Τετάρτη βράδυ, Σταυρούπολη.

Φθινοπωρινό απόγευμα, απόκοσμη ερημιά. Σαν να κατάπιε τον κάτοικο της πόλης η κακοκαιρία Ξενοφών. Ανεβαίνοντας την έρημη Λαγκαδά, για να  πάρω τη στροφή για τη Μονή Λαζαριστών σκέπτομαι μόνο πως ελπίζω αυτό που θα δω να άξιζε τον κόπο για να σπάσω το εμπάργκο αυτής της αφιλόξενης για βόλτες νύχτας, που οι πολλοί επέλεξαν τη σπιτική ζεστασιά. Δυο ώρες αργότερα επιστρέφοντας σπίτι χαμογελούσα ευτυχής.

Το ανήσυχο ΚΜΣΤ, βρίσκει πάντα  τρόπους να μας κρατά ξύπνιους. Ακόμα και στους καιρούς της μεγάλης ύπνωσης, όπως αυτός. Εγκαινίασε χθες βράδυ τη σεζόν με ένα καρμικό ταξίδι στους ανήσυχους καιρούς, που κοντεύουμε να ξεχάσουμε ότι υπήρξαν. Στα τέλη των θρυλικών ΄60ς στην Αμερική. Στις χρονιές των κινδύνων.

Η έκθεση του δεύτερου ορόφου ονομάζεται ‘Ανοιξιάτικοι Χείμαρροι. Αφίσες από την απεργία στο Χάρβαρντ. Άνοιξη 1969. Συλλογή Αλέξανδρου Τζώνη και Liane Lafaivre. 

54 αφίσες, φτιαγμένες με το χέρι στο τυπογραφείο της Σχολής Ντιζάιν του Χάρβαρντ, καθώς και αρχειακό υλικό, από την ιστορική πλέον απεργία των φοιτητών στο Πανεπιστήμιο στο Χάρβαρντ την άνοιξη του 1969, όταν αποφάσισαν να καταλάβουν κτήρια του Πανεπιστημίου και να απέχουν από τα μαθήματά τους, διαμαρτυρόμενοι για τον πόλεμο στο Βιετνάμ, για τον ρατσισμό, για την κοινωνική αδικία αλλά και για συγκεκριμένες αποφάσεις που είχε επιβάλει η διοίκηση του Πανεπιστημίου οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα την εκμετάλλευση των φοιτητών και των τοπικών κοινοτήτων. Πρόκειται για μια μοναδική συλλογή, η οποία ανήκει στον Αλέξανδρο Τζώνη, που ως νεαρός καθηγητής Αρχιτεκτονικής εκείνη την εποχή στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, συνέλεξε μεθοδικά το εν λόγω υλικό το οποίο είναι σήμερα ένα εξαιρετικά σημαντικό υλικό τεκμηρίωσης της εποχής, που επιπλέον έχει και μια μοναδική αισθητική αξία.

Μισός αιώνας πια από τότε. Στέκεσαι μπροστά στις κορνίζες με τις αφίσες με ένα ρίγος να διαπερνά το κορμί σου. Εκείνοι οι χείμαρροι που πολλές φορές θεωρείς ότι στέρεψαν διαψεύδοντας όσους πίστευαν ότι μπορούσαν να αλλάξουν τον κόσμο, σαν μικρές ουτοπίες που ανάβλυσαν από πηγές που η πλειοψηφία των ανθρώπων δεν πρόλαβε να πιει νερό, επανέρχονται, που και που στη σκέψη και το όνειρο.

Αυτό το βράδυ της Τετάρτης, καθώς περιεργάζομαι τις σπάνιες αφίσες μιας τόσο μακρινής ονείρωξης, που αντιλαμβάνεσαι πως ξεθύμανε στο χρόνο, σκέπτομαι θέλοντας και μη τι απέμεινε από το πάθος αυτών των ανθρώπων. Από την πίστη και τον αγώνα τους. Και τόσων άλλων. Και συνέβαλε αυτή τη νύχτα στη Σταυρούπολη και η κιθάρα του Stefan Schwerdtfeger, του παλαιού Stefan των Big Sleep, που έπαιξε το ιδανικό soundtrack για όσα βλέπαμε: τις μπαλάντες εκείνης της μακρινής και ανήσυχης εποχής.

Αν είναι κάποιος που μπορεί να αφυπνίσει και να τροφοδοτήσει τη σκέψη με μικρά εναύσματα αυτή είναι η Τέχνη. Και αυτή η βόλτα στο δεύτερο όροφο της Μονής Λαζαριστών λειτουργεί έτσι. Όχι μόνο σαν ένα νοσταλγικό flashback σε όσα οι άνθρωποι του τέλους των 60΄ς πίστευαν και ονειρεύονταν για ένα καλύτερο κόσμο, αλλά και σαν μια αφορμή να αναρωτηθείς τι διάολο συμβαίνει σήμερα και η ανησυχία δεν είναι πια συστατικό του καιρού μας. Ενός καιρού παρατημένου. Να πάτε στην έκθεση και φεύγοντας να σταθείτε στις εικόνες της Ρώσικης εποχής, έναν αιώνα πια πίσω. Ένα αόρατο νήμα συνδέει τις δυο εποχές. Και τα όνειρα τους.

Επιμέλεια έκθεσης: Μαρία Τσαντσάνογλου, διευθύντρια ΚΜΣΤ σε συνεργασία με τον Αλέξανδρο Τζώνη και την Liane Lefaivre Συντονισμός: Ειρήνη Παπακωνσταντίνου, Ιστορικός Τέχνης – Επιμελήτρια ΚΜΣΤ

ΚΜΣΤ – Μονή Λαζαριστών / 26.09.2018 – 24.02.2019