Περπατήσαμε στην άγνωστη συνοικία της δυτικής Θεσσαλονίκης
Η ξεχασμένη περιοχή πίσω από τις γραμμές των τρένων λίγα λεπτά μακριά από το κέντρο της πόλης.
Όσο και να μην θέλουμε να το παραδεχτούμε υπάρχουν στη Θεσσαλονίκη πολλές περιοχές ανεξερεύνητες, σαν είναι βγαλμένες από τον χάρτη.
Σημεία στην πόλη που κανείς ποτέ δεν θα σου πει πως πρέπει να περάσεις ή δεν θα τα δεις σε λίστες με προτάσεις για το «τι να κάνεις σήμερα το απόγευμα». Σημεία στον χάρτη εξαφανισμένα από κάθε σχέδιο και σκέψη για ανάπτυξη. Μία τέτοια παρατημένη συνοικία στα δυτικά της πόλης αλλά ταυτόχρονα με μία τεράστια ιστορία άγνωστη για πολλούς είναι και η Διαλογή.
Τι και αν γύρω της υπάρχουν δημοφιλείς άλλες περιοχές, η ίδια παραμένει “άγνωστη”.
Ακόμα και για εμάς που ζούμε στα δυτικά η η συγκεκριμένη συνοικία είναι σαν φάντασμα. Δεν γνωρίζουμε τίποτα γι’ αυτήν ούτε την ιστορία της, ούτε τα προβλήματα της, μερικοί ούτε καν την τοποθεσία της. Μπορεί να απέχει λίγα λεπτά με το αμάξι από το κέντρο της Θεσσαλονίκης, μπορεί οι περιοχές γύρω απ’ αυτήν να έχουν την προσοχή που τους αξίζει, όμως η Διαλογή είναι ξεχασμένη και εγκαταλελειμμένη.
Μία περιοχή της οποίας η ιστορία μετράει πάνω από 100 χρόνια. Βέβαια κάποιοι μπορεί να μην γνωρίζουν την συγκεκριμένη περιοχή μ’ αυτό το όνομα αλλά με το όνομα «Μπαξέδες». Χωροθετικά πρόκειται για τον οικισμό που βρίσκεται κάτω από την Μοναστηρίου και δίπλα από την Εσωτερική Περιφερειακή.
Όπως αναφέρει στη Parallaxi ο ιερέας του Ι.Ν. Υψώσεως Τιμίου Σταυρού Διαλογής, πατέρας Πολύκαρπος η περιοχή έχει πλούσια ιστορία.
«Η περιοχή που είναι η Διαλογή σήμερα ανήκε στο κάτω Χαρμάνκιοϊ (το σημερινό Ελευθέριο Κορδελιό. Οι εργασίες των κατοίκων ήταν κυρίως αγροτικές/κτηνοτροφικές. Όλα τα υπόλοιπα μέρη, εκεί που σήμερα είναι η Διαλογή ήταν χωράφια, τσαΐρια και κάποια οικόπεδα που ανήκαν σε κτηματίες Τούρκους. Η περιοχή ήταν έξω από τα τείχη της πόλης και οι Γερμανοί όταν νίκησαν τους Γάλλους με το τηλέγραφο και το σιδηρόδρομο ζήτησαν από τους Τούρκους να φτιάξουν στην πόλη έναν σιδηρόδρομο για να δημιουργηθούν οι γραμμές Θεσσαλονίκη – Κωνσταντινούπολη έτσι ώστε να έχουν εύκολη πρόσβαση στην πόλη», επισημαίνει ενώ συμπληρώνει: «Φτιάχνοντας τον σταθμό που είναι κοντά στο λιμάνι, δημιούργησαν και μία μυστική στάση 6 χιλιόμετρα πριν τη Θεσσαλονίκη, αυτό που λέμε «στρατιωτική στάση» ή αλλιώς «station military». Αυτή η στάση είναι της Διαλογής, στο σημείο που βρίσκεται το Σιδηροδρομικό Μουσείο»
Η συμφωνία έγινε το 1874 από τον θείο του Αμπντούλ Χαμίτ σε μία πολύ απόκρημνη περιοχή.
«Αμέσως μετά, την δημιουργία των γραμμών την αναλαμβάνει ο ανιψιός (Αμπντούλ Χαμίτ), ο οποίος φτιάχνει αυτή τη στρατιωτική στάση. Μετά από δύο χρόνια και 9 μήνες υλοποιείται η γραμμή Θεσσαλονίκη-Κωνσταντινούπολη. Ο στρατός από την Τουρκία κατέβαινε πρώτα σε εκείνο το σημείο και μ’ αυτό τον τρόπο δεν φαινόταν πόσοι κατέβαιναν. Πιθανόν να υπήρχαν σκηνές στη Διαλογή και να κρύβονταν εκεί. Όλα αυτά είχαν ένα σκοπό. Ήταν μακριά από τον τύπο της εποχής. Από το Λιμάνι θα φαίνονταν, ενώ έτσι όχι και μπορούσαν πολύ εύκολα να κρύψουν στρατό. Κάθονταν εκεί για 1-2 μέρες και έπειτα πήγαιναν στον προορισμό τους»
Το 1892 επί αυτοκρατορίας του Αμπντούλ Χαμίτ ιδρύεται ένα διοικητήριο/αρχηγείο που διασώζεται μέχρι σήμερα από τον Pietro Arrigoni.
«Οι πρώτοι κάτοικοι είναι Οθωμανοί. Το 1908 με το κίνημα των Νεότουρκων ρίξανε τον Αμπντούλ Χαμίτ και τον έστειλαν εξορία στην Βίλα Αλλατίνη. Ο Αμπντούλ Χαμίτ κατέβηκε στη στάση της Διαλογής από την Κωνσταντινούπολη και από εκεί με άμαξες τον μετέφεραν στην Βίλα Αλλατίνη. Μετά έρχεται η απελευθέρωση της πόλης και δεν υπάρχουν στοιχεία για το τι γίνεται αυτή η στρατιωτική στάση. Στη συνέχεια έρχονται οι Γάλλοι το 1915 με τον Α Παγκόσμιο πόλεμο και το υγειονομικό τους αναλαμβάνει την στάση και εκεί γίνεται η διαλογή των ασθενών που έρχονται από το μέτωπο συνήθως από το Καιμάκτσαλαν. Εκεί υπήρχαν αυτοκίνητα που έπαιρναν τους ασθενείς και τους μοίραζαν σε διάφορα νοσοκομεία της πόλης και της Μακεδονίας. Όμως επίσης στη περιοχή, στο κάτω Χαρμάνκιοϊ, υπήρχε και ένα υπαίθριο νοσοκομείο που ήταν ακριβώς απέναντι από την στρατιωτική στάση (ακριβώς πίσω από τον σημερινό Σκλαβενίτη), όπου αν ήταν κάτι εξαιρετικά έκτακτο τους μετέφεραν εκεί. Εθελοντικά στο νοσοκομείο πρόσφερε τις υπηρεσίες της η Ειρήνη Παρατσίκογλου» τονίζει ο πατέρας Πολύκαρπος.
Αμέσως μετά άρχισαν να έρχονται οι πρώτες εργάτες των τρένων, οι οποίοι κυρίως δούλεψαν στις γραμμές του σταθμού και οι οποίοι ήταν από το Μελισσοχώρι ή τη Νεοχωρούδα. Το 1922 έρχονται οι πρόσφυγες τους δίνονται χωράφια για να φτιάξουν εκεί σπίτια. Στη συνέχεια το 1940 τον σιδηρόδρομο πρέπει να τον είχε αναλάβει ο ελληνικός στρατός.
Το 1941 οι Γερμανοί γκρέμισαν τις αποθήκες που βρίσκονταν οι βενζίνες του ελληνικού στρατού που προϋπήρχαν από τους Οθωμανούς και έχτισαν καινούργιες αποθήκες υλικού, και υπνοδωμάτια για τους στρατιωτικούς. Όταν έφυγαν αυτός ο χώρος έμεινε άδειος . Σήμερα εκεί υπάρχει η εκκλησία της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού και το 5ο δημοτικό σχολείο. Το 1942 δούλεψαν στις γραμμές των τρένων και εβραίοι εργάτες.
Προς το τέλος του 1944 έγιναν τρεις βομβαρδισμοί από τους Άγγλους. Στις 14 Σεπτεμβρίου 1944 έγινε ο πρώτος βομβαρδισμός κάνοντας μεγάλη ζημιά. Η δεύτερη έγινε στις 17 Σεπτεμβρίου, όπου έγινε μακελειό και ο τρίτος έγινε στις 24 Σεπτεμβρίου. Έχουν γίνει και άλλοι, όμως αυτοί ήταν οι πιο μεγάλοι για την περιοχή.
Το 1975 στον οικισμό της Διαλογής μπήκε ο θεμέλιος λίθος από τον μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Διονύσιο και τον προϊστάμενο του ναού π. Ευάγγελο Μπαλάφα. Ενώ από το 1976 που εγκαινιάστηκε από τον ίδιο μητροπολίτη λειτούργησε ως παρεκκλήσι του Ι.Ν Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Κορδελιού ενώ από το 1985 λειτουργεί κανονικά ως ενορία.
«Εδώ και 3 χρόνια στις 30 Οκτωβρίου κάθε πρωί τελείται δοξολογία και στις δώδεκα η ώρα αφού τελειώσω τη λειτουργία χτυπάω τις καμπάνες χαρμόσυνα για την απελευθέρωση της πόλης και γιατί τότε έφυγαν οι Γερμανοί από την Διαλογή. Φημολογείται ότι το όνομα πρέπει να δόθηκε από την διαλογή των τρένων αλλά και των ασθενών που γινόταν» καταλήγει.
Σήμερα σώζονται απομεινάρια από εκείνη την εποχή όπως το πρώτο κτίριο με το που μπαίνουμε στην Διαλογή πριν περάσουμε τις γραμμές είναι από τους Γερμανούς. Επίσης σώζονται το λουτρό των Γερμανών από τις αποθήκες και τα τουρκικά σπιτάκια στο μουσείο των τρένων το διοικητήριο όπου σήμερα στεγάζεται το μουσείο και πολλά άλλα από εκείνη την εποχή.
Αν κάποιος βρεθεί εκεί και περπατήσει θα συνειδητοποιήσει πως η συγκεκριμένη περιοχή θυμίζει έντονα κάποιο χωριό, το οποίο έχει ένα σχολείο, μία εκκλησία, ένα πάρκο και την κεντρική πλατεία. Τίποτα παραπάνω, τίποτα λιγότερο. Παλαιότερα τα παιδιά πήγαιναν με τα πόδια στο σχολείο του Κορδελιού περνώντας γραμμές και την Μοναστηρίου. Όμως οι κάτοικοι καταφέρνουν να εξασφαλίσουν για τα παιδιά τους το δικό τους σχολείο το 1978.
Όπως επισημαίνει στη Parallaxi η δημοτική σύμβουλος Κορδελιού- Ευόσμου, της παράταξης «Ξεκινάμε από την αρχή», Μαρία Πασχαλίδου: «Προσπαθούμε και διατηρούμε το σχολείο γιατί έχει λίγα παιδιά και πολλές φορές υπήρχε απόφαση για να κλείσει λόγω αυτού. Όμως ευτυχώς ακόμα το σχολείο παραμένει ανοιχτό»
Η περιοχή αυτή τη στιγμή μετρά περίπου 500 κατοίκους κυρίως ηλικιωμένους αλλά και οικογένειες με νέα παιδιά και κατά βάση πρόκειται για έναν ήσυχο συνοικισμό. Το πιο σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι είναι πως η Διαλογή ακόμα δεν έχει ενταχθεί στο σχέδιο πόλης.
«Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι δεν υπάρχει αποχετευτικό σύστημα και δεν υπάρχει ανάπτυξη. Γιατί όταν η γη είναι ακόμα αγρόκτημα και όχι οικόπεδο, αυτό δεν βοηθάει στο να αναπτυχθεί η περιοχή και να μπορέσουν οι νέοι να παραμείνουν εδώ και να χτίσουνε αφού δεν δίνονται άδειες», σημειώνει η κ. Πασχαλίδου, ενώ συμπληρώνει: «έχουν γίνει πολλές προσπάθειες για να ενταχθεί, δυστυχώς όμως οι δημοτικές αρχές δεν δίνουν την πρέπουσα σημασία γιατί η έκταση της Διαλογής δεν παρουσιάζει πολιτικό ενδιαφέρον. Εγώ έχω θέσει όλους τους προβληματισμούς, αλλά δεν υπάρχει το ανάλογο ενδιαφέρον και γενικά δεν υπάρχει ενδιαφέρον από την τοπική αυτοδιοίκηση να κάνει πράγματα στο σύνολο της και όχι μόνο στην περιοχή της Διαλογής.
Όπως εξηγεί η κ. Πασχαλίδου υπάρχει ένα ρέμα που διαπερνά την περιοχή, είναι προσκείμενο στις κατοικίες και τα βράδια δεν μπορείς να σταθείς από την βρώμα και την δυσωδία.
«Εγώ ως πρώην πρόεδρος δημοτικής κοινότητας είχα κάνει πολλές ενέργειες με την Περιφέρεια προκειμένου να ενταχθεί σ’ ένα πρόγραμμα κλεισίματος των ρεμάτων, δηλαδή να είναι με αγωγούς από κάτω και από πάνω να σκεπαστεί. Αυτό ισχύει ακόμη και μιλώντας με τον αντιδήμαρχο τεχνικής υπηρεσίας μου είπε ότι όντως του επιβεβαίωσαν πως θα μπορούσε να γίνει. Το θέμα είναι ότι πρέπει να ασχοληθούν μ’ αυτό.»
Η ζωή στη Διαλογή είναι πολύ ήσυχη. Βέβαια δεν υπάρχουν επιλογές για διασκέδαση, δεν υπάρχουν καφέ-μπαρ, παρά μόνο ένα ψιλικατζίδικο και η πιο κοντινή επιλογή για τα ψώνια είναι το Κορδελιό.
«Όσα υπάρχουν στη Διαλογή τα πέτυχαν οι κάτοικοι. Εμείς φτιάξαμε την εκκλησίας μας, εμείς διεκδικήσαμε να έχουμε σχολείο στην περιοχή. Επίσης εμείς διεκδικήσαμε να κάνουμε ξεχωριστό νηπιαγωγείο», τονίζει η κ. Πασχαλίδου.
Ακόμη υπάρχει το πάρκο Ισαάκ -Σολωμού το οποίο είναι εγκαταλελειμμένο και είναι εκτός από όλα τα προγράμματα. Αυτό γιατί η περιοχή όντας μη ενταγμένη στο σχέδιο πόλεως, δεν έχει κανένα δικαίωμα να φτιάξει πιστοποιημένη παιδική χαρά ούτε τίποτα άλλο.
«Ο κόσμος μας γνωρίζει, αν πάρεις ένα ταξί και πεις πως θέλεις να πας στη Διαλογή θα ξέρει που θα σε φέρει, απλώς δεν υπάρχει η ανάλογη θέση στα πράγματα, το να ενδιαφερθούν κάποιοι για την περιοχή και να την αναβαθμίσουν. Υπάρχει μία υποβάθμιση της συνοικίας. Γύρω τις περιβάλλεται από ενταγμένες περιοχές στο σχέδιο πόλης και η Διαλογή μένει έξω από αυτό. Αυτό είναι λυπηρό», καταλήγει.
