Θεσσαλονίκη: Η Πλατεία Ελευθερίας "γράφει" ανοιχτή επιστολή στον Ζέρβα

Εδώ και λίγες ώρες κυκλοφορεί στην Θεσσαλονίκη μία ανοιχτή επιστολή της πλατείας Ελευθερίας, που απευθύνεται προς τον Κωνσταντίνο Ζέρβα

“Ας μη μένουμε σιωπηλοί στα γεγονότα που βλάπτουν την καθημερινότητά μας!” αναφέρεται, “Μήπως και ακουστεί η φωνής μας…”

Παρακάτω ολόκληρη η ανοιχτή επιστολή:

Εγώ η πλατεία Ελευθερίας εδώ και πολλά χρόνια δεν είμαι πραγματική πλατεία. Είχα μία ελπίδα και οι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης ακόμα μεγαλύτερη, ότι μετά από δεκαετίες που με είχαν μαντρώσει και μετατρέψει σε υπαίθριο χώρο στάθμευσης θα γινόμουν πραγματική πλατεία και θα δεχόμουν στους χώρους μου όλους τους Θεσσαλονικείς.

Από ανοίκειος χώρος στάθμευσης, θα ήμουν ξανά πλατεία. Είχα όμως ταυτόχρονα την ατυχία να γίνω αντικείμενο αντιπολιτευτικών κινήσεων και λανθασμένων χειρισμών. Τα τελευταία χρόνια με εξαφανίσατε από προσώπου γης, πίσω από λαμαρίνες. Με φυλακίσατε για χρόνια, με σκάψατε, μου αφαίρεσαν πολλά δέντρα, με κάνατε άνω κάτω και τώρα λέτε θα με ξανακάνετε υπαίθριο χώρο στάθμευσης. Κάποιος μου σφύριξε ότι “Ανίκανοι να ομολογήσετε την αποτυχία σας προσπαθείτε να δώσετε χρόνο στο χρόνο” για να σβήσει τα ίχνη της αποτυχίας. Αληθεύει αυτό;

Η ιστορία μου μεγάλη, ξεκίνησα ως πλατεία Αποβάθρας και αμέσως μετά ως πλατεία Ολύμπου. Ήμουν η πρώτη πλατεία της Θεσσαλονίκης, πήρα μορφή αμέσως μετά από την κατεδάφιση του θαλάσσιου τείχους, όταν η διευρυμένη οδός Σαμπρί Πασά (σημερινή Ελευθερίου Βενιζέλου) μου έδωσε αυτή τη δυνατότητα. Η σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας ξεκίνησε από εμένα, εδώ εκδηλώθηκε και οργανώθηκε η επανάσταση των Νεοτούρκων. Από τα μπαλκόνια του ξενοδοχείου Όλυμπος ξεκίνησαν όλα, ενώ πλήθος κόσμου είχε κατακλύσει την πλατεία. Αμέσως μετά μου έδωσαν το όνομα πλατεία Ελευθερίας.

Τον Οκτώβριο του 1912 ο ελληνικός απελευθερωτικός στρατός από εδώ έκανε την θριαμβευτική είσοδο στην πόλη, ενώ το 1916 εδώ αποβιβάστηκε ο Ελευθέριος Βενιζέλος και έτυχε μεγαλειώδους υποδοχής.

Εγώ η πλατεία Ελευθερίας φιλοξένησα στο έδαφος μου τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα των αρχών του 20ου αιώνα!

Μετά ήρθε η φωτιά του 1917 και έκαψε τα πάντα. Ένα μόνο κτίριο σώθηκε, το Στάιν. Ο γάλλος αρχιτέκτων Ερνέστ Εμπράρ που ανέλαβε τον σχεδιασμό της νέας Θεσσαλονίκης, χωροθέτησε το νέο κτίριο των Ταχυδρομείων σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα και με μία πλατεία προς τη θάλασσα. Μου έδωσε περισσότερο χώρο στον οποίο τοποθέτησε το προαναφερθέν κτίριο.

Η Μικρασιατική Καταστροφή, η οικονομική κρίση, ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος και τέλος ο Εμφύλιος έδωσαν απανωτά χτυπήματα στην πόλη και βέβαια και σε μένα, την πλατεία Ελευθερίας, ακλόνητη μαρτυρία οι φωτογραφίες της εποχής. Ήμουν ένας ελεύθερος αδόμητος χώρος με στοιχειώδη διαμόρφωση που μου επέτρεπε να λειτουργώ ως πλατεία.

Η μελανότερη πτυχή της ιστορίας μου, μία ιστορία 130 χρόνων, ξετυλίχθηκε στις 17 Ιουλίου του 1942. Οι Εβραίοι ηλικίας 18-45 ετών συγκεντρώνονται στην πλατεία Ελευθερίας από τους Γερμανούς κατακτητές και υφίστανται απερίγραπτα μαρτύρια. Αμέσως μετά οδηγούνται σε καταναγκαστικά έργα. Το μαρτύριο των Εβραίων της Θεσσαλονίκης δεν τελείωσε εδώ, ακολούθησε το Ολοκαύτωμα και η εξόντωση 45.000 Ελλήνων πολιτών.

Αντιλαμβάνεστε το βάρος της ιστορίας που αποτυπώθηκε στο κορμί μου, είμαι η πλατεία Ελευθερίας της Θεσσαλονίκης.

Το 1963 με αγόρασε ο Δήμος Θεσσαλονίκης για να με αξιοποιήσει ως μία από τις σημαντικές πλατείες της πόλης. Δυστυχώς, κακόπεσα στα χέρια των εκάστοτε δημοτικών αρχών που με εκμεταλλεύτηκαν για πολλές δεκαετίες. Ήταν υπερήφανοι που με αποξένωσαν από τους κατοίκους της Θεσσαλονίκης, εμένα την πλατεία Ελευθερίας που τόσα έχω ζήσει και μπορώ να διηγηθώ! Εμένα την πλατεία Ελευθερίας, ένα χώρο χαρακτηρισμένο ως πράσινο, με ασφαλτόστρωσαν και με νοίκιασαν σαν να ήμουν οποιοδήποτε ανώνυμο οικόπεδο της πόλης. Ιδιωτικοποίησαν τη μνήμη της πόλης και ένα πολύτιμο δημόσιο χώρο. Ντρέπομαι που δεν αντιστάθηκα που τους άφησα να με βεβηλώσουν!

Μετά έρχεται ο Γιάννης Μπουτάρης και ξεκινά μία προσπάθεια απομάκρυνσης της παράνομης χρήσης δεκαετιών, δεν μπορεί εγώ μία πλατεία, χαρακτηρισμένη ως χώρος πρασίνου να με νοικιάζουν σε ιδιώτες. Τι έκαναν τόσα χρόνια όλοι αυτοί οι αιρετοί, συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης;

Διοργανώνεται αρχιτεκτονικός διαγωνισμός, συμμετέχουν πολλοί αρχιτέκτονες και ειδικοί σε επιμέρους θέματα μηχανικοί και κερδίζει μία πρόταση νέων αρχιτεκτόνων. Σημαντικό ζητούμενο του διαγωνισμού ήταν η ανάδειξη των ιστορικών γεγονότων και ειδικότερα αυτών που σχετίζονταν με το Ολοκαύτωμα των Εβραίων! Μάθαινα από συζητήσεις την εξέλιξη της μελέτης, της δημοπράτησης και κάπου εκεί προέκυψε η απομάκρυνση του επιχειρηματία στον οποίο με είχαν νοικιάσει. Κάπου εκεί ξαφνικά αναφέρθηκε το θέμα του υπόγειου χώρου στάθμευσης, χρόνια μετά τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό και την ανάθεση της μελέτης. Τότε ήσασταν με τον Δήμαρχο Γιάννη Μπουτάρη, μετά στην απέναντι όχθη.

Ανακοινώσατε δημόσια συζητήσεις που είχατε με εργολάβους προκειμένου να κατασκευάσουν τον υπόγειο χώρο στάθμευσης. Πέρασαν δυο χρόνια και εγώ περιμένω μαντρωμένη και αναστατωμένη. Η όμορφη πλατεία που υποσχόταν ο Δήμος Θεσσαλονίκης έγινε μία αλάνα με χώματα πίσω από άθλιες λαμαρίνες.

Κύριε Δήμαρχε δεν πάει άλλο!

Όλες οι πόλεις αναζητούν πράσινο, όλες οι πόλεις δημιουργούν νέους χώρους πρασίνου και εσείς θα με παραδώσετε ξανά στα αυτοκίνητα; Γνωρίζετε πολύ καλά ότι πάνω από ένα υπόγειο χώρο στάθμευσης δεν θα έχετε ποτέ μεγάλα δέντρα και αυτά που υπάρχουν δεν θα επιζήσουν! Λύσεις για τα αυτοκίνητα υπάρχουν, αναζητείστε τις στο ευρύτερο περιβάλλον.

Στη Θεσσαλονίκη αξίζει μία πραγματική πλατεία, μία όμορφη και λειτουργική πλατεία, μία πλατεία Ελευθερίας των μεγάλων ιστορικών γεγονότων.

Ευχαριστώ

Πλατεία Ελευθερίας