Μέγαρο Στάιν

Είναι σίγουρο πως έχεις περάσει άπειρες φορές από την πλατεία Ελευθερίας. Εξίσου σίγουρο είναι και πως άλλες τόσες φορές έχεις διασχίσει την παραλία στο ύψος του λιμανιού. Άραγε πόσες από αυτές τις φορές σήκωσες το βλέμμα σου για να δεις τι υπάρχει στους πάνω ορόφους των ψηλών κτιρίων που βρίσκονται περιμετρικά της πλατείας; Αν το έχεις κάνει θα έχεις σίγουρα προσέξει πως στη γωνία Βενιζέλου και Καλαποθάκη υπάρχει ένα κτίριο που στην οροφή του έχει μια σφαίρα. Μια κανονική πράσινη, διαφανή σφαίρα.

Τι κρύβεται κάτω από τι σφαίρα όμως και κυρίως τι κρυβόταν;

Πρόκειται για το Μέγαρο Στάιν το οποίο χτίστηκε το 1906 και ήταν το μοναδικό κτίριο της περιοχής που δεν κάηκε από την πυρκαγιά που κατέστρεψε όλη την πόλη το 1917. Χτίστηκε από τον Έρνστ Λόουι για την αυστριακή εταιρία καταστημάτων «Stain» η οποία στεγάστηκε εκεί για πολλά χρόνια. Για όσα χρόνια δέσποζε στην πλατεία ως το ψηλότερο κτίριο της περιοχής ήταν εύκολο να διακρίνεις αυτήν την περίεργη κατασκευή στην ταράτσα του. Ωστόσο, σήμερα δύσκολα φαντάζεται κάποιος πως αυτό το κτίριο αυστηρών γραμμών και συμμετρίας κρύβει εκεί ψηλά έναν περίτεχνο τρούλο κοσμημένο με μια πράσινη, διαφανή σφαίρα.

Την επόμενη φορά που θα βρεθείς εκεί ύψωσε απλά το βλέμμα σου. Και θα εντυπωσιαστείς. Αξίζει να σημειωθεί πως για κάποιο διάστημα στεγάστηκε στο Μέγαρο Στάιν το Ταχυδρομείο Θεσσαλονίκης, ενώ σήμερα στεγάζονται κυρίως τραπεζικές και ασφαλιστικές επιχειρήσεις.

Ως τι χρησιμοποιήθηκε όμως το Μέγαρο Στάιν στα πρώτα του χρόνια. Βρισκόμαστε σε μια κοσμοπολίτικη εποχή της πόλης. Οι κάτοικοι της αλλά και οι επισκέπτες της απολάμβαναν την καλή ζωή. Τουλάχιστον ένα μέρος τους. Εκεί λοιπόν στεγάστηκε το πρώτο ανδρικό κατάστημα πολυκατάστημα. Με ρούχα εξαίσιας φινέτσας που θα ζήλευαν τα παρισινά σαλόνια. Κοστούμια, κασμίρια, υφάσματα μοναδικά και γραμμές στιλάτες. Αλλά και καπέλα, ομπρέλες, μανικετόκουμπα και αξεσουάρ.

Οι κύριοι που ράβονταν εκεί όμως ήθελαν να επιβεβαιώσουν το στιλ τους και αλλιώς. Έτσι άνοιξε ακριβώς δίπλα, στο χώρο που φιλοξενήθηκαν πολλά χρόνια αργότερα τα περίφημα σουτζουκάκια Ρογκότη ένα φωτογραφείο το οποίο εξυπηρέτησε τις ανάγκες των φωτογραφήσεων των κυρίων με τα ολοκαίνουργια κοστούμια τους. Το φωτογραφείο του Λατιμέρ. Εκεί λοιπόν ντυμένοι με την τελευταία λέξη της μόδας πόζαραν για το φακό του φωτογράφου!

Όπως επισημαίνει το neoclassicalgreece.blogspot.gr κτίστηκε για να στεγάσει το πολυκατάστημα – υποκατάστημα της επιχείρησης “Stein’s Oriental Stores Ltd” στην Θεσσαλονίκη ιδιοκτησίας μιας Εβραϊκής – Αυστριακής εμπορικής οικογένειας. Από ότι μπορεί να καταλάβει άνθρωπος από μια γερμανόγλωσση βιογραφία: Ο Solomon Stein (Μολδαβία 1844 – 1898 Βιέννη) έμπορος, ίδρυσε  το 1865 μια μητρική εταιρεία εμπορίας και παραγωγής στη Βιέννη και μάλλον το ίδιο διάστημα ένα πρώτο κατάστημα ετοίμων ενδυμάτων στο Κάιρο. Την επιχείρηση φαίνεται να απογείωσε περί το 1900 ο γιος του Isidor Stein (Doro, 1869-1940). Κατά το πιθανότερο αυτός, βλέποντας την ανάγκη για ευρωπαϊκά προϊόντα στις ακμάζουσες, κοσμοπολίτικες, φιλοευρωπαϊκές πόλεις της ανατολικής  Μεσογείου, μεταξύ άλλων δημιούργησε την θυγατρική – αλυσίδα πολυκαταστημάτων  “Stein’s Oriental Stores Limited”, έκτισε το κτίριο της μητρικής στη Βιέννη το 1903-1904, επέκτεινε το κτίριο στο Κάιρο και έκτισε νέο δίπλα ~1910 και έφτιαξε και το κατάστημα Θεσσαλονίκης. Τα προϊόντα εστίαζαν  σε δυσεύρετες στις περιοχές αυτές κορυφαίες ευρωπαϊκές μάρκες ένδυσης και υπόδυσης γυναίκας, άνδρα παιδιού, ενώ μάλλον παρείχαν και άλλα είδη (σπιτιού, υφάσματα), καθώς ήταν πολυκαταστήματα στη φιλοσοφία των ευρωπαϊκών, που ειδικά για τον τότε Ελλαδικό χώρο ήταν κάτι πρωτοποριακό. Εκτός των προαναφερθέντων υπήρχε τουλάχιστο ένα  κατάστημα ακόμη στο Πέρα στην Κωνσταντινούπολη. Το όλο εγχείρημα, παρά το μέγεθος της επενδύσεων, τη δυναμική του Isidor, τη μεγάλη αρχική επιτυχία και μάλλον λόγω σειράς ταυτόχρονων κακών συγκυριών της εποχής στην ευρύτερη περιοχή, είχε αναπάντεχα σύντομο βίο. Με βασικό αίτιο μάλλον τον Α’ παγκ. πόλεμο η θυγατρική εταιρεία βρίσκεται υπό εκκαθάριση το 1917 (ή από τέλη ’16), ενώ η μητρική περνάει σε δύο αδερφούς του Isidor (Maximilian και Siegfried), προφανώς για να κρατηθεί στην οικογένεια. Το 1932 κλείνει και εκκαθαρίζεται οριστικά  και η μητρική, που μάλλον δεν ανέκαμψε ποτέ. To Stein’s Θεσσαλονίκης παρουσιάζει  εξόφθαλμες ομοιότητες με το “Au printemps” του 1865 στο Παρίσι.