10 SKG Trademarks

Σχεδιάστηκαν στη Θεσσαλονίκη ή σχεδιάστηκαν για τη Θεσσαλονίκη. Αποτελούν σηµεία αναφοράς για την πόλη και όσοι τα συναντούν, συνήθως παντού, θέλοντας και µη αναφέρονται σε αυτή. Δέκα σύµβολα που µυρίζουν Θερµαϊκό. Άλλα από αυτά υποδείγµατα του design και άλλα απλά αυτοσχέδιες καλτ δηµιουργίες. Δυο από τα παρακάτω σύμβολα θα “αγκαλιαστούν” συμβολικά την Κυριακή στις 19 Οκτωβρίου. Σε συνεργασία με τον Δήμο Θεσσαλονίκης, ομάδες και μέλη του Σωματείου Αρτοποιών “Προφήτης Ηλίας” θα εργαστούν από τις πρώτες πρωινές ώρες μέχρι τις 12.00 το μεσημέρι της Κυριακής και θα κατασκευάσουν ένα γιγάντιο κουλούρι, με διάμετρο 150 μέτρα, που θα αγκαλιάσει τον Λευκό Πύργο, στο πλαίσιο των παράλληλων εκδηλώσεων που θα πραγματοποιηθούν στην πόλη, με αφορμή το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Παράκτιας Κωπηλασίας. Θα χρησιμοποιηθούν συνολικά 700 κιλά αλεύρι και 250 κιλά σησάμι, ενώ το κουλούρι θα παρουσιαστεί σε ειδική εξέδρα που θα στηθεί περιμετρικά του Λευκού Πύργου και στη συνέχεια θα μοιραστεί στους παρευρισκόμενους.

1| Το Ποπ Αρτ Σύµβολο Κονκασέ

Αν ο Γουόρχολ ζούσε στην Ελλάδα, στη θέση της κονσέρβας της σούπας Campbell’s που ζωγράφιζε µε εµµονή θα καµάρωνε ασυζητητί ένα κονκασέ της ΖΑΝΑΕ. Θα τον είχε σαγηνέψει η αµεσότητα, αλλά και η οπτική ζωντάνια της κονσέρβας του, που µπορεί µεν να προσαρµόστηκε τρεις φορές από την πρώτη της κυκλοφορία, αλλά οι χαρακτηριστικές του λαχανί λωρίδες προδίδουν σταθερά το περιεχόµενό του. Ο µεσσίας της ποπ αρτ θα είχε αναπαράγει προσεκτικά το κόκκινο λογότυπο της εταιρίας, που βαφτίστηκε από το παιχνίδισµα των λέξεων Ζύµαι Αρτοποιίας Νίκογλου Α.Ε. και παραµένει ίδιο και απαράλλαχτο εδώ και 75 χρόνια, από την ίδρυση της εταιρίας. Απλό µεν ευφυές δε, το βρήκαν οι νοικοκυρές που το πρωτοδοκίµασαν το 1979 και ευθύς το διορίσαν πιστό βοηθό τους στην κουζίνα, δεξί χέρι στην παρασκευή κάθε κοκκινιστού φαγητού.

2| Ο Βέρος Σαλονικιός Φραπές

Την επόµενη φορά που θα χαζεύετε τα πλοία του Θερµαϊκού µε ένα ποτήρι φραπόγαλο στο χέρι, πιείτε και µια γουλιά στην υγειά του ∆ηµήτρη Βακόνδιου. Εξάλλου δεν µπορεί κανείς παρά να εντυπωσιαστεί από έναν άνθρωπο τόσο φανατικό µε τον καφέ που δηµιούργησε µια νέα του εφαρµογή προκειµένου να τον απολαύσει την στιγµή που τον ήθελε. 1957, ∆ιεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης! Ο εφευρετικός ∆ηµήτρης Βακόνδιος, υπάλληλος της ελβετικής Nestle για την έκθεση, είχε διάλειµµα και ήθελε οπωσδήποτε το καφεδάκι του –προτιµούσε νες. Έλα όµως που δεν υπήρχε ζεστό νερό. Σε µια αναλαµπή που θα επηρέαζε την ζωή της Θεσσαλονίκης όσο δεν φανταζόταν κανείς, άρπαξε το σέικερ που είχαν για να κάνουν επίδειξη στιγµιαίου σοκολατούχου ροφήµατος, έριξε µέσα τον καφέ, τη ζάχαρη και κρύο νερό, και χτύπησε τον πρώτο φραπέ στην ιστορία της ανθρωπότητας. Από τότε η πόλη τον τιµά καθηµερινά σε χιλιάδες ποτήρια παντού.

3| Η Σουσαµένια Μανία- Κουλούρι

Μπορεί να χαριτολογούµε λέγοντας πως το ελληνικό πρωινό αποτελείται απλά από καφέ και τσιγάρα, αλλά το σαλονικιώτικο σίγουρα συνοδεύεται και από την αρπαγή ενός κουλουριού στο δρόµο προς τη δουλειά. Τα διακόσιες χιλιάδες κουλούρια που καταναλώνονται καθηµερινά στο νοµό µας είναι η περίτρανη απόδειξη. Το «µηδενικό, µυρωδάτο και γλυκό», που παίνευε ένα παιδικό ποίηµα, παραδοσιακά κατασκεύαζαν τεχνίτες από την Ήπειρο. Η κουλουροµανία γεννήθηκε τα πρωτοχριστιανικά χρόνια, αλλά επικράτησε περισσότερο τα βυζαντινά, αφού το «κολίκιο», όπως ονοµαζόταν τότε, ήταν διατροφικό must σε Θεσσαλονίκη και Κωνσταντινούπολη. Το σύγχρονο επιχειρηµατικό δαιµόνιο το θέλει γεµιστό µε ό,τι κατεβάσει ο νους του φούρναρη, από σοκολάτα και σταφίδες µέχρι ελιές και φέτα. Καµία από τις παραλλαγές, όµως, δεν ξεπερνάει σε δηµοτικότητα το old school στρογγυλό, σουσαµένιο κουλούρι που αγοράζουµε από τους πλανόδιους κουλουρτζήδες. Στην Αθήνα είναι γνωστό ως κουλούρι Θεσσαλονίκης.

4| Το Ελληνικό Περιέ- Σουρωτή

Φαντάσου πως είσαι Γάλλος, είναι 1915, και ο πρώτος παγκόσµιος πόλεµος να σε έχει φέρει µακριά από το σπίτι, στην Ελλάδα. Συγκεκριµένα, σε ένα µικρό οικισµό ονόµατι Σουρωτή… όταν ξαφνικά ανακαλύπτεις έναν κρυµµένο υγρό θησαυρό, µια πηγή µε ανθρακούχο µεταλλικό νερό υπόξινο και φίνο. Αυτοί οι γάλλοι στρατιώτες δηµιούργησαν το πρώτο υποτυπώδες εµφιαλωτήριο στη Σουρωτή, αν και το νερό απολάµβαναν οι ανώτεροί τους. Μετέπειτα φαν της Σουρωτής, οι Σέρβοι της µεραρχίας του Μοράβα, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, που θεωρούσε το νερό αυτό εφάµιλλο, αν όχι καλύτερο από τα ευρωπαϊκά, και γρήγορα όλη η Ελλάδα. Η φιάλη του πρωτοκυκλοφόρησε το ’50 και ταξιδεύει από παραθαλάσσιες ταβέρνες του Αιγαίου, σε προσεγµένα εστιατόρια των πόλεων, στα ράφια των καταστηµάτων της Αµερικής και σε επτά άλλες χώρες. Το παραδοσιακό πράσινο µπουκάλι δάνεισε το σχήµα του αργότερα και στο µπλε του αδερφάκι. Το χαρακτηριστικό σήµα της εταιρίας Σουρωτή Α.Ε. ανανεώθηκε το 1998, ενώ το περιεχόµενο λέγεται πως θαύµαζε ακόµα και ο Μέγας Αλέξανδρος.

5| Ο Πολυπρόσωπος Πύργος, ο Λευκός

Γύρω στο 1530 χτίστηκε ο πύργος που έµελλε να γίνει το υπέρτατο σύµβολο της Θεσσαλονίκης, από τον αρχιτέκτονα Σινάν, ως τµήµα µιας οχυρωµατικής κατασκευής. «Φρούριο της Καλαµαριάς» επειδή η πύλη του οδηγούσε προς τα εκεί από την πόλη. «Πύργος των Γενίτσαρων» διότι στεγαζόταν εκεί τα τάγµατά τους αργότερα. «Πύργος του Αίµατος» ή «Κόκκινος Πύργος» γιατί διετέλεσε και φυλακή βαρυποινιτών, των οποίων το αίµα έρεε άφθονο στους τοίχους του. Η πρώτη φάση της εξάγνισής του ήρθε το 1890, όταν ένας κρατούµενος προσφέρθηκε να τον ασπρίσει µε αντάλλαγµα την ελευθερία του, βαφτίζοντάς τον µε τις µπογιές του έκτοτε Λευκό. Η δεύτερη, το 1912 µε την απελευθέρωση, όταν ο κύκλος του αίµατος έκλεισε οριστικά στο φρούριο. Τώρα πια οι – συνήθως άκοµψες – µικρογραφίες του κοσµούν σαλόνια, η εικόνα του σήµατα εταιριών, ενώ οι τουρίστες που τον χαζεύουν µας θυµίζουν το αξεπέραστο σκετσάκι του Σωτήρη Καλυβάτση. «Ιζ δις δε Γουάιτ Τάουερ;» Η εφαρµογή του σε δεκάδες αναµνηστικά, από µπρελόκ µέχρι µπλουζάκια, επιβεβαιώνει τη διαχρονικότητα του συµβόλου.

6| H Εξοχική Πατέντα Τρίγωνο Πανοράµατος

Τη δεκαετία του ’60 η βόλτα στην εξοχή ήταν ήδη κυριακάτικη παράδοση. Όταν όµως πρωτοεµφανίστηκαν τα τρίγωνα Πανοράµατος, η τάση µετατράπηκε σε απαίτηση των απανταχού γλυκατζήδων της πόλης. Όλα ξεκίνησαν από το εµπνευσµένο πάντρεµα Ανατολής και ∆ύσης στην ζαχαροπλαστική, όταν τα τουρκικά σιροπιαστά τρίγωνα µε ξηρούς καρπούς φλέρταραν όλο νάζι την λατρεία της κρεµ πατισερί στο µυαλό ενός ζαχαροπλάστη, του Γιώργου Καραγιάννη, το 1960. Τα πρώτα τρίγωνα ήταν µερίδας, και η γέµιση της κρέµας εισέβαλλε µπροστά στα µάτια του πελάτη στο φύλλο κρούστας, λίγο πριν παραδοθεί στις ορέξεις του. Αργότερα επινοήθηκαν τα µικρά τριγωνάκια, ενώ τα σοκολατένια τρίγωνα τα βρίσκει κανείς είτε µε γέµιση σοκολάτας είτε µε επικάλυψη στην κρούστα. Μπορεί έκτοτε αυτές οι γλυκιές αµαρτίες να έχουν κατηφορίσει και στην πόλη, πάντως τα πιο νόστιµα και φρέσκα λέγεται πως βρίσκει κανείς ακόµη στον «Τάσο» και στον «Ελενίδη», στη γενέτειρά τους. Η άψογη γεωµετρία τους τα καθιστά σύµβολα ζαχαροπλαστικής.

7| Το Mπλε που µας λείπει- Ταξί Θεσσαλονίκης

Μπορεί ο Θερµαϊκός να µην είναι και τόσο µπλε όσο θα έπρεπε, µπορεί η φωτορύπανση και το νέφος να αλλάζουν το χρώµα του ουρανού. Έχουµε όµως τα ταξί µας. Γιατί είναι µπλε τα ταξί στην Θεσσαλονίκη; «Για να µπερδεύονται οι Αθηναίοι» λέει ένας ταρίφας. «Η χούντα τα έκανε µπλε, µε αφορµή τη σηµαία, αλλά αιτία το κέρδος: Κάποιος, λέει, είχε αγοράσει φτηνά µεγάλες ποσότητες µπλε µπογιάς, και µίζα στη µίζα, ορίστε τα ταξί σας µπλε» καταγγέλλει ένας άλλος. Το σίγουρο πάντως είναι πως το οµοιόµορφο µπλε µε τη διακριτική παρέµβαση του άσπρου στα ταξί της πόλης µας ήρθε εντός της περιόδου της δικτατορίας, µε απόφαση του σωµατείου σε συνεννόηση µε τη νοµαρχία. Μέχρι τότε, λένε οι παλιοί, επικρατούσαν τα γκρι «αγοραία», αλλά συναντούσες και άλλα χρώµατα. Όποιος και να είναι ο λόγος, όµως, δυσκολευόµαστε λίγο να συνηθίσουµε να κυνηγάµε τα κίτρινα αµάξια αντί για τα µπλε, όταν ψάχνουµε κούρσα στην πρωτεύουσα. Στην Ρόδο και την Κέρκυρα δεν έχουµε πρόβληµα, και εκεί µπλε είναι.

8| Το Παπούτσι Σταρ Γοβάκι

Κάπως ανήσυχο και σίγουρα «περπατηµένο», το επονοµαζόµενο «παπούτσι του Καρύδα» στροβιλίζεται δίνοντας µια glam νότα στην πόλη. Ταξίδεψε από –πού αλλού;– το Λας Βέγκας, όπου κατασκευάστηκε από την εταιρία Yesco, µε αεροπλάνο µέχρι την Αθήνα και έπειτα µε τρένο µέχρι το σταθµό του, την οδό Εγνατίας 52, στέγη τότε του καταστήµατος υποδηµάτων Καρύδας. Έκτοτε ξαφνιάζει και εντυπωσιάζει τους διαβάτες του κέντρου, µέχρι και το γάλλο Πρόεδρο Ζισκάρ ντ΄Εστέν, που το φωτογράφησε το 1975. Το larger than life παπούτσι κοντεύει τα δύο µέτρα σε συνολικό ύψος και τα δυόµισι σε µήκος και πάνω του καµαρώνουν 780 λαµπάκια. Κοιτώντας το, θυµάται κανείς την ηµέρα που το πρωτοαντίκρυσε, όταν το γοβάκι τού ψιθύρισε πως ο κόσµος µερικές φορές είναι όντως µαγικός. Θεωρείται, πλέον, διατηρητέο µνηµείο, ενώ σήµερα, και παρά το τακούνι ύψους 150 πόντων που το κοσµεί, ισορροπεί σ’αυτό µε άνεση το κατάστηµα της Fena στην Εγνατία.

9| Μινιµαλισµός λόγω ουσίας, Γάλα Γεωργικής Σχολής (συλλεκτικής αξίας πια)

Μινιµαλιστικό το µπουκάλι του γάλακτος της Αµερικανικής Γεωργικής Σχολής, περιζήτητο το περιεχόµενό του. Περίπου 3000 τέτοια µπουκάλια, εµπνευσµένα από αµερικάνικες φιάλες γάλακτος στο σχέδιο, κυκλοφορούν καθηµερινά και χάρη στη φήµη τους γίνονται ανάρπαστα. Από τους πρώτους που το απολαύσαν – προς τιµήν της Σχολής – ήταν οι µικροί πρόσφυγες του Πρώτου Παγκόσµιου στον Ερυθρό Σταυρό, µε «γαλατάδες» τους µαθητές της σχολής που το κατέβαζαν στο κέντρο µε γαϊδουράκια. Τόσο παλιά ιστορία; Και ακόµη περισσότερο: η σχολή ιδρύθηκε το 1904, ενώ το 1935 δηµιούργησε την πρώτη µονάδα παστερίωσης και εµφιάλωσης γάλακτος στη χώρα µας. Ενώ η απλή όσο και καλαίσθητη γυάλινη φιάλη είναι και ήταν ανέκαθεν επιστρεφόµενη, τα τελευταία χρόνια οι επιστροφές όλο και µειώνονται. Με αυτό το σκεπτικό, η Σχολή, που πρεσβεύει την οικολογία στην πράξη, άλλαξε την συσκευασία σε µια νέα, πιο πρακτική, ανακυκλώσιµη και µε καπάκι που σφραγίζει. Το περιεχόµενό της προέρχεται αποκλειστικά από αγελάδες Holstein Friesian – τις οποίες µπορείτε και να επισκεφτείτε – και έχει την πράσινη σφραγίδα της Greenpeace, υπόσχεται όµως να παραµείνει ποιοτικά ίδιο και λαχταριστό. Πολλοί το χρησιµοποιούσαν και ως ανθοδοχείο ή για καράφα νερού.

10. Ο Πύργος του ΟΤΕ

Στην 35η ΔΕΘ, το νέο εντυπωσιακό οικοδόμημα είναι ο Πύργος του ΟΤΕ, που ολοκλήρωσε την κατασκευή του από τον Μάρτιο έως τον Αύγουστο του 1970. Οι εντυπωσιασμένοι επισκέπτες κάνουν ουρές για μια θέση στο ασανσέρ που θα τον ανεβάσει στον δικό μας “Πύργο του Άιφελ”. Στον 4ο όροφο λειτούργησε η πρωτοποριακή περιστρεφόμενη καφετέρια που έγινε η ατραξιόν της πόλης για πολλά χρόνια. Το δάπεδό της περιστρέφεται με ταχύτητα μιας πλήρους περιστροφής σε 45-60 λεπτά.ανακαινίστηκε πλήρως το 2ΟΟ5, αφού οι φθορές του χρόνου άφησαν εγκαταλειμμένους  χώρους, με πολλούς από αυτούς κλειστούς, ενώ ο μηχανισμός της περιστροφής του τελευταίου ορόφου ήταν ανενεργός από το 1988.