Όταν το μαύρο ακολουθείται από φως

του Κωστή Κοτσώνη

Εικόνες: Σοφία Γκορτζή

”Πώς θα ‘ναι, άραγε, να είσαι τυφλός;’‘ αναρωτήθηκα καθώς έδενα τα μάτια μου με το μαύρο μαντίλι. Η απάντηση ήρθε δευτερόλεπτα αργότερα. Πηχτό σκοτάδι κάλυψε τα μάτια μου. Αυτομάτως κοκάλωσα λες και μου ‘βαλαν βαρίδια στα πόδια. Προσπαθούσα να προσανατολιστώ με βάση την ακοή, την αφή, την όσφρηση. Δεν ήταν καθόλου, μα καθόλου εύκολο.

Όλα αυτά έγιναν την περασμένη Πέμπτη το απόγευμα, τη μέρα, δηλαδή, που το ”Θεσσαλονίκη Αλλιώς” διοργάνωσε μία ιδιαίτερη δράση στη Σχολή Τυφλών. Μεταξύ άλλων, υλοποιήθηκε και η ιδέα ενός βιωματικού και άκρως ενδιαφέροντος παιχνιδιού: σε πέντε νέα παιδιά με οπτική αναπηρία ανατέθηκε από ένας βλέπων με δεμένα μάτια. Σκοπός του παιχνιδιού ήταν να οδηγήσουν οι πρώτοι τους δεύτερους μέσα από μία διαδρομή που θα σκιαγραφούσε αρκετά πειστικά τις δυσκολίες που η τύφλωση προκαλεί στην καθημερινή μετακίνηση. Τα παιδιά θα ήξεραν εκ των προτέρων τη διαδρομή. Οι συμμετέχοντες όχι.

Η διαδρομή ξεκινούσε από την αυλή όπου υπήρχαν εμπόδια όπως κώνοι και στεφάνια. Στη συνέχεια, το ζευγάρι έμπαινε στο κτίριο και ανέβαινε με τις σκάλες στον τελευταίο όροφο όπου, πάντα με τα μάτια των συμμετεχόντων δεμένα, εκτελούσε κινήσεις χορού.Το παιχνίδι είχαμε την ευκαιρία να παίξουμε και αρκετοί από τους εθελοντές της δράσης. Ανάμεσά τους κι εγώ.

Οδηγός μου ήταν ο Χρήστος, ένα παιδί δεκαοχτώ χρονών. Καθώς περπατούσα πιάνοντας το Χρήστο από το μπράτσο δεν άκουγα τίποτα άλλο πέρα από το μπαστούνι του που αποφασιστικά ανίχνευε το χώρο. Τρόμαξα ελαφριά όταν έπεσα πάνω σε ένα εμπόδιο. ”Πού τρακάραμε τώρα;” αναρωτήθηκα.

Καθώς ανεβαίναμε τις σκάλες, είχαμε την ευκαιρία να γνωριστούμε. Ο Χρήστος οδηγήθηκε σε ολική τύφλωση δέκα χρόνια πριν εξαιτίας μιας εγκεφαλικής πάθησης. Κι όμως, δεν το βάζει κάτω. Σπουδάζει στο Παιδαγωγικό και μετακινείται συχνά μόνος στην περιοχή της σχολής.

”Σου είναι εύκολο πλέον να κυκλοφορείς στην πόλη;” των ρώτησα. ”Ε, όταν δεν μου κλείνουν παρκαρισμένα τις ράμπες στις διαβάσεις και τις διαγραμμίσεις για τους τυφλούς, ναι,” απάντησε μισοαστεία μισοσοβαρά. Κόλαφος. ”Πού είμαι; Α, μάλλον φτάσαμε.” Ναι. Ήμασταν στον τελευταίο όροφο και θα χορεύαμε.

Με προσοχή άκουσα τις συμβουλές της Αγγελίνας, της δασκάλας χορού των παιδιών, και του Ματέο, ενός μαθητή της που ανέλαβε να μας δείξει πώς να χορεύουμε breakdance. Ξεκινήσαμε, λοιπόν, να χορεύουμε οι συμμετέχοντες, άτσαλα οι περισσότεροι. Μετά από δέκα λεπτά περίπου, μας είπαν να βγάλουμε τα μαντήλια. Το άσπρο φως της λάμπας μου φάνηκε εκτυφλωτικό. Ζαλιζόμουν και παραπατούσα.

Ήταν απίστευτο! Τόσην ώρα είχα τελείως άλλη εντύπωση για το πού βρισκόμουν μέσα στη μεγάλη αίθουσα! Αστείο αλλά και σοκαριστικό ταυτόχρονα. Όχι μόνο γιατί συνειδητοποίησα το ρόλο της όρασης σαν αίσθηση που όλοι θεωρούμε δεδομένη, αλλά και γιατί αναλογίστηκα ότι παιδιά σαν το Χρήστο δεν πρόκειται ποτέ να νιώσουν την ανακούφιση που ένιωσα όταν ξαναβρήκα το φως μου.

Το παιχνίδι αυτό μπορεί να συνοψίσει όλα όσα για δύο μέρες έζησα ως εθελοντής στη Σχολή Τυφλών. Το πώς αισθάνεται ένας τυφλός το αναρωτήθηκα πολλές φορές στο παρελθόν περνώντας έξω από το κακώς διατηρημένο νεοκλασικό της Βασιλίσσης Όλγας.  Και ξαφνικά, μπήκα για λίγο στην καθημερινότητα αυτών των πραγματικά θαυμαστών ανθρώπων. Τόσο, που ένιωσα σαν να τους ήξερα καιρό.

Ποιοι είναι οι θαυμαστοί άνθρωποι; Καταρχήν, τα παιδιά του δημοτικού σχολείου που αφειδώς μας έδειξαν τέτοια αγάπη και χαρά την οποία συχνά δεν βρίσκεις στα παιδιά που κάποιοι απαράδεκτοι ονομάζουν ”κανονικά”. Έπειτα, τα παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας, που δείχνουν ότι τίποτα δεν είναι ανυπέρβλητο όταν έχεις όνειρα. Δεν γνώρισα μόνο το Χρήστο, βλέπετε. Γνώρισα και το Λάμπρο, τη Μαίρη, τη Φανή και άλλους.

Αλλά και τους μεγάλους πώς να μην τους θαυμάσω, που δεν χάνουν το κουράγιο τους κόντρα σε ένα κράτος που τους συμπεριφέρεται σαν δεύτερης κατηγορίας πολίτες! Ας αναφέρω χαρακτηριστικά την κυρία Ελένη και τον κύριο Γιώργο που, αν και τυφλοί, χορεύουν εξαιρετικό λάτιν. Α, και την κυρία Νατάσα που πάντα γελά.

Δεν πρέπει να ξεχάσω και την ”αντίπερα όχθη”. Τους ανθρώπους που επανδρώνουν το ίδρυμα: δασκάλους και νηπιαγωγούς με υπομονή και αφοσίωση, προσωπικό δεμένο σαν οικογένεια, προϊσταμένους που πονάνε το χώρο σαν σπίτι τους. Με τέτοιους ανθρώπους μίλησα.

Ομολογώ ότι, καθώς περνούσα τις πόρτες της Σχολής Τυφλών, ήμουν αποφασισμένος να δώσω όσο περισσότερη δύναμη μπορούσα σε αυτούς τους ανθρώπους. Και τελικά τη δύναμη μού την έδωσαν εκείνοι. Και το πραγματικά ανακουφιστικό φως μάλλον δεν το αντίκρισα όταν έβγαλα το μαντήλι και είδα ξανά. Το αντίκρισα όταν, φεύγοντας από τη Σχολή, συνειδητοποίησα πως υπάρχουν άνθρωποι που, μολονότι έχουν πολλαπλάσια προβλήματα από σένα και μένα, δεν το βάζουν κάτω. Τους ευχαριστώ γι’ αυτό. Καλές γιορτές.

Μία σύνοψη όλων των μαγικών στιγμών που ζήσαμε σε αυτή τη δράση μπορείτε να βρείτε εδώ