Το αόρατο ποτάμι της Αγίου Δημητρίου

Από τους δρόμους του κέντρου με σηματοδότηση έντονη στη νεότερη ιστορία της πόλης αυτός ο μακρύς, ατέλειωτος δρόμος που δεσπόζει στη ζωή της πόλης τόσες δεκαετίες, τις τελευταίες μάλλον αόρατος, κατέχει θέση ξεχωριστή στην τοπιογραφία της.

Ένας δρόμος 4 χιλιομέτρων, που ξεκινά από ένα κομμάτι του βυζαντινού τοίχους και τελειώνει σε ένα άλλο.

Δρόμος κομβικός φιλοξενίας μνημείων σπουδαίων της πόλης, όπως ο Πολιούχος της, το σπίτι του Κεμάλ Πασά, τα νεκροταφεία της Ευαγγελίστριας στην απόληξη του, οι καπναποθήκες στην αρχή, οι 12 Απόστολοι, το Γενί Χαμάμ της Αίγλης.

Δρόμος με κληρονομιές πολιτιστικές, εμπορικές, κοινωνικές, θρησκευτικές.

Δρόμος που μοιάζει με ποτάμι που διασχίζει τον αστικό ιστό, άλλοτε ένδοξο όπως στο παρελθόν και άλλοτε ξεχασμένο, όπως σήμερα, που η φυσιογνωμία του και ο πλούτος των τοπόσημων του ξεθωριάζει κάτω από μια αχλή παρακμής και εγκατάλειψης.

Όταν ήμουν παιδί η Αγίου Δημητρίου ήταν συνδεδεμένη με μια αστική ζωή που έμοιαζε πολύ καθώς πρέπει.

Πηγαίναμε αραιά και που επισκέψεις σε συγγενείς μας που ζούσαν απέναντι από τον κινηματογράφο Ιντεάλ.

Πολυκατοικίες ψηλές για τα δεδομένα της δικής μου γειτονιάς, σπίτια με στιλάτη επίπλωση. Τα καλοκαίρια, απέναντι στην ταράτσα του θερινού κινηματογράφου εκλεκτές ταινίες πρώτης προβολής, σε αντίθεση με τα σινεμά της συνοικίας που έπαιζαν επαναλήψεις.

Τα σινεμά ήταν πάντα μέρος της ζωής αυτού του δρόμου. Εκτός από το Ιντεάλ, το Αγγέλικα στην άλλη άκρη του και το Αχίλλειον που αργότερα μεταμόρφωσε σε θέατρο ο Αχιλλέας Ψαλτόπουλος.

Μουσικές σκηνές, θρυλικά μπιλιαρδάδικα, μαγειρεία αλλά αμειγώς εμπορικές χρήσεις όπως της παλαιάς λαχαναγοράς της πόλης που δέσποζε στο δυτικό τμήμα της.

Πλατείες θρυλικές όπως τα περίφημα Μάρμαρα απέναντι από το Διοικητήριο, που μεγάλωσαν γενιές παίζοντας αλλά και οι αλάνες μέχρι την αποκάλυψη της Ρωμαϊκής Αγοράς, νοτίως του ναού του Αγίου Δημητρίου που χρησίμευαν σαν τόποι παιχνιδιού.

Μνήμες συλλογικές που καταγράφηκαν σε βιβλία, που ακόμα και σήμερα μοιράζονται άνθρωποι σε αναρτήσεις τους στα σόσιαλ.

Περπατώντας την Αγίου Δημητρίου σήμερα η αίσθηση εκείνης της παλιάς αστικής σαγήνης έχει χαθεί.

Οικοδομές που σπάνια συντηρούνται και έχουν πια γεράσει, κλειστά καταστήματα, σκονισμένες βιτρίνες, μνημεία που γνωρίζουν την ασέβεια. Το διαρκές πάρκινγκ στον περίβολο του ναού, τα σκουπίδια και η εγκατάλειψη στα δυτικά τείχη, η ρημαγμένη λαχαναγορά που θυμίζει ερείπιο.

Περπατώντας σε αυτό το θρυλικό δρόμο που η πόλη έχει ξεχάσει αντιλαμβάνεσαι την νέα ανθρωπογεωγραφία του.

Φοιτητές, λόγω της γειτνίασης με το Πανεπιστήμιο, μετανάστες που συχνά κάθονται στα πεζοδρόμια το καλοκαίρι και μένουν στα υπόγεια και τα ισόγεια των μεγάρων, ηλικιωμένοι που ξέμειναν από άλλες εποχές σε σπίτια που γέρασαν μαζί τους.

Δυο αναπλάσεις των προηγούμενων χρόνων, μια στους Αγίους Αποστόλους και μια στο Τούρκικο Προξενείο είναι οι μοναδικοί νεωτερισμοί μιας απολύτου στάσιμης περιοχής.

Που διαθέτει μερικά από τα ωραιότερα μεσοπολεμικά κτίρια. Οικοδομές του 30 που ξεχωρίζουν ανάμεσα στις άχαρες πολυκατοικίες που ακολούθησαν τις εποχές της ανοικοδόμησης. Κυκλικές γραμμές, εξώστες με μπαλαούστρα, συγκλονιστικές εξώθυρες και θυρωρεία άλλων εποχών. Ακόμα και σκάλες υπηρεσίας.

Από τα 500 διατηρητέα της πόλης κάποια από τα πιο κομψά σώζονται εδώ. Αν δεν βαδίζεις με τα μάτια στο έδαφος για να μην πέσεις από τα κατεστραμμένα πεζοδρόμια και σηκώσεις τα μάτια ψηλά θα δεις κάτι από την αίγλη του δρόμου.

Η Αγίου Δημητρίου βιώνει μια τραυματική εποχή. Μεμονωμένες προσπάθειες αξιοποίησης υπάρχουν. Νέα ξενοδοχεία, λίγα στιλάτα καφέ ανάμεσα σε κλειστά σιδηρουργεία, παλιά εμπορικά καταστήματα που αποχαιρέτησαν και φαγάδικα των πέντε ευρώ που ανοιγοκλείνουν. Και φυσικά δεκάδες ψιλικατζίδικα και take away.

Χωρίς συνεκτικό ιστό και κυρίως καμία μέριμνα ανάδειξης όσων ο δρόμος κουβαλά ως κληρονομιά των δεκαετιών που άκμασε, το αόρατο ποτάμι που διασχίζει το κέντρο από τη μια άκρη του ως την άλλη, τον παραμελημένο Βαρδάρη μέχρι την άλλη, τα αστυνομοκρατούμενα Πανεπιστήμια, θα μπορούσε αν ήθελε κάποιος να ασχοληθεί σοβαρά μαζί του να αποτελέσει ξανά ένα στοίχημα για το μέλλον της πόλης.

Όμως η Αγίου Δημητρίου δεν είναι Τσιμισκή…