Θα μπορούσε μια νέα ΔΕΘ να γίνει το Ελληνικό της Θεσσαλονίκης;

Του Παναγιώτη Γκλαβίνη

Καθηγητή Νομικής Σχολής ΑΠΘ

Η Θεσσαλονίκη βίωσε την κρίση ίσως όσο καμία άλλη πόλη της Ελλάδας. Η ανεργία των νέων έχει ξεπεράσει το 50% και η κατάσταση πλέον δεν δικαιολογεί ημίμετρα και μεσοβέζικες λύσεις. Χρειάζεται ένα αναπτυξιακό σοκ για να αφυπνιστεί, όπως και η ίδια η χώρα. Χρειάζεται να σκεφτεί κανείς έξω από το κουτί του για να φέρει αποτέλεσμα εδώ που φτάσαμε.

Καθώς πλησιάζει μια ακόμη ΔΕΘ, ήρθε ξανά στην επικαιρότητα ένα ζήτημα που έχει κλείσει πλέον εικοσαετία. Στην πραγματικότητα, φέτος συμπληρώθηκαν 20 χρόνια από το 1999, όταν η τότε Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ διαχώρισε την ΔΕΘ σε ΔΕΘ και Helexpo. Η πρώτη θα κρατούσε τα πάγια και η δεύτερη την εκθεσιακή δραστηριότητα, με σκοπό την πώλησή της σε ιδιώτη επενδυτή. Μετά την κρίση, η ΔΕΘ με τη Helexpo συγχωνεύτηκαν και πρόσφατα η ενιαία και πάλι ΔΕΘ υπήχθη στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε., ήτοι στο λεγόμενο «Υπερταμείο».

Στο μεταξύ, όλα αυτά τα χρόνια, με την ευκαιρία μάλιστα και της διεκδίκησης της Expo, μαινόταν η συζήτηση περί μετεγκατάστασης της ΔΕΘ. Πότε θα πήγαινε δυτικά, πότε ανατολικά και πότε θα έμενε εκεί που είναι. Εν τέλει, πληροφορηθήκαμε τελευταία ότι μένει εκεί που είναι. Ώδινεν όρος και έτεκεν μυν, με άλλα λόγια.

Κατ’ αρχάς, είναι απορίας άξιο, τη στιγμή που και για το τελευταίο νομοσχέδιο της χώρας προηγείται υποχρεωτικά διαβούλευση, τη στιγμή που η παραμικρή δαπάνη και της τελευταίας υπηρεσίας του κράτους δημοσιεύεται στη Διαύγεια πριν γίνει, ποιοι και πώς αποφάσισαν ένα τόσο σημαντικό σχέδιο για την πόλη χωρίς ενημέρωση των πολιτών, ώστε οποιοσδήποτε να μπορέσει να πει τη γνώμη του, να προτείνει κάτι άλλο ή και να συμφωνήσει ακόμη.

Ως απλός πολίτης διαπίστωσα, από την υπαγωγή της ΔΕΘ και της ΓΑΙΑΟΣΕ στο Υπερταμείο ως θυγατρικών εταιρειών του, ότι τα πράγματα τώρα πια, σε επίπεδο λήψης της σωστής απόφασης, θα ήταν πιο εύκολα. Στο μεταξύ, το ΑΠΘ, από το 2009, είχε εκπονήσει ειδική μελέτη για την μετεγκατάσταση της ΔΕΘ σε τμήμα του Αγροκτήματος που κατέχει δίπλα στο αεροδρόμιο. Η ΓΑΙΑΟΣΕ, από την άλλη, προωθούσε την κατασκευή μιας ανωδομής στον χώρο του Σιδηροδρομικού Σταθμού, πλην όμως η συγκεκριμένη αξιοποίηση αντιμετώπιζε προβλήματα. Το δε ΑΠΘ έχει ανάγκη χώρων για να εγκαταστήσει τα τμήματά του που δεν χωράνε στην Πανεπιστημιούπολη, αλλά και για να αναπτυχθεί. 

Συγκεράζοντας, λοιπόν, όλα τα παραπάνω, κατέληξα στην πρόταση που καταθέτω σήμερα στο δημόσιο διάλογο της πόλης.

Η ΔΕΘ θα μπορεί, λοιπόν, να μετεγκατασταθεί σε τμήμα του Αγροκτήματος του ΑΠΘ δίπλα στο αεροδρόμιο, με τη δυνατότητα, μάλιστα, να κατασκευάσει και μια μεγάλη μαρίνα για να διενεργεί και ναυτιλιακές εκθέσεις στο μέλλον. Μια πρώτη μελέτη έχει εκπονήσει για το ΑΠΘ ο συνάδελφός μου, καθηγητής της Αρχιτεκτονικής Σχολής, κ. Νίκος Καλογήρου. Είναι καιρός να την επικαιροποιήσουμε. 

Στον σημερινό χώρο της ΔΕΘ, στο κέντρο της πόλης, θα μπορεί να δημιουργηθεί ένα υπερσύγχρονο trade center, που θα μετατρέψει την Θεσσαλονίκη σε επιχειρηματικό κέντρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, αξιοποιώντας τις αναβαθμισμένες υποδομές του λιμανιού, από τη μια μεριά, και του αεροδρομίου, από την άλλη. Καλοί μου φίλοι, που είδαν την πρότασή μου, με ρώτησαν, πόσους άραγε χώρους γραφείων χωράει ακόμα η Θεσσαλονίκη, τη στιγμή που έχουμε ήδη χώρους στο κέντρο της πόλης ανοίκιαστους; 

Η απάντηση είναι απλή: να δούμε λίγο τι θα πουν οι πιθανοί επενδυτές γι’ αυτό; Να τους αφήσουμε να μας πουν αν θέλουν να επενδύσουν στην ανάπτυξη ενός τέτοιου trade center; Διαφορετικά, ας το κάνουμε πάρκο. Που και πάρκο θα μπορεί να γίνει, διότι κανένα μεγάλο έργο, είτε κτηριακό ή πολιτικού μηχανικού, δεν θα πρέπει να κατασκευάζεται χωρίς να είναι περιβαλλοντικά συμβατό και κοινωνικά αποδεκτό. 

Το trade center στην καρδιά της, είναι μια πρόκληση για τη Θεσσαλονίκη. Το ερώτημα είναι αν θέλουμε να την κάνουμε επιχειρηματική πρωτεύουσα της ευρύτερης περιοχής ή να την αφήσουμε να βράζει στο ζουμί της, κάνοντας lifting σε bazaar πολυτελείας. Να αφήσουμε τους επενδυτές να μας το πουν; Τι δουλειά έχουν οι πολιτικοί εδώ πέρα; Αυτοί θα επενδύσουν; Αν το κράτος είχε λεφτά, ας επένδυε. Κι ας έκανε τότε ό,τι ήθελε. 

Τέλος, ο Σταθμός. Η photo που επέλεξα στην βιντεοπαρουσίαση στο τέλος, είναι από ένα ξενοδοχείο πολυτελείας που κτίστηκε πάνω από τον Σιδηροδρομικό Σταθμό της Άγκυρας. Μια τέτοια κατασκευή προωθείται αυτή τη στιγμή στο ακίνητο του Σιδηροδρομικού Σταθμού της Θεσσαλονίκης. Εγώ προτείνω να γίνει ένα μοντέρνο Πανεπιστημιακό κτήριο, που θα υποδεχτεί τους φοιτητές μας, οι οποίοι θα δώσουν ζωή και θα κανονικοποιήσουν και την ευαίσθητη αυτή περιοχή της Δυτικής Θεσσαλονίκης. Διότι, αυτό που χρειάζεται η περιοχή αυτή, είναι να της μεταφέρουμε ζήτηση, όχι να πολλαπλασιάσουμε την προσφορά.

Τα πλεονεκτήματα από την υλοποίηση της πρότασης αυτής είναι πολλά, μεταξύ των οποίων και το γεγονός ότι καθιστά βιώσιμη την επέκταση του μετρό στο αεροδρόμιο. Θα μείνω, όμως, σε ένα ειδικότερο πλεονέκτημα: στη θεσμική του υλοποιησιμότητα με τον τρόπο που το προτείνω, ο οποίος κτίζει πάνω στην αποτελεσματικότητα των σύγχρονων εργαλείων που διαθέτει για την ανάπτυξη τέτοιων επενδυτικών σχεδίων το Υπερταμείο. Όσοι είναι εξοικειωμένοι με την ανάπτυξη έργων υποδομής, μπορούν να κατανοήσουν την βιωσιμότητα της εναλλακτικής πρότασης από την άποψη αυτή.

Εν κατακλείδι, αυτό που προτείνω, είναι ένα «Ελληνικό Νο 2» για τη Θεσσαλονίκη. Καλώ τους φορείς της πόλης να δείξουν γενναιότητα και να μεταβάλλουν την άποψή τους για την παραμονή της ΔΕΘ στο χώρο που βρίσκεται σήμερα, εφόσον –εξετάζοντας την εναλλακτική πρόταση– την κρίνουν αντικειμενικά συμφερότερη για την πόλη και την ανάπτυξή της. 

Την απάντησή τους, όμως, δεν θα την δώσουν σ’ εμένα. Θα πρέπει να τη δώσουν στους άνεργους νέους κοιτώντας τους στα μάτια. Και να τους πουν, κάναμε το καλύτερο για σας και για το μέλλον σας.

Δείτε εδώ την εναλλακτική πρόταση ανάπτυξης του Π. Γκλαβίνη: