Σε αυτό το σχολείο της Θεσσαλονίκης η ευφυία μετράει διαφορετικά
Τι είναι η Θεωρία της Πολλαπλής Νοημοσύνης και πώς «ξεκλειδώνει» την αγάπη των παιδιών για τη μάθηση
«Σημασία δεν έχει πόσο έξυπνος είσαι, αλλά πού και πώς είσαι έξυπνος».
Η βασική αυτή αρχή του Howard Gardner, θεμελιωτή της θεωρίας της πολλαπλής νοημοσύνης, άλλαξε ολοκληρωτικά τη μέχρι πρότινος στενή αντίληψη περί ευφυίας ή έλλειψης αυτής. Ένα ιδιαίτερο νηπιαγωγείο στην Καλαμαριά Θεσσαλονίκης, στηρίζει τη λειτουργία του και το εκπαιδευτικό του πρόγραμμα σ’ αυτήν ακριβώς τη φιλοσοφία.
Η Έλενα Παπά, ιδιοκτήτρια του σχολείου και εκπαιδευτικός, γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη, σπούδασε Παιδαγωγικό Προσχολικής Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και συνέχισε τις σπουδές της στη Ρώμη με το Μεταπτυχιακό «Διεύθυνση και Διοίκηση Εκπαιδευτηρίων με Καινοτόμα Εκπαιδευτικά Συστήματα».
Τόσο μέσα από τις μεταπτυχιακές σπουδές της, όσο και με την επαγγελματική της εμπειρία σε σχολείο του Λονδίνου, είχε την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με διαφορετικά Εκπαιδευτικά Συστήματα και να γνωρίσει στην πράξη τη Θεωρία της Πολλαπλής Νοημοσύνης.
Η αγάπη της για τα παιδιά και ο θαυμασμός της για τον τρόπο που σκέφτονται και μαθαίνουν ήταν ο λόγος που ενστερνίστηκε την Πολλαπλή Νοημοσύνη και τον τρόπο που λειτουργεί στα παιδιά. Η Έλενα μοιράζεται τη διαδρομή της από τη σύλληψη μέχρι την υλοποίηση της ιδέας της:
«Με όνειρο τη δημιουργία ενός σχολείου με βάση τα σκανδιναβικά πρότυπα, ενός χώρου δηλαδή που θα είναι διαδραστικός και εκπαιδευτικά αξιοποιήσιμος σε κάθε του γωνιά, που κάθε τάξη θα έχει τη δική της ιστορία, χρήση και λόγο ύπαρξης, ενός χώρου που σέβεται τη διαφορετικότητα κάθε παιδιού και κάθε παιδί θα ονειρεύεται να περνά τον χρόνο του εκεί, δημιουργήθηκε το 2016 το The Key Creative School, το πρώτο Σχολείο Πολλαπλής Νοημοσύνης στην Θεσσαλονίκη».
Τι είναι όμως με απλά λόγια η θεωρία της Πολλαπλής Νοημοσύνης και τι διαφορετικό προσφέρει σαν μέσο εκπαίδευσης και διαπαιδαγώγησης; Η Έλενα εξηγεί: «Η θεωρία της Πολλαπλής Νοημοσύνης αποτελεί μια κριτική θέση απέναντι στην άποψη, σύμφωνα με την οποία γεννιόμαστε με μία μόνο νοημοσύνη, την οποία δεν έχουμε τη δυνατότητα να αλλάξουμε και την οποία οι ψυχολόγοι μπορούν να μετρήσουν».
»Σύμφωνα µε τη θεωρία αυτή, που βασίζεται σε ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών ερευνών, η νοημοσύνη µας χωρίζεται σε οκτώ τομείς οι οποίοι έχουν την έδρα τους σε διαφορετικά σημεία του εγκεφάλου µας. Είναι εξίσου σημαντικοί, όχι όμως και το ίδιο αναπτυγμένοι σε κάθε άτομο. Τα οκτώ αυτά είδη νοημοσύνης προέκυψαν μετά από έρευνα του εγκεφάλου, της ανθρώπινης ανάπτυξης, της εξέλιξης και μετά από διαπολιτισμικές συγκρίσεις. Υποστηρίζεται, λοιπόν, ότι η νοημοσύνη είναι προϊόν μιας μακράς και συμμετοχικής αλληλεπίδρασης μεταξύ της φύσης (βιολογικές δυνάμεις και κληρονομικές προδιαθέσεις) και της ανατροφής (περιβαλλοντικές δυνάμεις και εμπειρίες της ζωής)».
Στο νηπιαγωγείο πολλαπλής νοημοσύνης, τα παιδιά κινητοποιούνται ώστε να συμμετέχουν πιο ενεργά στην εκπαιδευτική διαδικασία, επιλέγοντας τα ίδια τον τρόπο της εκπαίδευσής τους.
«Στόχος του σχολείου μας είναι να ανακαλύψουμε το προφίλ νοημοσύνης κάθε παιδιού, να χρησιμοποιήσουμε αποτελεσματικά ως μέσο μάθησης τα ήδη ανεπτυγμένα είδη νοημοσύνης του αλλά και να δώσουμε τα κατάλληλα ερεθίσματα για ανάπτυξη και των υπόλοιπων ειδών νοημοσύνης» αναφέρει σχετικά η Έλενα.
«Έτσι, σε κάθε θεματική προσέγγιση τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να επιλέγουν κάθε μέρα τουλάχιστον ανάμεσα σε δύο διαφορετικές δραστηριότητες που προσεγγίζουν διαφορετικά είδη νοημοσύνης και προσφέρουν την ίδια ευκαιρία μάθησης, αλλά μέσω διαφορετικού αντικειμένου. Στο σχολείο μας κάθε παιδί είναι διαφορετικό και μοναδικό και αυτό αποτελεί τη βάση μας για την εκπαίδευσή του. Το κάθε παιδί είναι έξυπνο, απλά σε διαφορετικό τομέα. Διαμορφώνεται, έτσι, μέσα στο χώρο του Νηπιαγωγείου και του ΚΔΑΠ, μια κοινωνία ισότιμη, όπου το κάθε παιδί αισθάνεται ασφάλεια, αναπτύσσεται με το δικό του ρυθμό, αναπτύσσει κριτική σκέψη, έχει τη δυνατότητα να επιλέγει τον τρόπο εκπαίδευσής του με αποτέλεσμα να αισθάνεται ικανό ότι τα καταφέρνει, αναπτύσσοντας εσωτερικά κίνητρα μάθησης που είναι και στόχος ενός αποτελεσματικού εκπαιδευτικού συστήματος».
Όσον αφορά το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και τα εμπόδια που θέτει στην ανάπτυξη των διαφορετικών ειδών νοημοσύνης των παιδιών, η Έλενα λέει: «Κύριος “ένοχος” για την άνιση ανάπτυξή τους θεωρείται το σχολείο, που επικεντρώνεται στην καλλιέργεια δύο µόνο τύπων νοημοσύνης, της γλωσσικής και της λογικο-µαθηµατικής, αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα τις υπόλοιπες. Είναι πολύ σημαντικό, λοιπόν, ο κάθε μαθητής να μαθαίνει με τον δικό του τρόπο, αλλά και ο δάσκαλος να μπορεί να διδάσκει με πολλαπλούς τρόπους. Για παράδειγμα, μια αρχή της φυσικής μπορεί να διδαχθεί στα παιδιά με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους, ανάλογα με τις ανάγκες τους. Μέσα από τα μαθηματικά, τη λογική, τη γλώσσα, ένα διάγραμμα στον χώρο, μια άσκηση του σώματος. Έτσι θα γίνει σε όλα κατανοητή».
»Οι αρχές ενός νηπιαγωγείου πολλαπλής νοημοσύνης είναι ότι όλοι οι μαθητές είναι ευφυείς με τον δικό τους τρόπο και πρέπει να έχουν ευκαιρίες να χρησιμοποιούν την ευφυία τους, να αξιολογούνται με τρόπο δίκαιο ως προς τη νοημοσύνη τους, να έχουν ευκαιρίες να επιλύουν προβλήματα της πραγματικής ζωής, να μαθαίνουν και να αναπτύσσουν τα είδη της προσωπικής τους νοημοσύνης σε μια κουλτούρα σεβασμού, μαθαίνοντας μέσω των διαφορετικών ειδών νοημοσύνης τους».
Η Έλενα μιλά και για τη λειτουργία του σχολείου ως ΚΔΑΠ. «Όπως προαναφέρθηκε το κενό που υπάρχει στο εκπαιδευτικό μας σύστημα σήμερα, το οποίο προωθεί κυρίως την Λεκτική-Γλωσσική και Λογικομαθηματική νοημοσύνη έρχεται να καλύψει το Τhe Key Creative School με τις απογευματινές δραστηριότητες του ΚΔΑΠ και να δώσει την ευκαιρία στα παιδιά μέσα από καινοτόμες δράσεις και δραστηριότητες να ανακαλύψουν το προφίλ νοημοσύνης τους αλλά και να αναπτύξουν τα υπόλοιπα είδη. Στόχος μας είναι να ”ξεκλειδώσουμε” την πόρτα που οδηγεί τα παιδιά στο να μάθουν να αγαπούν την μάθηση και ”να μάθουν” πώς να μαθαίνουν με τον δικό τους τρόπο και με κίνητρο την εσωτερική τους ικανοποίηση ότι τα καταφέρνουν και αυτοβελτιώνονται.
»Όλο το πρόγραμμα του ΚΔΑΠ έχει εκπαιδευτικό ρόλο και υπόβαθρο και στηρίζεται στην Ανάπτυξη της Πολλαπλής Νοημοσύνης των παιδιών. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι στα πλαίσια της κάθε θεματικής τα παιδιά ερχόμενα στον χώρο συμμετέχουν σε δραστηριότητες όπως Αρχιτεκτονικές Κατασκευές (ανάπτυξη Χωροταξικής Νοημοσύνης), Προγραμματισμός και Ρομποτική για Παιδιά (ανάπτυξη Λογικομαθηματικής Νοημοσύνης) Πειράματα και Κηπουρική (ανάπτυξη Νατουραλιστικής Νοημοσύνης), Θεατρικό Παιχνίδι (ανάπτυξη Διαπροσωπικής Νοημοσύνης), Μουσική (ανάπτυξη Μουσικης Νοημοσύνης), Χορός , Υοga και Γυμναστική (ανάπτυξη Κιναισθητικής Νοημοσύνης) κ.ο.κ. σε κυκλικό πρόγραμμα».
Το σχολείο πολλαπλής νοημοσύνης, πέραν των μαθησιακών του στόχων, διαπνέεται από ένα ευρύτερο όραμα, αυτό της αποδοχής και της αγάπης της διαφορετικότητας του κάθε ατόμου.
«Όνειρό μας είναι ένα σχολείο ανοιχτό στην κοινωνία και τις κοινωνικές δομές που εντάσσει τα παιδιά σε αυτή και τα κάνει να νιώθουν ότι έχουν ‘φωνή’ και ‘δύναμη’ στη διαμόρφωση ενός καλύτερου κόσμου, με ίσες ευκαιρίες για όλους. Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε μια κουλτούρα ισότητας, αποδοχής και συνεργασίας που θα ακολουθεί τα παιδιά για όλη τους τη ζωή. Είναι πια καιρός να γίνουμε αρωγοί της εκπαίδευσης των πολιτών του αύριο που θα αλλάξουν τον κόσμο προς το καλύτερο».
Δείτε το έργο του σχολείου εδώ
