Πρόσωπα… αλλιώς: Πάνος Κουργιώτης
Απαντά στο ερωτηματολόγιο Στανισλάβσκι.
Εικόνες – συνέντευξη – σύλληψη ιδέας: Νόπη Ράντη
Κονσταντίν Στανισλάβσκι (1863-1938) | Σκηνοθέτης, ηθοποιός και θεωρητικός του θεάτρου.
(Σύμφωνα με τη μέθοδο Στανισλάβσκι, τα βασικότερα ερωτήματα που πρέπει ο κάθε χαρακτήρας να μπορεί να απαντήσει ώστε να θεωρείται ολοκληρωμένος και αληθινός, είναι: Ποιος είμαι, πού είμαι, τι κάνω, τι θέλω και το μαγικό Εάν που ορίζει μια φανταστική συνθήκη).
Ποιος είσαι;
Είμαι ο Πάνος Κουργιώτης. Γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη το 1983 και μεγάλωσα στις φοιτητικές γειτονιές του κέντρου, στη Ροτόντα και την Αγίου Δημητρίου. Αν και Σαλονικιός, θεωρώ ιδιαίτερο πολιτισμικό/ιστορικό φορτίο τις προσφυγικές καταβολές της οικογενείας μου από την ανατολική Θράκη και την Μικρά Ασία. Η δικιά μου γενιά είναι η τελευταία που πρόλαβε να γνωρίσει εν ζωή πρόσφυγες του 1922 για αυτό και αναλαμβάνει το χρέος να αφηγηθεί την κληρονομιά αυτή που διαμόρφωσε – θέλουμε δε θέλουμε – τη φυσιογνωμία της χώρας στην οποία ζούμε.
Κατά την εφηβεία έκανα κάποιους πειραματισμούς με τη σκιτσογραφία και το ελεύθερο σχέδιο και φλέρταρα πρόσκαιρα και με την ιδέα να περάσω στην Καλών Τεχνών. Έχω γράψει και κάποιες ανέκδοτες ιστορίες κομικ με αντικείμενα επιστημονικής φαντασίας, μία εκ των οποίων δανείστηκε σε ένα άτομο και δεν επιστράφηκε ποτέ. Αν διαβάζει αυτές τις γραμμές κι έχει λίγη τσίπα πάνω του/πάνω της να την επιστρέψει! Θα με χαρακτήριζα άτομο πειθαρχημένο, αλλά και δεκτικό στους νεωτερισμούς. Υπερασπίζομαι τον Ορθό Λόγο, αλλά λυτρώνομαι και από το πάθος ανορθολογικών επιλογών! Λατρεύω την μυθοπλασία παράλληλα όμως ανέκαθεν με γοήτευε η πολιτική και η ιστορία. Βαριόμουν αφόρητα τον άνευρο τρόπο που μας δίδασκαν την ιστορία στο σχολείο και θυμάμαι πως διάβαζα και τα εκτός ύλης κεφάλαια, ιδίως της παγκόσμιας ιστορίας, αφού πάντα σκεφτόμουν πως η Ελλάδα δεν είναι ο ομφαλός της γης, αλλά μια επαρχία ενός ευρύτερου όλου που προσπαθούσα με ό,τι γνώσεις είχα (και τις τότε ελλιπείς προσβάσεις της τεχνολογίας) να το κατανοήσω. Ποτέ δε μου άρεσαν οι αθλητικές ειδήσεις λάτρευα όμως να διαβάζω το πρόγραμμα της τηλεόρασης και τις κριτικές των ταινιών!
Μετά το λύκειο, έλειψα από την πόλη για έξι χρόνια (2001 – 2007) λόγω σπουδών. Κατά το διάστημα αυτό μελέτησα διάφορα πράγματα όπως την Αραβική Γλώσσα και τον Πολιτισμό, τη νεότερη και σύγχρονη ιστορία των λαών της Μεσογείου και της Ευρώπης, θέματα που αφορούν τη σχέση θρησκείας – πολιτικής κ.α. Έζησα στην Ρόδο, την Τυνησία και φυσικά τη Συρία, όπου παρέμεινα δύο ολόκληρα χρόνια. Ήταν εκεί ειδικά που «άνοιξε» το μυαλό μου. Δεν απέκτησα απλώς εφόδια γνώσεων (επάρκεια στην Αραβική Γλώσσα), αλλά βρήκα τα απαραίτητα πατήματα για να συνεχίσω μέχρι σήμερα. Η σπίθα που μου έδειξε τον δρόμο στον σκοτεινό λαβύρινθο των αναζητήσεων της πρώτης νιότης. Ερωτήματα απαντήθηκαν και πολλά ακόμη παραμένουν – ευτυχώς – αναπάντητα.
Που είσαι;
Είχα κάποιες σκέψεις κατά καιρούς να φύγω στο εξωτερικό για περαιτέρω σπουδές και εργασία, στο τέλος όμως λίγο οι συγκυρίες και λίγο οι μυστηριώδεις αόρατες δυνάμεις που δουλεύουν πυρετωδώς στο παρασκήνιο με κράτησαν στη Θεσσαλονίκη. Από το 2007 που επέστρεψα από τη Μέση Ανατολή μέχρι σήμερα βρίσκομαι εδώ. Η πόλη εξελίσσεται και εγώ μεγαλώνω μαζί της ως παρατηρητής των αντιθέσεών της. Λίγο τα μισοτελειωμένα έργα του μετρό, λίγο οι δρόμοι – φαντάσματα στο κέντρο με τα δεκάδες κλειστά μαγαζιά κάποια εκ των οποίων παίρνουν τον δρόμο της μετατροπής τους σε airbnb studios, η βοή των φοιτητών στο Μπιτ Παζάρ και τα σκόρπια αναγεννημένα κύτταρα ζωής από τον Βαρδάρη μέχρι τη Νέα Παραλία εντείνουν την αίσθηση του μετασχηματισμού, τον οποίο διέρχεται η πόλη μας. Θέλουμε βέβαια να είμαστε κομπάρσοι ή πρωταγωνιστές στο μετασχηματισμό αυτό; Αυτό θα μπορούσε να ακουστεί και ως προοίμιο ενασχόλησης με την τοπική αυτοδιοίκηση!
Κάθε κάτοικος βιώνει τη σχέση του με την πόλη από το δικό του μετερίζι. Η πόλη μας είναι ταυτόχρονα κωμόπολη και μητρόπολη και καθένας διάγει τη ζωή που επιθυμεί σε αυτήν. Άλλοι την μισούν, άλλοι την λατρεύουν και όλες αυτές οι διαπλεκόμενες ιστορίες συνθέτουν την καθημερινότητα του αστικού τοπίου που ξεδιπλώνεται μπροστά μας. Ο δρόμος που βρισκόμαστε τώρα, έδρα της επαγγελματικής μας στέγης, η Σωκράτους αποτελεί δείγμα αυτής της συμπληρωματικής σχέσης κωμόπολης – μητρόπολης: ένα στενό ποταμάκι με μικρομάγαζα και γειτονιές στις όχθες του εκβάλει στην ανοιχτή, τρικυμιώδη θάλασσα της Εγνατίας.
Τι κάνεις;
Στην παρούσα φάση, βιοπορίζομαι μέσω του Κέντρου Ξένων Γλωσσών και Δια βίου Μάθησης που διευθύνω στην οδό Σωκράτους που προανέφερα, ονόματι AcadeCultural https://acade-cultural.gr/?
Τι θέλεις;
Είναι πολλά τα εγχειρήματα που βρίσκονται σε εξέλιξη ή είναι υπό σκέψη να ξεκινήσουν, στην διδασκαλία και την έρευνα. Προς το παρόν ετοιμάζω τη μετάφραση μιας συλλογής ιστοριών ενός Σύρου λογοτέχνη για να έρθει σε επαφή με το έργο του και το ελληνικό κοινό, μιας και καταπιάνεται με το πως βίωσε ο λαός του τη φρίκη του πολέμου και το ξεριζωμού. Πιστεύω πως μέσω του μέχρι τώρα έργου μου έχω διευκολύνει ένα μεγάλο κομμάτι Ελλήνων να γνωρίσουν έναν διαφορετικό πολιτισμό και να δουν με άλλο μάτι κοινωνίες οι οποίες ναι μεν είναι κοντά μας γεωγραφικά, παρόλα αυτά τα μεταξύ μας χάσματα επιτείνονται από την ημιμάθεια, τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα ένθεν κακείθεν. Νιώθω ότι συνέβαλα κι εγώ από την ταπεινή μου θέση να γίνει ο κόσμος ομορφότερος όταν είδα ανθρώπους να αναθεωρούν μέσω των μαθημάτων μας την εικόνα που είχαν για τους Άραβες και την Ανατολή εν γένει. Και πιστέψτε με αυτό έχει συμβεί πολλάκις.
Από κει και πέρα, μία άλλη ευαισθησία μου υπήρξε να αφήσω μια παρακαταθήκη στο πεδίο αυτών των – παρθένων ακόμη στη χώρα μας – σπουδών. Κάτι για να βοηθήσω τις νέες φουρνιές φοιτητών κι εκκολαπτόμενων επιστημόνων, δεδομένου ότι το ενδιαφέρον των Ελλήνων για την καθ’ ημάς Ανατολή βρίσκεται σε έξαρση. Τα πέρασα κι εγώ σε μια εποχή που δεν υπήρχε ούτε YouTube ούτε τόσες ευκολίες κι εγχειρίδια και ξέρω πως είναι.
Αν και είμαι στα βιβλία και τη μελέτη χωμένος από παλιά ποτέ δε με εξέφραζε ο τύπος του διανοούμενου σαν του καλόγερους του Μεσαίωνα που έγραφαν για τον μεγάλο κόσμο μέσα από τον μικρόκοσμο των κελιών τους. Χρωστάμε πολλά στους ερευνητές και σε όλους όσους γράφουν, αλλά θέλω να είμαι μάχιμος στην αίθουσα και το αμφιθέατρο. Η κοινωνία τους χρειάζεται όλους. Και τους σοφούς να γράφουν και τους δασκάλους να ερμηνεύουν και να παραδίδουν στο κοινό αυτά που διάβασαν.
Εάν…θα…
Μπορούσα θα ήθελα να δω πως περνάει τη μέρα του ένα χρυσόψαρο, μια γάτα ή ένα μυρμήγκι. Είναι άραγε τόσο βαρετό όσο το φαντάζεται ο ανθρώπινος νους;
Αυτό χρειαζόμαστε μάλλον όλοι τελικά, περισσότερη ενσυναίσθηση μπας και πάψουμε να τα ερμηνεύουμε όλα από την στενή οπτική μας γωνία και δούμε λίγο μέσα από τη ματιά του άλλου.
Ο Πάνος Κουργιώτης ολοκλήρωσε πρόσφατα την μεταδιδακτορική έρευνα σχετικά με τις “αμφισημίες της μεταρρύθμισης στη γλώσσα του φονταμενταλισμού” στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και διδάσκει ως συμβασιούχος καθηγητής την αραβική γλώσσα στο ίδιο τμήμα. Σπούδασε Διεθνείς Σχέσεις, Πολιτικές Επιστήμες και Αραβική Γλώσσα και Πολιτισμό, στην Ελλάδα και σε χώρες του Αραβικού Κόσμου. Διδάκτωρ του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης ΑΠΘ, είναι συγγραφέας δύο βιβλίων από τις εκδόσεις Ζήτρος “Η Αραβική Γραμματική για τους Έλληνες” που αποτελεί μια απόπειρα οργάνωσης και παρουσίασης των γραμματικών φαινομένων της Αραβικής με βάση την Ελληνική και “Η Πρώτη Νιότη του Ισλαμισμού” που προσφέρει μια ιστορική χαρτογράφηση των απαρχών του Πολιτικού Ισλάμ και σύγχρονου θρησκευτικό-πολιτικού φονταμενταλισμού στη Μέση Ανατολή, ξεκινώντας την αφήγηση από την Αίγυπτο του Μεσοπολέμου. Μεταξύ των άλλων, διευθύνει το Κέντρο Ξένων Γλωσσών & Δια βίου Μάθησης AcadeCultural στην οδό Σωκράτους, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.
