Θεσσαλονίκη: Έρχεται η 9η Μπιενάλε λέγοντας πως «Όλα πρέπει να αλλάξουν»

«Όλα πρέπει να αλλάξουν. Ριζοσπαστική Νοημοσύνη. Σαλονίκη 9», είναι ο τίτλος της φετινής Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, που επιχειρεί μια νέα θεώρηση του θεσμού και αποδομείται χωροταξικά και εννοιολογικά. Διερωτάται τόσο για το ίδιο το αίτημα του «αλλιώς», όπως φαίνεται να διατρέχει τοπικά, αλλά και παγκόσμια τη ζωή και την τέχνη, όσο και για την αντίληψη, το περιεχόμενο, την ανάγκη και τη σημασία της «αλλαγής» γενικότερα, τώρα, αλλά και σε συνδεόμενα με το παρόν σημεία του παρελθόντος.

Η 9η Μπιενάλε, την οποία διοργανώνει το MOMus– Μητροπολιτικός Οργανισμός Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης και υλοποιεί το MOMus- Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης από τις 31 Οκτωβρίου έως τον Ιούλιο του 2026, θα επιχειρήσει να συνδέσει τη ζωή και την τέχνη με τρόπους απρόσμενους, με χιούμορ, επινοητικότητα, παιδαγωγικό και μαχητικά ευφρόσυνο τρόπο, με σημεία αιχμής όσα κρίνουν το παρόν και διαμορφώνουν ήδη το μέλλον, με προσανατολισμό έναν κόσμο πολλών κόσμων.

«Η Μπιενάλε 9 απηχεί ένα κοινό(τοπο), επαναλαμβανόμενο, επείγον και εύθραυστο, πληθυντικό και πανταχόθεν διεκδικούμενο αίτημα/σύνθημα, την ίδια στιγμή που το υποβάλλει στη βάσανο της κριτικής ή καλύτερα στην πρακτική της προσοχής προς αυτό που αναδύεται, στη φροντίδα της μαρτυρίας και κατανόησής του, στην ακρίβεια που είναι αναγκαία για την προσέγγιση και υλοποίηση της πιο συλλογικά δίκαιης εκδοχής του», αναφέρει η ανεξάρτητη επιμελήτρια και ιστορικός τέχνης Νάντια Αργυροπούλου.

«Διερωτάται μέσα από όλα τα στοιχεία της για το πώς μπορεί να “γεμίσει” με νόημα μια φράση την οποία επικαλούνται εξίσου κοινωνικοί επαναστάτες και τεχνοφασίστες, διωκόμενοι ακτιβιστές και αυταρχικοί δημαγωγοί, ανταγωνιστικές κοινωνικές τάξεις, και αντιδιαμετρικές συλλογικές εκφράσεις. Με άλλα λόγια, πώς μπορούμε να διεκδικούμε την περιπλάνησή μας στην πολυπλοκότητα του κόσμου, το δικαίωμα στην άρνηση, στη χαρά που είναι αντίσταση, στη ζωή αντί της επιβίωσης, όταν όλα φαίνονται ασφυκτικά προδιαγεγραμμένα, απειλητικά παγιωμένα, συμμορφωμένα, ανελεύθερα, κατακτημένα;

Ποια είναι η ριζοσπαστική νοημοσύνη που φτιάχνει (από πάντα), επίμονα, καθημερινά, διαφυγές στο επαναστατημένο έδαφος της αγάπης;», συμπληρώνει η κ. Αργυροπούλου.

Η Μπιενάλε 9 ανοίγει με την έκθεση «Ανατροπή (η επιστημονική φαντασία σαν αλλαγή)»/ Plot Twist (the science fiction change) σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, και με μια ημέρα εκδηλώσεων-νύξεων προς όσα θα εκτυλιχθούν στην πορεία προς την κύρια έκφανσή της τον Μάιο-Ιούνιο-Ιούλιο του 2026. Η έκθεση στο πλαίσιο της διερώτησης για όσα «πρέπει να αλλάξουν» καταπιάνεται και με την έξαψη, το δέος, αλλά και τον φόβο που δημιουργεί το επείγον παρόν της Τεχνητής Νοημοσύνης, επιχειρώντας ωστόσο ένα πιο ουσιαστικό απρόσμενο βήμα στην ίδια την έννοια της πολύτροπης, επαναστατικής νόησης πέραν της μπανάλ επίκλησης του τεχνολογικού θαύματος-τραύματος.

Η Ριζοσπαστική Νοημοσύνη, το ΡΝ στο παράξενο αρκτικόλεξο-δείκτη του τίτλου, συνδυάζεται με τη συντομογραφία Σ9, όπου κωδικοποιείται η λαϊκότροπη εκδοχή Σαλονίκη (αντί του Θεσσαλονίκη), έτσι ώστε να ενσωματώνεται στον τίτλο η κατεύθυνση και η απεύθυνση, η δυναμική της προσέγγισης προς και της εκπομπής από την πόλη, έτσι ώστε να επιτευχθεί κατά το δυνατό το μαζί της, έστω και προσωρινής, κατοίκησης του χώρου και των συμβόλων της.

Η διοργάνωση συμπεριλαμβάνει διεθνείς καλλιτέχνες με μεγάλο ποσοστό νέων έργων, ψηφιακών και μη, κατ’ ανάθεση ειδικά από το MOMus, εντός της συνθήκης και του σκεπτικού της συγκεκριμένης επιμέλειας. Συμμετέχουσες σε αυτήν είναι διαφορετικές κοινωνικές, καλλιτεχνικές και επιστημονικές ομάδες και άτομα, ενώ αναπτύσσεται ως προς κάθε επιμέρους χαρακτηριστικό της (ταυτότητα, χώροι, δράσεις, επικοινωνία, συνέργειες) έτσι ώστε να επιχειρεί και να εμπλέκεται σε όσα ρωτάει ο τίτλος και το περιεχόμενό της.

Συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΣΠΑ – Πρόγραμμα «Κεντρική Μακεδονία») και στη συνδιοργάνωση είναι η ΔΕΘ-Helexpo. Συμμετέχουν επίσης ως εταίροι ο Δήμος Θεσσαλονίκης και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.