Πρόσωπα… αλλιώς: Σταυρούλα Μαυρογένη
Απαντά στο ερωτηματολόγιο Στανισλάφσκι.
Εικόνες – συνέντευξη – σύλληψη ιδέας: Νόπη Ράντη
Κονσταντίν Στανισλάβσκι (1863-1938) | Σκηνοθέτης, ηθοποιός και θεωρητικός του θεάτρου.
(Σύμφωνα με τη μέθοδο Στανισλάβσκι, τα βασικότερα ερωτήματα που πρέπει ο κάθε χαρακτήρας να μπορεί να απαντήσει ώστε να θεωρείται ολοκληρωμένος και αληθινός, είναι: Ποιος είμαι, πού είμαι, τι κάνω, τι θέλω και το μαγικό Εάν που ορίζει μια φανταστική συνθήκη).
Ποιος είσαι;
Είμαι η Σταυρούλα Μαυρογένη και είμαι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, και Διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας Μακεδονικής Ιστορίας και Τεκμηρίωσης του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα.
Το ερευνητικό μου ενδιαφέρον εστιάζεται στη χρήση της Τέχνης και της Λογοτεχνίας για την προβολή, της εθνικής ταυτότητας, από φορείς όπως το σχολείο και οι χώροι μνήμης (μουσεία, μνημεία). Μέσα από τη συνεργασία με πανεπιστημιακούς φορείς και ιδρύματα, καθώς και χώρους μνήμης, η έρευνα μου, στοχεύει να αναδείξει τις πολιτισμικές και φυλετικές διαφορές όπως αυτές προβάλλονται στην Εκπαίδευση, προκειμένου να γίνει αντιληπτή η ανάγκη προώθησης της κοινωνικής ένταξης και του δικαιώματος της διαφορετικότητας.
Που είσαι;
Μεγάλωσα στην Άνω πόλη και η μυρωδιά της άσπρης τριανταφυλλιάς στο σπίτι της γιαγιά μου, μου έρχονται ακόμη ως γλυκιά ανάμνηση. Ανέβαινα στην ταράτσα του σπιτιού της και αγνάντευα μέχρι πέρα μακριά την απεραντοσύνη της θάλασσας.
Από μικρή θυμάμαι τον εαυτό μου να σκέφτεται πως θα ήταν η ζωή μου στα χρόνια που θα έρχονταν. Στις Κυριακάτικες βόλτες με τους γονείς μου καταλήγαμε πάντα το αρχαιολογικό Μουσείο, το μοναδικό τότε Μουσείο της πόλης. Αν δεν πηγαίναμε εκεί αισθανόμουνα πως κάτι έλειπε από αυτή τη χαρούμενη βόλτα. Τα αρχαιολογικά ευρήματα στα παιδικά μου μάτια, ήταν ένας ολόκληρος κόσμος που με συντρόφευε μέχρι την επόμενη φορά, που θα ξαναπήγαινα. Η τέχνη για μένα ήταν κομμάτι της ζωής μου. Ακόμη θυμάμαι την επαφή μου με τα μεγάλα έργα μέσα από μια εγκυκλοπαίδεια που υπήρχε στο σπίτι μας.
Στις απογευματινές μου εξόδους αργότερα με τις φίλες μου, έφηβη πια, θυμάμαι τις επισκέψεις μου στον «κοχλία» τον Λαχά, τον Λούστα να ασχολούνται με τις μικρές ίσως και αφελείς ερωτήσεις μας.
Όταν αργότερα επέλεξα την Φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Βελιγραδίου, στην πάλαι ποτέ Γιουγκοσλαβία, αυτό που ήθελα πάνω από όλα ήταν να μάθω όσο μπορώ περισσότερα για την αισθητική και την τέχνη. Η αλήθεια είναι ότι μου ανοίχθηκε ένας νέος κόσμος. Δεν είχα ιδέα για την τέχνη στο Βαλκανικό χώρο.
Επέστρεψα λίγο πριν διαλυθεί η Γιουγκοσλαβία και έκανα το μεταπτυχιακό μου και τη διατριβή μου στην Ελλάδα. Παράλληλα προσπάθησα να δουλέψω σε κάποια γκαλερί της Θεσσαλονίκης. Η πραγματικότητα στον εργασιακό χώρο σκληρή.
Τι κάνεις;
Η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, ο πόλεμος, δημιούργησε την ανάγκη να μελετήσουμε τη «γειτονία» μας, να γνωρίσουμε τι ακριβώς γίνεται γύρω μας. Οι άνθρωποι που γνώριζαν τη γλώσσα και τον πολιτισμό των κρατών αυτών ήταν λίγοι και μεταξύ αυτών κι εγώ.
Είναι αλήθεια ότι η δημιουργία του τμήματος Βαλκανικών Σπουδών στη Φλώρινα ήταν για μένα μια νέα προοπτική.
Η διδασκαλία, ήταν ένας κόσμος που άνοιγε μπροστά μου γεμάτος φρεσκάδα και ζωντάνια. Οι φοιτητές μου, αποτέλεσαν αλλά και συνεχίζουν να είναι αυτό που μου δίνει δύναμη να αντέχω σε έναν πολύ σκληρό χώρο. Το κατάλαβα πολύ γρήγορα πως το να είσαι καλό δάσκαλος είναι πολύ σημαντικό. Εξάλλου, «Κρατάει χρόνια αυτή η κολόνια…..»
Πριν από έξι χρόνια το Τμήμα της Φλώρινας συγχωνεύτηκε με το Τμήμα Βαλκανικών Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του ΠΑΜΑΚ. Έτσι αποχαιρέτησα την αγαπημένη Φλώρινα, και βρέθηκα με σταθερή βάση στη Θεσσαλονίκη. Σε όλα αυτά τα δύσκολα χρόνια πέρα από την απεριόριστη αγάπη του συντρόφου μου, είχα κοντά μου έναν χαρισματικό άνθρωπο με τον οποίο μοιραζόμουν την αγάπη μας για έναν μοναδικό χώρο, το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, την Περσεφόνη Καραμπάτη.
Η Περσεφόνη, μου έδωσε να καταλάβω το νόημα της εκπαίδευσης μέσα από τον ενεργό ρόλο των Μουσείων. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα, οι ημερίδες για την κατάρτιση των εκπαιδευτικών, τα δημιουργικά εικαστικά εργαστήρια, οι εκθέσεις που στήσαμε μαζί, με έκαναν να αισθάνομαι το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα ένα κομμάτι από τον ίδιο μου τον εαυτό. Συνεργάτης του χώρου στην αρχή, Διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας Μακεδονικής Ιστορίας και Τεκμηρίωσης μέχρι σήμερα δεν έπαψα ούτε στιγμή να μην σκέφτομαι πως χωρίς αυτή δεν θα έβρισκα έναν νέο χώρο δημιουργίας.
Τι θέλεις;
Αφουγκράζομαι τις αλλαγές και προσπαθώ να δείξω στην πόλη μας την πραγματική δύναμη της Ιστορίας μέσα από δράσεις καινοτόμες. Πρέπει να καταλάβουμε πως καθημερινά δημιουργούμε πολιτισμό.
Η πανεπιστημιακή μου ιδιότητα και το Τμήμα στο οποίο υπηρετώ μου δίνει την δυνατότητα να επικαιροποιώ την επαφή μου με τα γειτονικά κράτη. Αυτές μου οι επισκέψεις και οι συνεργασίες με άλλους συναδέλφους ακαδημαϊκούς, καθώς και Μουσεία στις χώρες των Βαλκανίων με κάνουν να βλέπω την ανάγκη όλων μας να προχωρήσουμε σε μια νέα εποχή. Είναι δύσκολο, ιδίως σε χώρες όπου η δημοκρατία μετρά λίγα χρόνια. Είναι δύσκολο γιατί τα προηγούμενα χρόνια χύθηκε πολύ αίμα και οι πληγές νωπές.
Για μένα οι νέοι είναι το πιο σημαντικό κομμάτι κάθε χώρας. Μακριά από εμπάθειες και πέρα από εθνικιστικές υστερίες, στόχος μου είναι να φέρω σε επαφή τους φοιτητές μου με τον «άλλον». Με σεβασμό να προσεγγίσουν στις ιδιαιτερότητες του κάθε πολιτισμού αξιώνοντας όμως και σεβασμό από τον άλλο.
Εάν…….θα…..
Εάν μπορούσα να διοικήσω ένα μεγάλο πολιτιστικό φορέα της πόλης μας θα ήθελα να κάνω επιτέλους την Θεσσαλονίκη «πρωτεύουσα των Βαλκανίων» Μια πόλη σύμβολο που για αιώνες είναι μέσα στις καρδιές όλων των βαλκάνιων λαών, με διαφορετική για τον καθένα σημασία, είναι καιρός να αναδείξει από τη μια την μοναδική της πολιτιστική ταυτότητα, αλλά και από την άλλη να φέρει σε επαφή το ελληνικό κοινό με την τέχνη και τον πολιτισμό των υπόλοιπων βαλκανικών κρατών.
Selfie:
Η Σταυρούλα Μαυρογένη διδάσκει τα µαθήματα Τέχνη και Πολιτισμός στην Αν. και ΝΑ Ευρώπη, Γλώσσα και Λογοτεχνία της Αν. και ΝΑ Ευρώπη, Εκπαίδευση και Εθνικισμός στη Αν. και ΝΑ Ευρώπη, Μουσείο Πόλη και Ιστορία στο προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών ενώ στο Μεταπτυχιακό πρόγραμμα διδάσκει το μάθημα Τέχνη, κουλτούρα και πολιτική στην Ανατολική και ΝΑ Ευρώπη στο Τμήμα Βαλκανικών Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του ΠΑΜΑΚ. Είναι επισκέπτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου και συνεργάτης του Μουσείου Ιστορίας της Σερβίας στο Βελιγράδι. https://www.uom.gr/smavroge Τα τελευταία πέντε χρόνια είναι Διευθύντρια Κέντρο Έρευνας Μακεδονικής Ιστορίας και Τεκμηρίωσης στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα στη Θεσσαλονίκη. Έχει εκπονήσει τα νέα εκπαιδευτικά προγράμματα του Μουσείο προσπαθώντας βιωματικά οι μαθητές να κατανοήσουν την Ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής. http://www.imma.edu.gr/imma/education/index.html#5.1.
Έχει γράψει δυο μονογραφίες και έχει συμβάλει στη συγγραφή 11 βιβλίων, έχει δημοσιεύσεις σε ξενόγλωσσα επιστημονικά περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων. ενώ έχει οργανώσει και λάβει μέρος σε πολλά Workshop σχετικά με την τέχνη και τη λογοτεχνία των Βαλκανίων σε συσχετισμό με την ελληνική τέχνη και λογοτεχνία, καθώς και τη χρήση τους από τα εκπαιδευτικά συστήματα στις Βαλκανικές χώρες.
