Τη μέρα που περπατήσαμε σιωπηλοί…
Η πρώτη πορεία στη μνήμη των συμπολιτών μας που χάθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Σαν χθες λοιπόν, εβδομήντα χρόνια πριν, μια πορεία στο άγνωστο, που είχε την υπόσχεση μιας νέας πατρίδας στην Πολωνία ως πρόσχημα και το πιο σκοτεινό σχέδιο εξόντωσης, 50 χιλιάδων ανθρώπων, ως τελικό προορισμό.
Μια επέτειος αιματηρή, εξόντωσης ενός μεγάλου τμήματος του πληθυσμού αυτής της πόλης, μια αφορμή για ένα σιωπηλό συμβολικό ‘’περίπατο’’ πάνω στα ίδια ακριβώς βήματα. Μια πορεία με νόημα πολλαπλά συμβολικό σήμερα, που ο φασισμός θεριεύει στη χώρα με γόνιμο έδαφος το λίπασμα που δημιουργεί η κρίση, που σαρώνει τις βεβαιότητες, τη βολή και την καθημερινότητα των ανθρώπων, αφήνοντας χώρο πολύ στα άκρα να αλωνίζουν.
Με τις σκέψεις και κυρίως το φόβο αυτού του μαύρου και αβέβαιου μέλλοντος που ξημερώνει, κατέβηκα σήμερα το πρωί στην πλατεία Ελευθερίας μαζί με όλους τους υπόλοιπους πολίτες της Θεσσαλονίκης που αποφάσισαν να κάνουν αυτή τη συμβολική σιωπηλή πορεία πλάι στη θάλασσα, το Λιμάνι και μέχρι τον Παλαιό Σταθμό, από όπου αναχώρησαν το σκληρό Μάρτη του ΄43 τα τρένα για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Αφήνοντας πίσω τις ζωές τους, τους ανθρώπους που αγάπησαν και τους αγάπησαν, την πόλη τους.
Και καθώς προχωρούσαμε σιωπηλοί, μικροί, μεγάλοι, υπερήλικες, Εβραίοι απόγονοι εκείνων των ανθρώπων, αλλά και κάτοικοι της σημερινής πόλης που βλέπουμε το σκοτάδι του Ναζισμού εβδομήντα χρόνια μετά να απλώνει πάλι τα πλοκάμια του πάνω από την Ευρώπη, με τη δική μας χώρα να πρωταγωνιστεί αυτή τη φορά στη επώαση του αυγού του φιδιού, σκεπτόμουν πως η επέτειος θα έπρεπε να είχε αποτελέσει αφορμή για μεγαλύτερη αφύπνιση. Πως στα σχολεία της πόλης χθες, μέρα-επέτειο εκείνης της σκοτεινής μέρας, θα έπρεπε να είναι το κύριο θέμα διδασκαλίας. Γιατί αν έχεις μια ελπίδα να προλάβεις το κακό είναι γνωρίζοντας πως έγινε την προηγούμενη φορά. Αλλά νομίζω πως η μέρα, η χθεσινή δεν έστειλε το επαρκές της μήνυμα εκεί στις ηλικίες που οφείλουμε πια να προσέξουμε.
Περπατώντας λοιπόν και φτάνοντας στην Παλαιό Σταθμό και ακούγοντας πλάι στις ράγες του τη μικρή χορωδία να ψέλνει το Γις Γκορ, αυτή την προσευχή των Εβραίων για τη μνήμη αυτών που χάθηκαν και λίγο πριν διαλυθούμε στο Σαββατιάτικο παραλήρημα της πόλης, ένιωσα μια παράξενη ανατριχίλα στο σώμα.
Πολλές φορές χρειάζεται να περπατήσεις κυριολεκτικά στα βήματα των άλλων, όσων δοκιμάστηκαν και υπέφεραν για να αντιληφθείς τι σημαίνει το τελευταίο ταξίδι και να εκτιμήσεις τις αξίες της ζωής και τους κινδύνους που ελλοχεύουν. Ήταν ένα διαφορετικό Σάββατο σήμερα για την πόλη. Μπορεί να έχεις περάσει χιλιάδες φορές από κάποια σημεία, όταν όμως τα περάσεις με μια άλλη συνθήκη, μαζί με ανθρώπους για ένα κοινό σκοπό και με το νου σε κείνους που μαρτύρησαν αποκτά η πορεία αυτή άλλη διάσταση. Σήμερα πιο συμβολική από ποτέ.
* Η εικόνα είναι από τη συγκέντρωση των Εβραίων στην πλατεία Ελευθερίας, πριν την αναχώρηση τους, το Μάρτη του 1943.
Διαβάστε επίσης: Ποτέ ξανά 72 χρόνια μετά.
