Στο σπίτι της Randall και του Barry στη Βαλαωρίτου

Εικόνες: Δημήτρης Τσίπας

Για το ζεύγος Randall Warner και Barry Feldman είχα ακούσει κατά καιρούς από διάφορους φίλους και γνωστούς. Οι δουλειές του Μπάρι, το έργο του, οι εκθέσεις του, η ζωή τους βάζουν αυτό το ζευγάρι στα όρια του αστικού μύθου, στη Θεσσαλονίκη των τελευταίων δεκαετιών.

Αφορμή για μια επίσκεψη στο σπίτι-στούντιο-ντεπό τέχνης τους, σε μια παλιά βιοτεχνία της Βαλαωρίτου, στάθηκε η έκθεση των υπέροχων τοπίων του στις βιτρίνες του ΟΤΕ που συμβαίνει αυτό τον καιρό. Την έκθεση “Living in the Greek Topos”. Θα ακολουθήσει το Μάιο η πλήρης έκθεση 30 ελληνικών τοπίων στη γκαλερί Chalkos.

Φεύγοντας από εκεί δυόμιση ώρες αργότερα ένοιωθα σαν να περπατούσα λίγο πιο ψηλά από το έδαφος. Οι Φέλτμαν είναι λόγος για να αισθάνεσαι λίγο πιο αισιόδοξος ζώντας στην πόλη.

Ήρθαν στη Θεσσαλονίκη το 1989 και έκτοτε ζουν εδώ. Για 25 χρόνια σε ένα σπίτι εντός της Αμερικάνικης Γεωργικής Σχολής στην αρχή, τα τελευταία χρόνια, σε έναν παλιό βιοτεχνικό χώρο που μετέτρεψαν σε σπίτι και ζωγραφικό στούντιο. Ένα μοναδικό χώρο γεμάτο στιλ, απλότητα, εφευρετικότητα, άποψη. Ένα μάθημα ζωής.Το 1991, παρουσίασε την πρώτη του έκθεση ζωγραφικής στην Ελλάδα, στη Μικρή Πινακοθήκη «Διαγώνιος».

Στην Ελλάδα τους έφερε το ελληνικό φως και η καθατότητα του, που λατρεύουν, και η αγάπη για την απλή ζωή. Τόπος γνωριμίας το Swarthmore College που σπούδαζαν την ίδια περίοδο. Ο Μπάρι το 1971 μετακόμισε στο Cape Breton, στη Nova Scotia του Καναδά και εγκαταστάθηκε με μια υποτροφία του Canada Council Arts Grant for Painting.

–Ράντι: Ο Μπάρι γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη και εγώ στην Οκλαχόμα. Μεγάλωσα σε όλο τον κόσμο. Ο πατέρας μου ήταν αξιωματικός και κάθε τόσο μετακομίζαμε αλλού. Στη Χαβάη, το Λονδίνο, τη Γερμανία, την Ουάσιγκτον. Αν έχεις δυο αδέρφια για παρέα τα καταφέρνεις να προσαρμόζεσαι. Η νομαδική ζωή της οικογένειας μου έμαθε και μένα να μπορώ να ζήσω έτσι. Η διαφορά συνέβη όταν ήρθα στην Ελλάδα, σε ηλικία 21 χρόνων. Είχα σπουδάσει αρχαία Ελληνικά, στο Σουόθμορ, ένα μικρό πανεπιστήμιο στην Πενσυλβάνια, όπου σπούδαζε και ο Μπάρι αλλά και ο Μάικλ Δουκάκης.

Διάλεξα τα αρχαία γιατί είχα δει ένα έργο του Ευριπίδη, της Βάκχες με τη γλώσσα που είχα τότε την εντύπωση πως μιλάτε ακόμα στην Ελλάδα. Την ερωτεύτηκα τη γλώσσα. Είχα προετοιμαστεί να γίνει βιολόγος. Όμως…Ήρθα στην Ελλάδα για να συγκρίνω τα αρχαία που έμαθα με τη σημερινή σας γλώσσα. Πήγα στην αρχαία Κόρινθο, με ένα πρόγραμμα της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών, εργάστηκε στο πλευρό ενός καθηγητή στην Αρχαία Κόρινθο για ένα βιβλίο που αφορούσε τα Ίσθμια. Γνώρισε τον Ελύτη και τον συναναστράφηκε την εποχή που πήρε το Νόμπελ.

-Ράντι: Επέστρεψα στην Αμερική και άρχισα να εργάζομαι σε έναν εκδοτικό οίκο στη Νέα Υόρκη.

Εργάστηκε για πολλά χρόνια στον εκδοτικό οίκο που βγάζει βιβλία και το σπουδαιότερο περιοδικό σκέψης στον κόσμο. Το Harper’s Magazine. Ένα περιοδικό που εκδίδεται από το 1850 και από τις στήλες του πέρασαν ιερά τέρατα όπως Horatio Alger, Stephen A. Douglas, Henry James, Jack London, Mark Twain, Theodore Roosevelt. Εργάστηκε στον εκδοτικό οίκο και το περιοδικό φτάνοντας να γίνει αντιπρόεδρος.

-Μπάρι: Σπούδασα Ιστορία Τέχνης. Έφυγα για δέκα χρόνια στον Καναδά. Εργάστηκα για ένα χρόνο σαν ξυλοκόπος στο δάσος, μετά ξεκίνησα να ζωγραφίζω. Έχτισα ένα εργαστήριο-σπίτι με τα δέντρα που έκοβα στο δάσος. Ένα ξυλόσπιτο. Μεγάλωσα στην μεγάλη πόλη και είχα την ανάγκη για μια αλλαγή. Η Ράντι και άλλοι φίλοι που είχα γνωρίσει στο πανεπιστήμιο μου έστελναν από λίγα δολάρια κάθε μήνα σαν στήριξη για να μπορώ να ζω και να δημιουργώ εκεί. Αγόρασα τη γη που ήταν φτηνή εκεί στα δάση του Καναδά και έζησα εκεί. Μια υπέροχη απλή ζωή εκεί, με Γαλλικέ και Σκωτσέζικες καταβολές. Σήμερα ζει εκεί η κόρη μου, είναι καλλιτέχνης και ακτιβίστρια. Και η άλλη κόρη μου είναι καλλιτέχνης. Ο γιος που απέκτησα με τη Ράντι έγινε ηθοποιός και ζει στη Νέα Υόρκη.

Η κοινή τους ζωή που ξεκίνησε με την ένωση τους είχε έναν προορισμό στο βάθος: Την Ελλάδα.

-Ράντι: Παντρευτήκαμε το 1981. Είχαμε ως σκέψη να κάναμε ένα παιδί και αφού μεγαλώσει λίγο να δοκιμάσουμε να δούμε αν μπορούμε να ζήσουμε στην Ελλάδα. Όταν ήταν πέντε χρονών παίρνουμε την απόφαση να ζήσουμε εδώ. Τα αφήνουμε όλα και φεύγουμε. Σκεπτόμασταν πως ένα παιδί που μεγαλώνει στην Αμερική θα έχει μόνο την αμερικάνικη κουλτούρα. Ενώ εδώ είναι Ευρώπη. Δεν έχεις μία γλώσσα. Θέλαμε να μάθει μια δεύτερη γλώσσα. Σήμερα δεν τον καταλαβαίνεις ότι δεν είναι Έλληνας. Τον ονομάσαμε Τάσο από την όπερα Ιλ Λαμπάρντι του Βέρντι, υπάρχει εκεί ένα λιμπρέτο. Ταίριαζε και με την Ελλάδα, είχε και πλάκα. Δεν θα ήταν Μπιλ ή κάτι αμερικάνικο. Ξέραμε ότι θα ζήσουμε εδώ και το αποφασίσαμε. Όταν φεύγαμε οι φίλοι μας έλεγαν: Είμαστε σίγουροι ότι δεν πάτε εκεί για τα λεφτά. Στην αρχή ήμασταν εθελοντές στην γεωργική σχολή. Το παιδί πήγε στο δημόσιο δημοτικό και κει τέλειωσε. Προσαρμοστήκαμε εύκολα στη ζωή της πόλης εδώ. Όλοι οι Έλληνες μιλούσαν αγγλικά. Εργάστηκα ως διευθύντρια επικοινωνίας της σχολής για 25 χρόνια και μάζευα χρήματα για τις υποτροφίες, ο Μπάρι αφιερώθηκε στην τέχνη του.

-Δημιούργησα πάρα πολλά έργα. Εργάζομαι πολύ και τότε εκεί στην Γεωργική Σχολή και εδώ στην πόλη. Έχω αποθήκες με τα έργα μου, είναι τόσα πολλά πια.  Ερωτεύτηκα την Ακροκόρινθο και είχαμε αγοράσει και ένα οικόπεδο εκεί. Τα ελληνικά τοπία δεν είναι σαν τα αχανή αμερικάνικα. 

Με ένα πειραγμένο dcv γύρισε την Ελλάδα και σχεδίασε ότι είδε. Ζωγράφιζε αργά με τον παλιό τρόπο της ζωγραφικής. Αποτύπωσε τα συναισθήματα του από τα ελληνικά τοπία. Παράλληλα μάζευε ότι έβρισκε στα σκουπίδια και δημιούργησε σειρές με σπουδαία γλυπτά όπου ανακυκλώνονται μοναδικά αντικείμενα που γνωρίζουν δεύτερες ζωές. Πηγαίνει συχνά στο Μπιτ Παζάρ και αγοράζει πράγματα που θα γίνουν τα υλικά για τις σειρές των έργων του.

Ταξίδεψαν για χρόνια και τα ταξίδια τους στα ελληνικά τοπία έγιναν πηγή έμπνευσης για κείνον. Σαντορίνη, Νευροκόπι, Χαλκιδική, Τριάδι, Πυλαία,  Νάουσα, δάσος Κουρί και φυσικά η αρχαία Κόρινθος, έγιναν αφορμές υπέροχων έργων.

-Μπάρι: Κάθε 4 χρόνια επιστρέφουμε στην Αμερική και βλέπουμε τους δικούς μας και τα μουσεία. Ταξιδεύουμε και βλέπουμε. Η Αμερική αλλάζει. Οι φίλοι μας μεγαλώνουν, υπάρχει πιο πολύ άγχος. Εδώ οι φίλοι μας, που κατά τύχη είναι πιο μικροί από μας, δεν έχουν το ίδιο άγχος. Είναι άλλου είδους αγωνίες. Για τα παιδιά είναι δύσκολα. Η ζωή στην Ελλάδα μας έμαθε ότι το μυστικό στην καλή ζωή είναι η απλότητα. Να μην τρέχεις για χρήματα, εκθέσεις κλπ. Κάθε μέρα δουλειά, εργαστήριο, δουλειά και το μπράβο της Ράντι. Μου φτάνουν. Η κουλτούρα εδώ είναι ανθρώπινη.

Καθώς τους κοιτάζω να μου μιλούν νοιώθω μια απέραντη αισιοδοξία για το θρίαμβο της αγάπης, της ζωής, των αξιών.

-Ράντι: Στην Ελλάδα είναι εύκολο να ζήσεις με το σύντροφο σου σε μεγάλη διάρκεια. Είναι εφικτό. Σου δημιουργεί το συνεκτικό ιστό. Εδώ μετρά ο άνθρωπος. Στην Αμερική έχει χαθεί η ανθρωπιά. Η πατρίδα μας μας αρέσει, όμως τώρα είναι μια άσχημη εποχή. Ο Μπάρι δουλεύει κάθε μέρα. Είναι σπάνιο να κάνει κάτι άλλο. Χαίρομαι όταν έρχονται φίλοι και κάνει ένα διάλειμμα. Μου αρέσει τις Κυριακές να πηγαίνω στο Καλοχώρι, στον υγροβιότοπο. Πηγαίνω κάθε δυο βδομάδες. Είναι η απόδραση μου. Τώρα πια δεν έχουμε αυτοκίνητο. Πηγαίνω με το αστικό. Είμαστε αισιόδοξοι. Σκεπτόταν χθες ο Μπάρι: Δες ο Κερκ Ντάγκλας, στην ηλικία μας είχε άλλα 30 χρόνια μπροστά του…Είμαστε μαζί 38 χρόνια. Δεν πικράναμε ποτέ ο ένας τον άλλον.

Έξω η πολύβουη Βαλαωρίτου ετοιμάζεται να υποδεχτεί τη νύχτα. Ο θόρυβος ήταν ίσως το μόνο ενοχλητικό πράγμα εδώ. Βάλαμε τριπλά τζάμια για να αντέχουμε. Κατεβαίνουν κάθε μέρα στο Καπάνι για ψώνια, τους γνωρίζουν και τους χαιρετούν όλοι. Έχουν φίλους όλων των ηλικιών και η Θεσσαλονίκη έγινε η πόλη της καρδιάς τους. Είναι απλά υπέροχοι.