Thesswiki: Ψηφιοποιώντας τη Θεσσαλονίκη

Έχει τόσα πράγματα η Θεσσαλονίκη, που αξίζει να τα διαδώσουμε σε όλο τον κόσμο. Τώρα μάλιστα που οι έγκριτοι New York Times μας έβαλαν στους 52 προορισμούς για το 2016, η εμφάνιση της λέξης Thessaloniki στα ψαχτήρια του διαδικτύου είναι το άμεσο επακόλουθο. Και επειδή ξέρουμε όλοι καλά (όχι μόνο οι Θεσσαλονικείς) ότι η πόλη έχει πολλά να δείξει και φυσικά πολλά να ιστορίσει, η δράση που πραγματοποιηθήκε πρόσφατα στο Επιστημονικό Αναγνωστήριο της Βιβλιοθήκης και Κέντρου Πληροφόρησης του Α.Π.Θ. στο πλαίσιο της φοιτητικής εβδομάδας, με τίτλο «Εργαστήριο λημματογράφησης Wikipedia: ένας λογοτεχνικός περίπατος στη Θεσσαλονίκη» αποκτά νέα διάσταση.

Η Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης ΑΠΘ κατατάχθηκε στις δέκα καλύτερες θέσεις προβολής και προώθησης βιβλιοθηκών, στον 13ο διεθνή διαγωνισμό «IFLA BibLibre International Library marketing award 2016», συμμετέχοντας με αυτή τη δράση.

Η δράση έγινε στο πλαίσιο του  thesswiki που αποτελεί μία πρότυπη ενέργεια πληθοπορισμού (crowdsourcing) και έχει ως στόχο την ψηφιοποίηση της ιστορίας και του πολιτισμού της πόλης της Θεσσαλονίκης από τους ίδιους τους πολίτες μέσω της μεγαλύτερης ηλεκτρονικής εγκυκλοπαίδειας στον κόσμο, της Wikipedia, και παράλληλα στη διασύνδεσή των ηλεκτρονικών λημμάτων με τον αστικό ιστό. Το έργο υλοποιείται από το Δήμο Θεσσαλονίκης και συντονίζεται από την εταιρία PostScriptum σε συνεργασία με την ΕΕΛ/ΛΑΚ και την Wikimedia Community User Group Greece.

Σε αυτό το πλαίσιο η Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης διοργάνωσε στις 11 Δεκεμβρίου του 2015 (09.30-16.00) τη δράση “Εργαστήριο λημματογράφησης Wikipedia: “ένας λογοτεχνικός περίπατος στη Θεσσαλονίκη” στο πλαίσιο της φοιτητικής εβδομάδας με στόχο τη συγγραφή λημμάτων που σχετίζονται με τους ποιητές και τους λογοτέχνες που συνδέονται με την πόλη της Θεσσαλονίκης (μέρη της πόλης που διαδραματίζονται μυθιστορήματα ή σημεία που σχετίζονται με τη ζωή των ποιητών και συγγραφέων), με τη συμμετοχή μελών ΔΕΠ και εθελοντών φοιτητών του Ιδρύματός μας.

Η υλοποίηση της δράσης έγινε με την εθελοντική συνδρομή καθηγητών του ΑΠΘ. Συγκεκριμένα συμμετείχαν οι: Λάμπρος Βαρελάς, Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Φιλολογίας, Τιτίκα Δημητρούλια, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, Τάσος Καπλάνης, Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Φιλολογίας, Δημήτρης Κόκορης, Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Παιδαγωγικής και Φιλοσοφίας, Μιχαήλ Μπακογιάννης, Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Φιλολογίας, Σωτηρία Σταυρακοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήματος Φιλολογίας, προσωπικό της ΒΚΠ και ομάδα εθελοντών φοιτητών και φοιτητριών του ΑΠΘ.

Χρησιμοποιήθηκε έντυπο και ηλεκτρονικό υλικό από τις πηγές του ΑΠΘ, το οποίο συγκεντρώθηκε από τις περιφερειακές βιβλιοθήκες του και ήταν διαθέσιμο προς επεξεργασία από τους φοιτητές τη συγκεκριμένη μέρα της λημματογράφησης καθώς και ελεύθερο ψηφιοποιημένο υλικό από το διαδίκτυο που υπέδειξαν οι καθηγητές. Για όλο αυτό το υλικό δημιουργήθηκε μία σελίδα στον ιστοχώρο της ΒΚΠ.

Η δράση ήταν μία ξεχωριστή εμπειρία τόσο για τους φοιτητές που συμμετείχαν όσο και για το προσωπικό της βιβλιοθήκης  και αποτέλεσε ένα δύσκολο εγχείρημα με μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.

Χάρη στις προσπάθειες των φοιτητών και με την καθοδήγηση των καθηγητών εμπλουτίστηκαν, βελτιώθηκαν και δημιουργήθηκαν νέα λήμματα για λογοτέχνες που η πόλη της Θεσσαλονίκης έχει ισχυρή παρουσία στο έργο τους, χρησιμοποιώντας επιστημονικές μεθόδους και πλήρη τεκμηρίωση. Παράλληλα εθελοντές φοιτητές φωτογράφισαν στην πόλη τόπους και μέρη όπου εκτυλίσσονται λογοτεχνικά έργα.

Στο τέλος της δράσης την Παρασκευή 11/12/2016, εμπλουτίστηκαν τα λήμματα των: Μανόλη Αναγνωστάκη, Γιώργου Ιωάννου, Ζωής Καρέλλη, Κλείτου Κύρου, Νίκου Μπακόλα, Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη, Περικλή Σφυρίδη και Ντίνου Χριστιανόπουλου.

Και η Βικιπαίδεια απέκτησε λήμματα για τους: Ρούλα Αλαβέρα, Βασίλη Αμανατίδη, Νίκο-Αλέξη Ασλάνογλου, Νίκο Βασιλειάδη, Αναστάση Βιστωνίτη, Στέλλα Βογιατζόγλου, Αλκιβιάδη Γιαννόπουλο, Αλεξάνδρα Δεληγιώργη, Ανέστη Ευαγγέλου, Σταύρο Ζαφειρίου, Τόλη Καζαντζή, Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, Γιώργο Κιτσόπουλο, Πρόδρομο Μάρκογλου, Μάρκο Μέσκο, Κωστή Μοσκώφ, Μανόλη Ξεξάκη, Σάκη Σερέφα, Γιώργο Σκαμπαρδώνη, Αντώνη Σουρούνη, Π. Σωτηρίου και Θανάση Φωτιάδη.

Το μεγαλύτερο αναμφισβήτητα αποτέλεσμα αυτής της δράσης ήταν η συγκέντρωση όλου αυτού του υλικού που συνδέει τα μέρη της Θεσσαλονίκης με τα λογοτεχνικά έργα. Αυτή η “αποδελτίωση”, η οποία προϋπέθετε πολύ χρόνο και κόπο για να πραγματοποιηθεί, είναι ένα ανεκτίμητο υλικό πάνω στο οποίο μπορούν να χτιστούν πολλά λήμματα και να εμπλουτιστεί με αυτόν τον τρόπο το υλικό για την πόλη μας στη Βικιπαίδεια.

Για τη δράση δημιουργήθηκε ένας διαδραστικός χάρτης ο οποίος αποτελεί μία πρώτη προσπάθεια αποτύπωσης μέρους του υλικού που είχαμε διαθέσιμο στα χέρια μας. Ταυτόχρονα δημιουργήθηκε σχετική σελίδα στον ιστότοπο της βιβλιοθήκης όπου έχουν αναρτηθεί όλες οι πληροφορίες αλλά και το υλικό που χρησιμοποιήθηκε και θα διατηρηθεί ενεργή.

See full screen

Το προσωπικό της βιβλιοθήκης και άλλοι εθελοντές από τη βικιπαίδεια, σκοπεύουμε να ασχοληθούμε με το τεχνικό κομμάτι που αφορά στη σύνδεση των τόπων με τα έργα των λογοτεχνών, προκειμένου να δημιουργηθούν QR codes που θα τοποθετηθούν στην πόλη.

Στους άμεσους στόχους είναι να μεταφραστεί το μεγαλύτερο μέρος αυτών των λημμάτων ώστε να είναι διαθέσιμο το υλικό σε άλλες γλώσσες, όπως επίσης να γίνει βελτιστοποίηση του υλικού προκειμένου να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από επιστήμονες για διδασκαλία. Τέλος, με την τεχνογνωσία και την εμπειρία που αποκτήσαμε όλοι μας στα πλαίσια της δράσης, θα μπορούσαμε να επεκτείνουμε τη λημματογράφηση και για άλλα σημεία/τόπους ιστορικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος της πόλης.

Ευαγγελία Ολλανδέζου, υπάλληλος Κεντρικής Βιβλιοθήκης

Ελευθερία Κοσέογλου, υπάλληλος Κεντρικής Βιβλιοθήκης

*Έχει δημιουργηθεί επίσης το εγχειρίδιο Θεσσαλονίκη και λογοτεχνία, το οποίο περιέχει πληροφορίες και αποσπάσματα έργων που σχετίζονται με τους ποιητές και τους λογοτέχνες, και που συνδέονται με την πόλη της Θεσσαλονίκης (μέρη της πόλης που διαδραματίζονται μυθιστορήματα ή σημεία που σχετίζονται με τη ζωή των ποιητών και συγγραφέων).