Τα κουδούνια και τα χρόνια, ανεκτίμητα γαλόνια…
Σύγχρονοι τελεστές των εθίμων από κάθε γωνιά της χώρας, από όλους τους τόπους που συνδέονται με το νήμα των δρόμων των κουδουνιών.
Με αφορμή το 5ο Ευρωπαϊκό Φεστιβάλ Κωδωνοφορίας «οι δρόμοι του κουδουνιού» (Θεσσαλονίκη, 24.02.2019), ρωτήσαμε σύγχρονους τελεστές των εθίμων από κάθε γωνιά της χώρας, από όλους τους τόπους που συνδέονται με το νήμα των δρόμων των κουδουνιών. Ζητήσαμε να μοιραστούμε μαζί τους σκέψεις και συναισθήματα. Με λίγες μόνο λέξεις αλλά με την αυθεντική, την πηγαία ένταση της αλήθειας τους -της «κωδωνόκρουστης αλήθειας τους», όπως την χαρακτηρίζει εύστοχα η Χρύσα Σάμου.
Ο λόγος τους δηλώνει με σαφήνεια το φορτίο του σεβασμού τους στη γονιδιακή μνήμη που έρχεται από τα βάθη του χρόνου. «Η ζωή χωρίς κουδούνια θα με εμπόδιζε να αντιλαμβάνομαι το παρελθόν. Τα κουδούνια με συνδέουν -τουλάχιστον ηχητικά- με αυτό», λέει ο Ανδρέας Γ. Και, όπως εξηγεί ο Βάιος Χ., «ο μαγικός ήχος του κουδουνιού είναι χαραγμένος βαθιά στο υποσυνείδητο και στην ιδιοσυγκρασία μας»! Την ευλαβική σχέση με τις τελετουργίες και τα έθιμα την ερμηνεύει ως ένα «ραντεβού με τις ρίζες, με την παράδοση και την ιστορία του τόπου του», ως μια «ατελείωτη αγάπη για όλα αυτά!».
Οι σύγχρονοι τελεστές των εθίμων μιλούν με πάθος για τη σαγηνευτική δύναμη των κουδουνιών. Για τον Δημήτρη Μ. «είναι όλη τους η ζωή, η δύναμή τους». Και ο Άκης Γ. συμπληρώνει: «Έχουμε ταυτιστεί με τα κουδούνια, έχουμε συνδέσει τη ζωή μας με αυτά, έχουμε γίνει ένα!».
Αναφέρονται στις τελετουργίες και τις περιγράφουν ως ένα αναπόσπαστο κομμάτι του δικού τους κόσμου, ως ένα σημείο αναφοράς στον κύκλο που διαγράφει ο χρόνος. Για αυτούς είναι «μία έκσταση, μια φυγή από τη γήινη πραγματικότητα», μας εξηγεί ο Δημήτρης Σ.
Οι λέξεις τους είναι κοφτές. Κρύβουν περηφάνια και πάθος –δεν χρειάζονται πολλά λόγια. Κοινός παρονομαστής σε κάθε περιγραφή οι φορτισμένες με θετικά συναισθήματα εκφράσεις τους. Είναι «τρόπος ζωής», σου λένε, «βίωμα», «δύναμη και ξεσηκωμός», «γιορτή, κέφι, πειράγματα και αστεία», «απαντοχή», «αγάπη»…
«Ξανανιώνω, αποκτώ δύναμη, αισθάνομαι χαρά και ξεχνάω τα πάντα», λέει ο Γιάννης Μ.
Η έννοια της παράδοσης είναι ιερή και δημιουργεί ευθύνες. Η κληρονομιά προστατεύεται, φυλάσσεται, γίνεται βίωμα και περνά από γενιά σε γενιά.
«Εμείς δεν αναβιώνουμε το έθιμο. Το βιώνουμε!» Η Ευαγγελή Α. το δηλώνει αυτό με έμφαση και καμάρι.
Οι τελεστές του σήμερα μεταγγίζουν το πάθος και το σεβασμό τους σε αυτούς που ακολουθούν. «Έτσι τα βρήκαμε τα δρώμενα και έτσι τα συνεχίζουμε, προσπαθώντας να τα διατηρήσουμε αναλλοίωτα στο χρόνο. Είναι η συνέχεια όσων παραλάβαμε από τους παλιότερους», εξηγεί η Βαγγελιώ Ν. Είναι όσα οι ίδιοι ευλαβικά θα παραδώσουν στους νεότερους –και έτσι κρατιούνται οι ρίζες βαθιά στη γη και οι άνθρωποι στεριωμένοι στη ζωή, έτσι κυλάει ο χρόνος με τις αέναες εναλλαγές του και ο κύκλος που μας ενώνει μένει αδιατάρακτος.
«Με αυτούς τους ήχους μεγαλώσαμε και θα τους ακούμε μέχρι να πεθάνουμε», λέει ο Δημήτρης Σ. Γιατί, όπως εξηγεί ο Παύλος Τ., «η παράδοση, το έθιμο, είναι ένα καθημερινό βίωμα, είναι τρόπος ζωής και όχι απλά μια παράσταση».
Είναι φυλακτό πολύτιμο που το κληρονομούν οι επόμενες γενιές.
«Τα κουδούνια και τα χρόνια, ανεκτίμητα γαλόνια, όποιος τα ‘χει, τα φοράει και κανέναν δεν ρωτάει!»
…απαγγέλλει με σκωπτική διάθεση ο Γιάννης Κ., κλείνοντας το μάτι στο μέλλον.
