Θεσσαλονίκη: Η αβάσταχτη παρακμή της οδού Κλεισούρας

Οδός Κλεισούρας. Ένας ιστορικός πεζόδρομος που αντικρίζει τον ναό της Παναγίας Χαλκέων, στη συμβολή των οδών Εγνατίας και Αριστοτέλους, νοτιοδυτικά του αρχαιολογικού χώρου της Ρωμαϊκής Αγοράς στη Θεσσαλονίκη.

Αρχική ονομασία της εκκλησίας ήταν «Η Παρθένος των Χαλκουργών», καθώς βρισκόταν στην καρδιά της περιοχής που παραδοσιακά ζούσαν οι χαλκουργοί της πόλης, με χαρακτηριστικό δρόμο αυτόν της «Κλεισούρας», όπου συναντούσε κανείς τα εργαστήρια των χαλκωματάδων.

Κάποτε, ο δρόμος αυτός έσφυζε από ζωή, με Θεσσαλονικείς και τουρίστες να κάνουν τα ψώνια του από τους εμπόρους που στεγάζονταν εκεί, αποτελώντας σημείο αναφοράς με ιστορικά κτίρια απίστευτης ομορφιάς που χτίστηκαν στην πόλη λίγο μετά την πυρκαγιά του 1917, που είχε κατακάψει την περιοχή.

Παλιά αρχοντόσπιτα, στοές και εσωτερικές αυλές με εργαστήρια τεχνιτών και μαγαζιά εμπόρων, χαρακτήριζαν τον δρόμο, ο οποίος είχε μοναδικό χαρακτήρα στην πόλη.

Σήμερα, αυτός ο χαρακτήρας, όπως και η αίγλη της οδού Κλεισούρας έχει χαθεί.

Ο δρόμος έχει μεταμορφωθεί σε πεζόδρομος, τα μαγαζιά των τεχνιτών έχουν κλείσει το ένα μετά το άλλο, αφήνοντας μόνο έναν χαλκωματά που κατάφερε να επιβιώσει μέχρι σήμερα.

Τα ιστορικά κτίρια είναι πια εγκαταλελειμμένα, αφήνοντας τον χρόνο να περνά από πάνω τους.

Τα εμπορικά μαγαζιά που άλλοτε δεν προλάβαιναν να εξυπηρετήσουν τους πιστούς πελάτες τους, έκλεισαν το ένα μετά το άλλο. Σήμερα, σε μία βόλτα στον πεζόδρομο, βλέπεις κλειστά καταστήματα με γκράφιτι να τα καλύπτουν από άκρη σε άκρη, κατεβασμένα ρολά, σκονισμένες τζαμαρίες με κολλημένα «ΕΝΟΙΚΙΆΖΕΤΑΙ» και «ΠΩΛΕΙΤΑΙ».

Συναντάς νέα ξενοδοχεία, τα μόνα που ίσως καταφέρνουν να δώσουν μία πνοή φρεσκάδας και νέου κόσμου στην περιοχή.

Στον δρόμο έχουν ανοίξει κουρεία, μίνι μάρκετ και φαγάδικα από μετανάστες Αραβικής, Συριακής και Πακιστανικής καταγωγής.

Οι άνθρωποι της πόλης και κυρίως οι επιχειρηματίες της οδού, κάνουν λόγω για μία τρομερή παρακμή την τελευταία δεκαετία.

Τα ενοίκια από «χρυσάφι» που αφήνουν τα καταστήματα ξενοίκιαστα, η έλλειψη φροντίδας από τον δήμο, το κλείσιμο της Εγνατίας λόγω των έργων κατασκευής του Μετρό καθώς και η δραματική αύξηση της εγκληματικότητας στην περιοχή, έχουν συμβάλλει στο να χάσει ο δρόμος την παλιά λάμψη και δόξα του.

Τι οδήγησε όμως την οδό «Κλεισούρας» στην παρακμή;

Στην αρχή του δρόμου, από την πλευρά της Παναγίας Χαλκέων, υπάρχει το καφενείο του κυρ’ Θόδωρου, ο οποίος κρατώντας τον παραδοσιακό χαρακτήρα του μικρού μαγαζιού του, έχει δει τον δρόμο να ξεθωριάζει από τη ζωντάνια του: 

«Ο δρόμος αυτός ήταν κάποτε γεμάτος ζωή. Έσφυζε από κόσμο. Παλιά, σε αυτόν τον δρόμο άκουγες τους εργάτες να δουλεύουν ολημερίς, να χτυπάνε τα σφυριά χωρίς σταματημό, έδειχναν τα εμπορεύματά τους και ο κόσμος περνούσε ασταμάτητα από εδώ. Όλα τα αργυροχρυσοπωλεία που υπήρχαν τότε έχουν κλείσει σήμερα – εκτός από ένα που ακόμα επιβιώνει».

Ο κύριος Θοδωρής κάνει λόγο για το πώς η αύξηση της εγκληματικότητας έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην παρακμή της οδού και επεισόδια που έχουν εκδιώξει τον κόσμο.

Λίγο παρακάτω, βρίσκεται ο κύριος Χρήστος που στεγάζει εργαστήριο αδαμαντοδεσίας στον πεζόδρομο για πολλά χρόνια. Από την πλευρά του, σημαντικό ρόλο παίζει η αλλαγή της φιλοσοφίας στην πόλη που οφείλεται στο πέρασμα του χρόνου:

«Η οδός Κλεισούρας είναι ένας ιστορικός πεζόδρομος, με την Παναγία Χαλκέων αλλά φυσικά και λόγω των χαλκωματάδων που την κατέκλυζαν παλαιότερα. Παραμένει μία περιοχή που έχει εργαστήρια που ασχολούνται με την χρυσοχοΐα, αλλά σήμερα έχει αλλάξει εντελώς χαρακτήρα. Είτε με την παρουσία των καινούργιων μαγαζιών, είτε λόγω της φιλοσοφίας που αλλάζει με τον χρόνο.

Για παράδειγμα, στη γωνία Χαλκέων με Κλεισούρας, ήταν πάντα μία παραδοσιακή οικοδομή του ’60, η οποία σήμερα έχει μετατραπεί σε ξενοδοχείο. Το ζαχαροπλαστείο του “Χατζή” που έκλεισε ήταν επίσης ένα σημείο αναφοράς. 

Σίγουρα υπάρχει μία παρακμή απέναντι στη ζωντάνια που υπήρχε στις παλιότερες εποχές. Ο σημερινός πεζόδρομος, ήταν κάποτε δρόμος, υπήρχε άλλη κίνηση αλλά ταυτόχρονα ζούσαμε και σε μία διαφορετική εποχή.

Λόγω του ότι ήταν κλειστή η Εγνατία για τόσα πολλά χρόνια λόγω των έργων του Μετρό, μία ολόκληρη γενιά “έχασε” αυτόν τον δρόμο και σταμάτησε να περνάει από αυτόν.

Περιμέναμε μετά τη λειτουργία του Μετρό, ότι θα υπάρχει μία καλύτερη κινητικότητα, αλλά έχει περάσει σχεδόν ένας χρόνος και δεν έχουμε δει κάποια αλλαγή.

Όλοι ευελπιστούσαμε ότι όταν ξεκινούσε τη λειτουργία του το Μετρό, θα άλλαζε η φύση της γειτονιάς. Κάτι που έχει γίνει, αλλά όχι όπως το περιμέναμε. Τα ενοίκια έχουν εκτοξευθεί στα ύψη και αυτός είναι ο λόγος που πολλά μαγαζιά έχουν κατεβασμένα ρολά. Έρχονται επιχειρηματίες, είτε μεγάλοι είτε μικροί, οι οποίοι ενδιαφέρονται να τα ενοικιάσουν και με τις τιμές που ακούν, δεν μπορούν.

Σε έναν ιστορικό πεζόδρομο σαν και αυτόν, δεν υπάρχει καμία φροντίδα από τον δήμο, ενώ έχουμε κάνει προσπάθειες. Πολλά από τα μαγαζιά που έχουν κατεβασμένα ρολά είναι ετοιμόρροπα κτίρια. Περνάνε από τον πεζόδρομο ομάδες τουριστών, για να επισκεφθούν την Παναγία Χαλκέων και αντικρίζουν έλλειψη καθαριότητας, παρκαρισμένα μηχανάκια, σφραγισμένα μαγαζιά, έλλειψη ασφάλειας και κακό φωτισμό.

Όλα αυτά, δυστυχώς, συγκλίνουν στην παρακμή της οδού». 

Ο κύριος Αργύρης, ο μοναδικός χαλκωματάς που επιβίωσε από το 1981 στην οδό Κλεισούρας, θυμάται πώς ήταν ο δρόμος παλαιότερα καθώς και τι έχει συμβάλλει στην αλλαγή του χαρακτήρα του σήμερα: 

«Εγώ θυμάμαι το μέρος αυτό από τα χρόνια του πατέρα μου, όταν πρωτοάνοιξε το εργαστήριο. Η περιοχή ήταν γεμάτη με μαγαζιά, γύρω στα 40, που δούλευαν τον χαλκό. Επί τουρκοκρατίας λεγόταν “Καζάν Γκιλάρ”. Με τα χρόνια, η δουλειά έπεσε, οι περισσότεροι ιδιοκτήτες ήταν μεγάλης ηλικίας που δεν είχαν “διάδοχο” για τα μαγαζιά τους και κάπως έτσι, άρχισαν να κλείνουν το ένα μετά το άλλο.

Σήμερα τα πράγματα είναι απελπιστικά. Έχει ξεφτίσει εντελώς η περιοχή στην οποία κάποτε δούλευαν τον χαλκό και έχει αλλάξει εντελώς χαρακτήρα. Τα λίγα μαγαζιά που υπάρχουν πλέον είναι κουρεία, μίνι μάρκετ και εστίασης. 

Μεγάλο ρόλο παίζει η εγκληματικότητα. Έχουν γίνει ακόμη και αιματηρά επεισόδια, κάποιες φορές, μέρα μεσημέρι. Άμα κάποιος που περνάει από τον δρόμο τα δει αυτά μία φορά, μετά πώς να ξαναπεράσει; Φοβάται και είναι λογικό. Όλο αυτό είναι μία αλυσίδα που μας επηρεάζει όλους. Γιατί όταν δεν έρχεται κόσμος, δεν μπορούν να λειτουργήσουν τα μαγαζιά και έτσι αναγκάζονται να κλείσουν». 

Ο Λουκάς, ιδιοκτήτης ξενοδοχείου – μπαρ στην οδό Κλεισούρας, περιγράφει την κατάσταση που επικρατεί τα τελευταία 5 χρόνια, τα οποία στεγάζει ο ίδιος εκεί την επιχείρησή του:  

«Ο δρόμος είναι αρκετά παρατημένος, δεν λαμβάνει καμία προσοχή.

Το βράδυ αδειάζει, δεν έχει κίνηση από κόσμο, τα αμάξια περνάνε ελεύθερα από τον πεζόδρομο και τα μηχανάκια παρκάρουν το ένα δίπλα στο άλλο.

Τα μαγαζιά που υπήρχαν εδώ και χρόνια κλείνουν και μαγαζιά εστίασης για να φέρουν νέο κόσμο, δεν είμαστε πολλά.

Έχουν δυστυχώς κλείσει πολλά από τα μαγαζιά εστίασης που υπήρχαν και ένα μεγάλο πλήγμα ήταν το λουκέτο του ζαχαροπλαστείου “Χατζή”».