Ψαράδες Θεσσαλονίκης: Με 1000€ πετρέλαιο τη μέρα χάνουμε τη δουλειά μας

Με τις τιμές των καυσίμων να μην σταματούν την ανοδική τους πορεία, όλο και περισσότεροι επαγγελματικοί κλάδοι πλήττονται από τις αλλεπάλληλες αυξήσεις στην ενέργεια και το γενικευμένο κύμα ακρίβειας.

Συγκεκριμένα, οι επαγγελματίες στον τομέα της αλιείας βαρυγκωμούν από την αυξημένη τιμή του ναυτιλιακού πετρελαίου. Ο κ. Νίκος Σδούγγος, μέλος του Δ.Σ. του Σωματείου Ιχθυεμπόρων Νομού Θεσσαλονίκης, αναφέρει χαρακτηριστικά:

«Επειδή τα έξοδα στο καΐκι είναι μεγάλα, οι αλιείς αδυνατούν να πληρώσουν το πετρέλαιο. Η τιμή του πετρελαίου αυξήθηκε από 650 ευρώ στα 900 – 1000 ευρώ ανά τόνο. Ο ένας τόνος πετρελαίου, για ένα μεγάλο αλιευτικό σκάφος της τάξης των 25 μέτρων, μεταλλικό και μιας λελογισμένης παλαιότητας, επαρκεί για μία-μιάμιση μέρα περίπου στη θάλασσα».

Ο κ. Γιάννης Τσακμάκας είναι κυβερνήτης μηχανότρατας. Μιλά για τα υπέρογκα έξοδα με τα οποία καλείται καθημερινά να αναμετρηθεί. «Στην ουσία έχουμε μείνει χωρίς δουλειά. Και να πάμε να ψαρέψουμε, θα χρεωθούμε, δεν πρόκειται να βγάλουμε κέρδος με αυτήν την τιμή του πετρελαίου. Για να καταφέρουμε να βγάζουμε ένα μεροκάματο, πρέπει η τιμή του πετρελαίου να είναι 500 ευρώ/τόνος. Δεν είναι με τίποτα βιώσιμο στην τωρινή του τιμή. Και είναι κάτι πρωτόγνωρο για εμάς, τέσσερις γενιές στη μηχανότρατα δεν έχει ξανασυμβεί να μείνουμε χωρίς δουλειά. Το μόνο σίγουρο είναι ότι πηγαίνοντας στη δουλειά, μπαίνουμε μέσα. Αλλά και τι να κάνουμε;»

Την περασμένη άνοιξη δεν ήταν λίγοι οι επαγγελματίες αλιείς που σταμάτησαν πριν την ολοκλήρωση της αλιευτικής περιόδου. «Πέρσι πολλά καΐκια σταμάτησαν να ψαρεύουν πολύ νωρίτερα απ’ ότι συνήθως. Ενώ η περίοδος της μηχανότρατας ξεκινά τον Οκτώβριο και φτάνει μέχρι τον Μάιο, πολλοί σταμάτησαν από τον Μάρτιο, λόγω των καυσίμων. Επίσης, το καλοκαίρι που υπάρχει η άδεια να ψαρεύουν στα διεθνή ύδατα, τα καΐκια που βγαίνουν πλέον να ψαρέψουν έχουν μειωθεί κατά πολύ» αναφέρει ο κ. Σδούγγος.

Η πρόβλεψη για τη φετινή αλιευτική περίοδο είναι σύμφωνα με τους επαγγελματίες του κλάδου χειρότερη από την περσινή. «Πέρσι που ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία και ανέβηκε το πετρέλαιο, σταματήσαμε βέβαια δύο μήνες νωρίτερα τη δουλειά, αλλά προλάβαμε να δουλέψουμε τους τρεις προηγούμενους. Φέτος, με χίλια ευρώ πετρέλαιο, θα είμαστε από την αρχή της χρονιάς ζημιογόνοι» επιβεβαιώνει ο κ. Τσακμάκας.

Ωστόσο, τα δυσβάσταχτα έξοδα δεν περιορίζονται αποκλειστικά στο κομμάτι των καυσίμων. Το πρωτοφανές και γενικευμένο κύμα ακρίβειας επηρεάζει όλα τα υπόλοιπα λειτουργικά κόστη της αλιείας. Ο κ. Τσακμάκας αναφέρει σχετικά: «Δεν είναι μόνο τα καύσιμα, έχουν ακριβύνει τα πάντα. Για παράδειγμα, τα φελιζόλ, τα κιβώτια δηλαδή για τα ψάρια, έχουν πλέον διπλάσια τιμή. Τα σύρματα, τα σχοινιά, τα λάδια για τις μηχανές, όλα έχουν ανέβει».

Για τα επιπλέον έξοδα που έχουν τραβήξει την ανηφόρα, δυσκολεύοντας ολόκληρο τον κλάδο της αλιείας, μιλά και ο κ. Γιάννης Θεριουδάκης, Πρόεδρος του Σωματείου Ιχθυεμπόρων Νομού Θεσσαλονίκης. «Το πετρέλαιο αποτελεί πρώτη ύλη για την αλίευση, είναι από τα βασικά εργαλεία του αλιευτικού. Η φοβερή αύξηση στην τιμή του πετρελαίου έφερε κι άλλες αυξήσεις στα εργαλεία των ψαράδων, όπως για παράδειγμα στα φελιζόλ που από 0,50 ευρώ έχουν αυξηθεί στο 1,20 ευρώ. Κάποιος που θα έχει μεγάλη ψαριά μπορεί να ξοδέψει και 700 ευρώ σ’ αυτά».

»Επίσης, το αλιευτικό που θα ψαρέψει στην Πέραμο ή στην Κεραμωτή και πρέπει να στείλει τα ψάρια του σε μια μεγάλη ιχθυόσκαλα, όπως αυτή της Θεσσαλονίκης, έχει ημερήσιο έξοδο μεταφοράς 300-350 ευρώ. Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, ότι το πετρέλαιο αφορά τόσο την αλίευση, όσο και τη μεταφορά των ψαριών» συμπληρώνει ο κ. Θεριουδάκης.

Πώς θα επηρεάσουν όμως τα έξοδα των αλιέων την αγορά των ψαριών; Ο κ. Θεριουδάκης ξεκαθαρίζει μια βασική της λειτουργία: «Οι τιμές των ψαριών στην αγορά έχουν να κάνουν αποκλειστικά με την προσφορά και τη ζήτηση. Αν τα ψάρια είναι πολλά είναι σχετικά χαμηλές, αν είναι λιγότερα τότε αυξάνονται. Εμείς δεν μπορούμε να αυξήσουμε προσθετικά την τιμή στα ψάρια, επειδή ακρίβυνε το πετρέλαιο. Υπάρχει μια παραπληροφόρηση σχετικά με τις τιμές της αγοράς, που επηρεάζονται από την ποσότητα των διαθέσιμων ψαριών. Η αισχροκέρδεια βέβαια είναι άλλο πράγμα».

Ωστόσο, το αυξημένο κόστος των καυσίμων συνεπάγεται μακροπρόθεσμα λιγότερους ψαράδες στις θάλασσες, επομένως και λιγότερα ψάρια. «Αν σταματήσουν οι ψαράδες, όλος ο κόσμος θα τρώει ψάρια ιχθυοτροφείου. Το πρόβλημα δεν αφορά τόσο στους μικρούς ψαράδες, που έχουν πιο μικρές καταναλώσεις από τα δικά μας σκάφη που χρειάζονται έναν τόνο πετρελαίου τη μέρα. Αν προσθέσουμε σ’ αυτά το μεροκάματο των εργαζομένων και τα έξοδα του φορτηγού που έχει το καΐκι, τα έξοδα μιας μηχανότρατας είναι τεράστια» μας λέει ο κ. Τσακμάκας.

Ο κ. Σδούγγος δίνει τη δική του εκδοχή για το επερχόμενο ντόμινο των εξελίξεων στην αγορά. «Τα κόστη θα αυξηθούν και στις παραγωγές των ιχθυοτροφείων και στη συνέχεια η ακρίβεια θα περάσει από τη χονδρική στη λιανική πώληση. Όταν τα ψάρια θα λιγοστέψουν, οι τιμές θα ανεβούν. Μπορεί να υπάρχει μια σχετική ζήτηση, όμως ο όγκος των ψαριών θα είναι υποπολλαπλάσιος, επειδή θα ψαρεύουν λίγότεροι και για μικρότερο χρονικό διάστημα. 

»Τον Απρίλιο και τον Μάιο, που παραδοσιακά θεωρούνται μήνες που υπάρχουν στη θάλασσα πολλά ψάρια, οι τιμές φέτος ήταν δυσανάλογες των ημερών, υπήρχε ιστορικό υψηλό. Δε νοείται τον μήνα Μάιο να πουλιούνται μπακαλιάροι 15 ευρώ στη χονδρική. Πώς θα μπορέσει στη συνέχεια να το αγοράσει το μαγαζί ή ο έμπορος της λαϊκής και να το πουλήσει;».

Όσον αφορά στα μέτρα οικονομικής στήριξης της αλιείας, όλοι συμφωνούν πως δεν ωφελεί να μιλάμε απλώς για μια πρόσκαιρη ανακούφιση. Ο κ. Σδούγγος αναφέρει χαρακτηριστικά: «Τα μέτρα που θα πρέπει να παρθούν από την κυβέρνηση πρέπει να είναι οριζόντια, να μειωθεί δηλαδή ο ειδικός φόρος κατανάλωσης και ο ΦΠΑ στα καύσιμα, γιατί αυτά δεν αφορούν μόνο την αλιεία, είναι συλλογικά. Οι αυξήσεις αυτές δυναμιτίζουν την παραγωγική διαδικασία από τη βάση μέχρι την κορυφή της. 

»Όταν, για παράδειγμα, ένα εργοστάσιο στον κλάδο της αλιείας, μια παραγωγική μονάδα που κάνει εξαγωγές, καλείται να πληρώσει 18.000 ευρώ ρεύμα αντί για 10.000 που πλήρωνε ως τώρα, πόσο πρέπει να πιέσει τους εργαζομένους του ώστε να αυξηθεί η παραγωγικότητα και να παραμείνει η επιχείρηση βιώσιμη; Πρέπει στη λιανική να μπει πλαφόν στην τιμή του πετρελαίου».

Ο κ. Τσακμάκας συμπληρώνει: «Εμείς περιμένουμε από τον Μάρτιο μια ενίσχυση από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μέχρι στιγμής δεν έχουμε δει τίποτα. Κατά τη γνώμη μου ίσως να έπρεπε να μην πάμε για κάποιους μήνες στη δουλειά, όσο το πετρέλαιο πωλείται σ’ αυτήν την τιμή και να λάβουμε μια επιδότηση προσωρινής παύσης εργασίας».

Στην εξίσωση και η κλιματική κρίση

Ο κλάδος της αλιείας είναι απολύτως εξαρτώμενος από τις μεταβολές του φυσικού περιβάλλοντος και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, ως μερικά αποτελέσματα της αλόγιστης ανθρωπογενούς δραστηριότητας.

Η κλιματική κρίση είναι ένα μείζον πρόβλημα που έχουν να αντιμετωπίσουν οι αλιείς. «Μας επηρεάζει πολύ και η κλιματική αλλαγή, με τις έντονες και απότομες αλλαγές του καιρού, τα μπουρίνια, για παράδειγμα. Ένα ακόμη ζήτημα είναι και η αύξηση της θερμοκρασίας των νερών της θάλασσας, η οποία οδηγεί σε μείωση του αποθέματος» αναφέρει ο κ. Πέτρος Σέμκος, ιδιοκτήτης ιχθυοπωλείου στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.

Ο κ. Θεριουδάκης μιλά για το πρόβλημα με το πλαγκτόν, που είχε πλήξει την προηγούμενη χρονιά τις ελληνικές -και όχι μόνο- θάλασσες. «Πέρυσι είχε παρουσιαστεί ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα με το πλαγκτόν που σχημάτιζε ένα στρώμα, μια ταπετσαρία πάνω στη θάλασσα. Τα καΐκια δεν μπορούσαν καν να ρίξουν το δίχτυ στη θάλασσα, οπότε σταματούσαν να ψαρεύουν γιατί θα έκαναν ζημιά στο δίχτυ, που είναι και πολύ ακριβό».

Η κατάσταση στην υπόλοιπη Ευρώπη

Στο γενικευμένο κύμα απεργιών για τις αυξήσεις των καυσίμων που λαμβάνει χώρα σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη, προστέθηκε και αυτή των αλιέων. Συγκεκριμένα, στην Ιταλία και την Ισπανία, χιλιάδες ψαράδες προχώρησαν σε απεργία, διαμαρτυρόμενοι για την χειρότερη κρίση στον κλάδο τους τα τελευταία 100 χρόνια. 

Οι Ισπανοί ψαράδες προχώρησαν σε διαδήλωση έξω από το υπουργείο Περιβάλλοντος, Γεωργίας και Αλιείας, στη Μαδρίτη, μοιράζοντας στους περαστικούς πάνω από 20 τόνους ψάρια. Αίτημά τους οι οικονομικές ελαφρύνσεις από την κυβέρνηση.

Σε συνέχεια των διεκδικήσεων των Βέλγων και Ιταλών ψαράδων, οι διαμαρτυρίες των αλιέων στη Γαλλία κορυφώθηκαν, παρά την οικονομική βοήθεια που πρόσφερε η κυβέρνηση. Οι ομοσπονδίες αλιέων της Γαλλίας απαιτούν άμεσα μέτρα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσα στα οποία και τον διπλασιασμό των επιχορηγήσεων.