Τα παιδιά ενός πολύ κατώτερου θεού

Λέξεις-εικόνες: Γιώργος Τσιτιρίδης

Μια αυτοψία σε μια περιοχή όπου επρόκειτο να ανεγερθεί το πανεπιστήμιο Μακεδονία, το νέο ραδιομέγαρο, οι κεραίες της ΕΡΤ, μια περιοχή όπου τα προβλήματα διαιωνίζονται για χρόνια και η οποία ήταν πρόσφατα η πρόταση του Δήμου Θέρμης για τη φιλοξενία προσφύγων. Καλώς ήρθατε στα τσαΐρια της Περαίας.

Το ταξίδι προς τα Τσαϊρια* δεν είναι εύκολο. Ο δρόμος είναι δύσβατος γεμάτος λακκούβες που μετά από βροχή κάνουν την πρόσβαση δύσκολη ως αδύνατη. Εκτός από κοινωνικές υπηρεσίες και ΜΚΟ κανείς δεν δείχνει να ενδιαφέρεται για την περιοχή. Η πρόσφατη επίσκεψή μου με τα παιδιά από την Praksis, που υλοποιεί το πρόγραμμα «MOBILE SCHOOL»(**) στην περιοχή με έκανε να σκεφτώ πως ο δρόμος για την ένταξη των τσιγγάνων είναι πολύ μακρύς, παρά τις αισιόδοξες φωνές με αφορμή το γραφείο για τα ζητήματα Ρομά που έχει συσταθεί στο Υπουργείο Απασχόλησης με στόχο την οριστική ένταξη των τσιγγάνων στον κοινωνικό ιστό.

Εκτός από την καταπολέμηση του ρατσισμού και της ανεργίας με πρόσκαιρα προγράμματα απασχόλησης, οι βασικότεροι άξονες στους οποίους δεν είχε δοθεί λύση είναι οι συνθήκες διαβίωσης και η εκπαίδευση. Χωρίς εκπαίδευση τα παιδιά των τσιγγάνων δεν θα βγουν ποτέ από τον φαύλο κύκλο του ρατσισμού του αναλφαβητισμού και της φτώχειας. Υπάρχουν πάνω από 350 καταγεγραμμένοι οικισμοί τσιγγάνων στην Ελλάδα (χωρίς να υπολογίζουμε τους μη χαρτογραφημένους). Σε πολλούς από αυτούς οι συνθήκες διαβίωσης είναι εκτός από απαγορευτικές και άκρως επικίνδυνες. Μια από αυτές είναι και ο οικισμός της Περαίας.

Στα όρια των Δήμων Θερμαϊκού και Μίκρας, στην περιοχή γνωστή ως τσαΐρια*, κατοικούν περίπου 700, μετακινούμενοι και μη, τσιγγάνοι. Πάνω από 60 οικογένειες προσπαθούν να μεγαλώσουν τα παιδιά τους μέσα στις λάσπες, το κρύο, κάτω από αντίξοες συνθήκες. Η εγκατάστασή τους ξεκίνησε περίπου στις αρχές του 1990.

Περιπλανώμενοι τσιγγάνοι υπήρχαν ήδη από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στην περιοχή. Οι τσιγγάνοι κατασκηνώνανε παραδοσιακά στις παρυφές της πόλης κοντά σε χωράφια ή εργοστάσια στα οποία εργάζονταν. Οι κάτοικοι του οικισμού είναι συνεχώς στο δρόμο και κάνουν ταξίδια για την ανεύρεση σιδήρου και μετάλλων τα οποία και μεταπωλούν, στην ανακύκλωση σιδήρου στην Περαία.

Το μεροκάματο βγαίνει δύσκολα και χρόνο με το χρόνο δυσκολεύει μιας και οι οικογένειες αυτές αποτελούνται από αναλφάβητους ανειδίκευτους εργάτες που δεν ξέρουν να κάνουν τίποτα άλλο από το να μαζεύουν σκουπίδια.

Ελάχιστα παιδιά πάνε σχολείο. Μέχρι πρόσφατα δεν υπήρχε πρόσβαση στην περιοχή. Εδώ και μερικούς μήνες ένα λεωφορείο πάει και φέρνει τα παιδιά προς όλα τα σχολεία της περιοχής με την σχολική διαρροή να αγγίζει το 90% μιας και δεν υπάρχουν τα κίνητρα και οι συνθήκες για την παρακολούθηση του σχολείου.

Δεν υπάρχει ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, δεν υπάρχουν καταστήματα, δομές, αποχετευτικά φρεάτια και δρόμοι. Ο καταυλισμός δεν έχει ρεύμα. Οι κάτοικοι υποχρεώνονται να κλέβουν από τις πληρέστερες κολώνες με αυτοσχέδιες κατασκευές με αποτέλεσμα τα έκθετα καλώδια να θέτουν σε κίνδυνο την ζωή όλων. Είναι συχνό το φαινόμενο παιδιά να καταλήγουν στα κέντρα υγείας της περιοχής μετά από ηλεκτροπληξία. Η περιοχή είναι γεμάτη αρουραίους, οι κάτοικοι προσπαθούν να έχουν τα παιδιά προστατευμένα στις αυτοσχέδιες παράγκες σε ψηλά σημεία και μέσα σε σκηνές, τις οποίες όπως μας είπαν πολλές φορές τα ποντίκια καταφέρνουν και τρυπάνε.

Κατά καιρούς γίνονται συναντήσεις, ξεκινάνε μελέτες, κατατίθενται προτάσεις για την μετεγκατάσταση χωρίς αποτέλεσμα. Υπήρξε ένα σχέδιο να γίνει το Πανεπιστήμιο Μακεδονία στην περιοχή, αργότερα το μέγαρο της ΕΡΤ, οπότε το θέμα ερχόταν στο προσκήνιο, για να ξεχαστεί κάθε φορά που ναυαγούσε ένα από τα σχέδια αυτά. Μάλιτα, πολύ πρόσφατα ο δήμος Θέρμης παρουσίασε πρόταση για φιλοξενία προσφύγων 500 μέτρα από την περιοχή. Ζητήθηκαν από τους κατοίκους δύο προκατασκευασμένα σπίτια ώστε να χρησιμοποιηθούν ως σχολείο και ιατρείο, με τακτικές επισκέψεις γιατρού και δασκάλων αλλά τίποτα από αυτά δεν έχει γίνει.

Η μόνη στήριξη προέρχεται από εθελοντές και ΜΚΟ αλλά και την Ευαγγελική Εκκλησία η οποία προχώρησε στην ανέγερση εκκλησίας, και μικρού ιατρείου και προσπαθεί με κάθε τρόπο να βοηθήσει δίνοντας το παρών στην περιοχή και τα προβλήματά της.

Οι κάτοικοι παρόλα αυτά είναι δύσπιστοι σε υποσχέσεις μετά από τόσα χρόνια απραξίας και δεν πιστεύουν σε κάποια άμεση λύση του προβλήματός τους.

Άνθρωποι εγκαταλελειμμένοι για πάνω από 30 χρόνια βιώνουν το πιο σκληρό πρόσωπο της κρίσης, χωρίς μέλλον, χωρίς προοπτικές βελτίωσης και χωρίς όνειρα.

*Τσαΐρια, προέρχεται από την Τούρκικη λέξη cayir που σημαίνει μεγάλη επίπεδη έκταση. Επίσης έχει την σημασία του αφιλόξενου ερημωμένου τόπου. Συνήθως ονομάζουμε έτσι την περιοχή που δεν ανήκει στον κύριο ιστό της πόλης.

**Περισσότερες πληροφορίες για το Mobile school εδώ