Η Θεσσαλονίκη των δύο ταχυτήτων

Θέλοντας να εμβαθύνει την έρευνά της σε ό,τι αφορά την εικόνα του Δήμου Θεσσαλονίκης, η παράταξη Μένουμε Θεσσαλονίκη προσμετρήσε μια σειρά δεδομένων “ώστε να γίνει σε όλες κι όλους κατανοητή η έκταση της ανισοκατανομής πόρων που αφορούν τα Δημοτικά Έργα” όπως αναφέρει. 

Αναλυτικά η ανακοίνωση – τα αποτελέσματα: 

Στοιχείο απαραίτητο για εμάς, που θεωρούμε πως μέρος των προκλήσεων για τη Θεσσαλονίκη στον 21ο αιώνα είναι η ισότιμη κατεύθυνση πόρων και η ισότιμη αναμόρφωση της εικόνας όλων των δημοτικών κοινοτήτων.

Παρακάτω, γίνεται σύγκριση μεταξύ των έξι δημοτικών κοινοτήτων του Δήμου Θεσσαλονίκης με βάση τον προϋπολογισμό των δημοτικών έργων τα οποία πέρασαν από το Δημοτικό Συμβούλιο μεταξύ του Δεκεμβρίου 2014 και Νοεμβρίου 2018. Στα έργα, εκτός από εκείνα που εγκρίθηκαν για πρώτη φορά στο διάστημα αυτό, συμπεριλαμβάνονται εκείνα που είχαν εγκριθεί από το προηγούμενο Δ.Σ. (Ιανουάριος 2011- Αύγουστος 2014) και συνεχίζονται (με Ανακεφαλαιωτικούς Πίνακες κ.λπ.) ή παρελήφθησαν κατά την θητεία του τωρινού Δ.Σ.

Καταρχάς, στον παρακάτω πίνακα εμφανίζεται ο πληθυσμός της Θεσσαλονίκης με βάση την απογραφή του 2011, όπως διαμορφώνεται με βάση την  απόφαση 15150/2014 του Τμήματος Οργάνωσης και Λειτουργίας ΟΤΑ του Υπ. Εσωτερικών (ΑΔΑ «Διαύγειας»: ΒΙΗΧΝ-ΑΡΨ):

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ	ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ
Α΄	46.424
Β΄	30.164
Γ΄	26.567
Δ΄	80.717
Ε΄	131.033
Τριανδρίας	9.861

Στη συνέχεια, έχουμε τα στοιχεία που αφορούν την κατά προσέγγιση έκταση κάθε κοινότητας, τα οποία προέρχονται από το Τμήμα Γεωχωρικών Πληροφοριών του Δήμου Θεσσαλονίκης:

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ	ΕΚΤΑΣΗ (τετραγωνικά μέτρα)
Α΄	3.670.000
Β΄	5.090.000
Γ΄	1.240.000
Δ΄	3.840.000
Ε΄	5.690.000
Τριανδρίας	560.000

Τα δημοτικά έργα της προαναφερθείσας περιόδου μπορούν να χωριστούν σε τρεις μεγάλες ενότητες. Πρώτον, τα έργα που προϋπολογίστηκαν και αφορούν, καθένα του, το σύνολο των κοινοτήτων, χωρίς να αφορούν αποκλειστικά συγκεκριμένη δημοτική κοινότητα. Έργα όπως η συντήρηση και επισκευή κτηριακών εγκαταστάσεων, συντηρήσεις πάρκων ή κλαδεύσεις δέντρων κτλ.

ΣΥΝΟΛΟ	€ / κάτοικο	€ / τ.μ.
31.700.048€	97,61	1,58

Στον δεύτερο πίνακα, προσμετρήσαμε δημοτικά έργα που προϋπολογίστηκαν και απλώνονται, καθένα του, σε δύο Δημοτικές Κοινότητες. Όπως, για παράδειγμα, τις αναπλάσεις μεταξύ 26ης Οκτωβρίου και Αισώπου, που αφορούν ταυτόχρονα την Α΄ και τη Β΄ κοινότητα. Ή τον ηλεκτροφωτισμό των οδών του Ιστορικού Κέντρου σε περιοχές υπογειοποίησης των δικτύων της ΔΕΗ, που αφορά την Α΄ και την Γ΄ κοινότητα. Τη διαμόρφωση σχολικών αυλών με βιοκλιματικά κριτήρια, που αφορά την Α΄ και την Δ΄ κοινότητα. Ή, τέλος, τη διαμόρφωση σχολικών δακτυλίων για την ασφαλή πρόσβαση μαθητών, που αφορά την Γ΄ και Δ΄ κοινότητα.

ΔΗΜ. ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ	ΑΘΡΟΙΣΜΑ ΕΡΓΩΝ (€)	€  / κάτοικο	€ / τ.μ.
Α΄ & Β΄	2.390.000	31,21	0,27
Α΄ & Γ΄	1.385.000	18,97	0,28
Α΄ & Δ΄	1.140.000	8,97	0,15
Α΄ &  Ε΄	9.340.442	52,63	1,00
Β΄ & Γ΄	2.100.000	37,02	0,33
Γ΄ & Δ΄	1.290.000	12,02	0,25
Δ΄ & Ε΄	554.500	2,62	0,06

Τέλος, στον παρακάτω πίνακα, συγκρίνονται τα προϋπολογισθέντα χρηματικά ποσά των έργων που αντιστοιχούν, καθένα, σε μία μόνο κοινότητα, ανά κάτοικο καθώς και ανά τετραγωνικό μέτρο.

ΔΗΜ. ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ	Άθροισμα έργων (€)	€ / κάτοικο	€ / τ.μ.
Α΄	33.032.541	711,54	9,00
Β΄	10.845.484	359,55	2,13
Γ΄	4.308.573	162,18	3,47
Δ΄	12.113.011	150,07	3,15
Ε΄	23.111.332	176,38	4,06
Τριανδρίας	3.468.282	351,72	6,19

Στην Α΄ δημοτική κοινότητα, βλέπουμε πως κατευθύνονται κατά προσέγγιση 33.032.541€. Πόσο που διαμορφώνεται από επιμέρους προϋπολογισμούς έργων, όπως για παράδειγμα τη Βιοκλιματική Αναβάθμιση της πλατείας Ελευθερίας, την ανάδειξη του Άξονα Αχειροποιήτου- Αγίας Σοφίας ή την Βιοκλιματική αναβάθμιση της πλατείας Χρηματιστηρίου. Στη Β΄ δημοτική κοινότητα, βλέπουμε πως κατευθύνονται κατά προσέγγιση 10.845.484€. Ποσό που προϋπολογίζει μεταξύ άλλων, την ανάπλαση της πλατείας Μαβίλης, τον περιβάλλοντα χώρο των Αγίων Αποστόλων, και άλλα. Στην Γ΄ δημοτική κοινότητα, προϋπολογίζονται μόλις 4.308.573€. Ποσό που εγγράφει προϋπολογισμούς, μεταξύ άλλων, της ανάπλασης στην οδό Αποστόλου Παύλου ή της τοποθέτησης ιστών φωτισμού στην Κασσάνδρου.

Στην Δ΄ δημοτική κοινότητα, κατά προσέγγιση έχουμε έργα αξίας 12.113.011€. Μεταξύ των οποίων είναι η ανάπλαση της Αλάνας της Τούμπας και η διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου του Κολυμβητήριου της Τούμπας. Στην πολυπληθέστερη Ε΄ δημοτική κοινότητα, για όλο αυτό το διάστημα προϋπολογίστηκαν έργα, ορισμένα εκ των οποίων ολοκληρώθηκαν, που προσεγγίζουν τα 23.111.332€. Μεταξύ αυτών είναι η ανάπλαση της πλατείας Καούδη και η διαμόρφωση των οδών Νέστορος Τύπα. Τέλος, στη δημοτική κοινότητα Τριανδρίας, τα έργα προϋπολογίζονται σε 3.468.282€. Μεταξύ των έργων αυτών, είναι η ανάπλαση του Αγίου Σπυρίδωνα και το Δημοτικό Ιατρείο.

Όπως παρατηρούμε, συγκρίνοντας τα ποσά ανά κάτοικο και τετραγωνικό μέτρο μεταξύ των κοινοτήτων, στην Α΄ Κοινότητα έγιναν έργα προϋπολογισμού τριπλάσιας αξίας (€/τ.μ.) σε σχέση με την Δ΄ Κοινότητα, και τετραπλάσιας αξίας σε σχέση με την Β΄ Κοινότητα. Εάν μάλιστα από τη Β΄ Κοινότητα αφαιρούνταν όσα έργα είχαν αποφασιστεί στην θητεία του προηγούμενου Δημοτικού Συμβουλίου (2011-2014), τότε στην Β΄ Κοινότητα (την πύλη της πόλης) θα αντιστοιχούσαν μόνο 127,55€/κάτοικο και μόνο 0,76 €/τ.μ., δηλαδή δώδεκα φορές λιγότερα (€/τ.μ.) σε σχέση με την Α΄ Κοινότητα.

Ο κάτοικος της Α΄ Κοινότητας (€/κάτοικο) έλαβε έργα αξίας 4,7 φορές παραπάνω σε σχέση με τον κάτοικο της Δ΄ Κοινότητας (αν και η πληθυσμιακή πυκνότητα της Δ΄ Κοινότητας είναι μιάμιση φορά μεγαλύτερη της Α΄ Κοιν.), τέσσερις φορές όσο ο κάτοικος της  Γ΄ Κοινότητας (αν και η πληθυσμιακή πυκνότητα της Γ΄ Κοινότητας είναι  1,7 φορές μεγαλύτερη της Α΄ Κοιν.). Η περιοχή της Τούμπας (Δ΄ Κοινότητα, 80.000 κάτοικοι) έλαβε τα λιγότερα ευρώ ανά κάτοικο. Όλες οι Δημ. Κοινότητες πλην Α΄ και Τριανδρίας έχουν 2-4 ευρώ ανά τ.μ. για έργα που αφορούσαν αποκλειστικά, καθένα, κάθε μια τους.

Με βάση τα παραπάνω στοιχεία, γίνεται εμφανές πως τα τελευταία χρόνια η άνιση κατανομή πόρων και η πρόκριση δαπανηρών έργων βιτρίνας στην Α΄ κοινότητα δημιουργούν τη Θεσσαλονίκη δύο ταχυτήτων και δύο εικόνων.

Με τη δικαιολογία πως στην Α΄ κοινότητα εδράζονται σημεία υψηλού ενδιαφέροντος, προϋπολογίζονται δαπανηρά έργα, τριπλάσιας ή και τετραπλάσιας αξίας από τα έργα που γίνονται στις υπόλοιπες κοινότητες. Τα έργα βιτρίνας, εκλογικής αναπαραγωγής και επαρχιώτικου εντυπωσιασμού, έχουν υψηλό κόστος κατασκευής, υψηλό κόστος συντήρησης, υψηλό αποτύπωμα στην απορρόφηση κονδυλίων ή και δημιουργούν την ανάγκη αγοράς έντοκου δανεικού χρήματος. Εμφανίζουν δυσανάλογο ισοζύγιο σε σχέση με τον πληθυσμό των κατοίκων που απευθύνονται. Πώς μπορεί να «χωνευτεί» πολιτικά, κοινωνικά αλλά και αισθητικά η ανομοιογενής πολιτική επιλογή, για παράδειγμα να δαπανηθούν 711,54€ / κάτοικο σε δημοτικά έργα στον δημότη της Α΄ Δημοτικής Κοινότητας  και, αντίστοιχα, μόλις 176,38€ για τους κατοίκους της πολυπληθούς Ε΄ δημοτικής κοινότητας; Πώς μπορεί να αξιολογηθεί η ανομοιογένεια στις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων του ορίου του Δήμου Θεσσαλονίκης, όταν σε μία κοινότητα πρόκειται να επενδυθούν σε έργα τριάντα τρία εκατομμύρια ευρώ και προϋπολογίζονται λιγότερα από τα μισά, για παράδειγμα στην Δ΄ κοινότητα;

Υπερτονίζουμε όλο αυτό το διάστημα πως μετασχηματίζεται προκλητικά η πόλη στη βιτρινάτη Θεσσαλονίκη, των υψηλών αντικειμενικών αξιών, «την πόλη που δε κοιμάται ποτέ», και την παρηκμασμένη Θεσσαλονίκη των κατοίκων, των στατικών αντικειμενικών αξιών.

Οι τέως υπουργοί ή οι νέοι φωστήρες που ρίχνονται στην προεκλογική αρένα, ας αφήσουν τα κάθε λογής κλισέ «γνωρίζουμε την πόλη». Η οξύτατη αντίθεση που διαμόρφωσε η διοίκηση Γ. Μπουτάρη, και αναδεικνύεται στα παραπάνω δεδομένα, δεν είναι εύκολα ανατρέψιμη. Αποτελεί την «τοπική» εκδοχή των παρασιτικών «αναπτυξιακών» πολιτικών που μας χρεοκόπησαν.  Η ανάσχεση των παρασιτικών πολιτικών και η ισόνομη ανάπτυξη της πόλης αποτελούν απάντηση στα αδιέξοδα που διαμόρφωσαν οι «συντηρητικοί» ή «προοδευτικοί» δήμαρχοι.

Φυσικά, θα προστρέξουν αρκετοί με πομπώδη τρόπο να ανταπαντήσουν πως το χάσμα αιτιολογείται «στην εξωστρέφεια, στην τουριστική πολιτική», με το «ο επισκέπτης στο κέντρο πάει» κτλ. Επειδή ζούμε στον 21ο αιώνα κι όχι στα Rooms to Let της δεκαετίας του ’90, πρέπει να γίνει αντιληπτό πως με τις πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης, ένα μεγάλο μέρος των επισκεπτών μένουν στα στενά της Τούμπας ή της Κασσάνδρου. Με άλλες διαδικτυακές πλατφόρμες όπως το TripAdnvisor, είναι πιθανό οι επισκέπτες να γεύονται Θεσσαλονικιώτικες γαστρονομικές δημιουργίες σε ένα κουτούκι στο Θεαγένειο ή στη Χαριλάου. Έτσι, γίνονται κοινωνοί της επαρχιώτικης κουτοπονηριάς μας, να έχουμε παρηκμασμένο τον αστικό ιστό και «καμουφλαρισμένο» με πλούτο, το ιστορικό κέντρο.

Η ισότιμη αναδόμηση της πόλης, πριμοδοτεί έννοιες όπως τη βιώσιμη κινητικότητα, τους δημόσιους χώρους. Και ταυτόχρονα, απαντά στην δημιουργία ενός φιλόξενου και εμπνευσμένου τόπου, για επίσκεψη.

Η ισότιμη αναγέννηση των συνοικιών της πόλης μας, είναι το στοίχημα της επόμενης περιόδου. Μένει να το αποτολμήσουμε.