Το Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης στη Θέρμη στέκεται για 10 χρόνια δίπλα στους ανθρώπους του

Το κοινωνικό ιατρείο αλληλεγγύης στη Θέρμη (ΚΙΑΛΛΗ) της Θεσσαλονίκης, είναι ένα από τα ελάχιστα κοινωνικά ιατρεία που έχει επιβιώσει 10 ολόκληρα χρόνια, με καθημερινή δράση και τεράστια κίνηση στην ιατρική περίθαλψη και συνεχή παροχή φαρμάκων και ειδών πρώτης ανάγκης σε όσους την χρειάζονται από φυλακές, μέχρι νοσοκομεία και προσφυγικούς καταυλισμούς.

Το ΚΙΑΛΛΗ άρχισε να λειτουργεί το 2013 με σκοπό να συμβάλλει στην αποφυγή της υγειονομικής κρίσης και της εξαθλίωσης των πολιτών, την εποχή εκείνη το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) τους απέκλεισε ως ανασφάλιστους. Αποτελεί μία ανεξάρτητη πρωτοβουλία πολιτών, ένα αυτόνομο εγχείρημα που βασίζεται στους εθελοντές του, που υποστηρίζουν τη λειτουργία και τις δράσεις του.

Η λειτουργία του ΚΙΑΛΛΗ γίνεται με συγκεκριμένους κανόνες, επικεντρώνεται στη συνεργασία ανάμεσα στους εθελοντές και τους ωφελούμενους, έχει ανοικτές δημοκρατικές συμμετοχικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων και δεν χρηματοδοτείται από κανέναν κρατικό, δημοτικό ή άλλο φορέα, βασίζεται αποκλειστικά και μόνο στις εισφορές των εθελοντών του. Με όραμα, επιμονή και συστηματική εργασία κατάφερε να συνενώσει τοπικές δυνάμεις υποστήριξης. 

Το ΚΙΑΛΛΗ διασυνδέεται και συνεργάζεται με την Πανελλαδική Ένωση Κοινωνικών Ιατρείων και Φαρμακείων, με οργανώσεις και άτομα του εξωτερικού, που υποστηρίζουν και ενισχύουν το έργο του, με τις κοινωνικές υπηρεσίες του Δήμου Θέρμης, με κοινωνικούς φορείς, σε περιπτώσεις καταστροφών (πλημμύρες, σεισμοί, πυρκαγιές), καλύπτοντας άμεσες ανάγκες.

Η συνέχιση της λειτουργίας του επιβάλλεται όσο υπάρχουν ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, ανασφάλιστοι, πρόσφυγες, μετανάστες, ανήμποροι οικονομικά πολίτες, που οι συνθήκες ζωής τους δοκιμάζονται καθημερινά, βρίσκονται στο περιθώριο της κανονικότητας, της ευπρεπούς διαβίωσης, της ελπίδας για ένα μέλλον που δεν έρχεται, της κοινωνικής ένταξης, που τους προσπερνά.

Η Μελπομένη Τσούγκα, Εθελόντρια, Αντιπρόεδρος του Συλλόγου Φίλων του ΚΙΑΛΛΗ, αναλύει στην Parallaxi την ίδρυση του κοινωνικού ιατρείου αλλά και τις δράσεις του μέχρι και σήμερα:

«Η προεργασία για το κοινωνικό ιατρείο είχε ξεκινήσει από το 2011, με μια γενικότερη κινητοποίηση για τη λειτουργία κοινωνικών ιατρείων σε όλη την Ελλάδα, ακριβώς γιατί ένα μεγάλο πλήθος πολιτών έχασε το δικαίωμα να έχει πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας. Το 2013, με την επίσημη ίδρυσή του, ξεκίνησε μία κοινωνική προσέγγιση σε εθελοντές, πολίτες, γιατρούς, κοινωνικούς λειτουργούς, νοσηλευτές προκειμένου να παρέχουν δωρεάν πρωτοβάθμια περίθαλψη στους ανασφάλιστους. Ανταποκρίθηκαν άμεσα οι γιατροί της Θέρμης, τα φαρμακεία, τα εργαστήρια, οι εθελοντές, όχι μόνο από τη Θέρμη αλλά και από τη γύρω περιοχή. Με αυτόν τον τρόπο, το κοινωνικό ιατρείο κατάφερε να συνενώσει όλες τις τοπικές δυνάμεις υποστήριξης. Έτσι, δημιουργήθηκε ένα κύκλωμα προσφοράς προς τους πολίτες, το οποίο περιλάμβανε 83 γιατρούς, 56 συνεργαζόμενα φαρμακεία, περίπου 286 εθελοντές που συνεχίζουν μέχρι σήμερα το έργο και γύρω στους 2.507 ανθρώπους που καλύφθηκαν με εξετάσεις και την προμήθεια φαρμάκων σε 56 χρόνιους ασθενείς. 

Οι στόχοι του κοινωνικού ιατρείου από το ξεκίνημά του, ήταν η παροχή πρωτοβάθμιας περίθαλψης, η διεκδίκηση της υγείας ως κοινωνικό αγαθό και η διατήρηση ενός δωρεάν εθνικού συστήματος υγείας, αλλά και η πεποίθηση ότι δεν υπάρχει καμία πρόθεση αποκατάστασης του κράτους στην υποχρέωσή του να παρέχει δωρεάν υπηρεσίες υγείας. 

Αφού συγκεντρώθηκαν οι δυνάμεις προσφοράς γύρω από την παροχή πρωτοβάθμιας περίθαλψης, διαπιστώθηκε η ανάγκη να καλύψουμε φαρμακευτικά τους ασθενείς, επομένως δημιουργήσαμε ένα οργανωμένο φαρμακείο, το οποίο συγκεντρώνει, ταξινομεί, ελέγχει και διανέμει φάρμακα στους ασθενείς μας και σε άλλα κοινωνικά φαρμακεία σε όλη την Ελλάδα, σε νοσοκομεία, σε κέντρα υγείας, σε δομές προσφύγων. 

Την περίοδο των μεγάλων προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών, η δράση του ιατρείου επεκτάθηκε στην υποστήριξη προσφύγων, οπότε και πραγματοποιήθηκαν 75 δράσεις και στηρίχθηκαν 113 ασυνόδευτα προσφυγόπουλα. Στη συνέχεια, αναπτύξαμε έναν ακόμη τομέα δράσης στην τοπική κοινωνία, την υποστήριξη οικογενειών που είχαν πληγεί κοινωνικά και οικονομικά. Αρχίσαμε να στέλνουμε βοήθεια σε άπορους ασθενείς, ορφανοτροφεία, γηροκομεία και κέντρα φιλοξενίας κακοποιημένων γυναικών. Τέλος, υποστηρίζουμε τους ανθρώπους που έχουν πληγεί από ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως πλημμυροπαθείς και πυρόπληκτους».

Με την έντονη τάση της ιδιωτικοποίησης της δημόσιας υγείας που επικρατεί, η κ. Τσούγκα, επισημαίνει τις αλλαγές στην κινητικότητα του κόσμου: 

«Καταφεύγουν σε εμάς ακόμα και ασφαλισμένοι που δεν μπορούν να πληρώσουν τα φάρμακα. Σε ανασφάλιστους, χορηγούμε φάρμακα για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν. Επίσης, πολλοί άνθρωποι χρειάζονται οικονομική στήριξη με την έννοια των παροχών και υπάρχει μεγάλη ζήτηση σε τρόφιμα, όπως λάδι και κρέας. Συνεργαζόμαστε με σούπερ μάρκετ και εταιρείες που μας υποστηρίζουν και με αυτόν τον τρόπο παίρνουμε υλικά και βοηθούμε τον κόσμο. Παρατηρούμε επίσης το φαινόμενο οι άνθρωποι να έρχονται για να εξετάζονται σε γιατρούς, καθώς πολύ συχνά δεν μπορούνε να βρούνε ραντεβού λόγω των μεγάλων αναμονών, κυρίως όσον αφορά τα χειρουργεία και σπανιότερες ειδικότητες, όπως είναι οι ενδοκρινολόγοι. Υπάρχουν λίστες οι οποίες δεν ανοίγουν ποτέ για τους ανθρώπους που δεν έχουν χρήματα».

Αναφορικά με την ύπαρξη των κοινωνικών ιατρείων στην Ελλάδα, η κ. Τσούγκα σημειώνει ότι «έχουν καταφέρει να επιβιώσουν αρκετά από αυτά, παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν»: 

«Το πρόβλημά τους είναι κυρίως στεγαστικό. Ένα κοινωνικό ιατρείο δεν μπορεί να σηκώσει το βάρος ενός ενοικίου από τις συνεισφορές και ταυτόχρονα να παρέχει κοινωνικό έργο. Για αυτόν τον λόγο πολλά από αυτά έχουν κλείσει. Στη Θεσσαλονίκη, έχουμε αντέξει εμείς και το Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης του δήμου, σηκώνοντας το βάρος αυτής της κατάστασης γιατί έχουμε μία ιδεολογία και μία ενσυναίσθηση ως προς το τι συμβαίνει στην κοινότητα. Η κινητικότητα στα κοινωνικά ιατρεία μέχρι και το 2015 που μπήκαν οι ανασφάλιστοι στο σύστημα, ήταν πάρα πολύ μεγάλη σε όλη την Ελλάδα. Μέχρι και το 2020 είχαμε Πανελλαδικές συναντήσεις των κοινωνικών ιατρείων, είτε στην Αθήνα είτε στη Θεσσαλονίκη. Μετά τον κορονοϊό τα πράγματα δυσκόλεψαν στις συναντήσεις και δεν ξέρουμε πλέον τι έχει απομείνει…».

«Ο εθελοντισμός θέλει πάθος και συνέπεια», τονίζει τελικά η κ. Τσούγκα: 

«Τα πράγματα στον εθελοντισμό είναι δύσκολα για αυτόν ακριβώς τον λόγο. Χρειάζεται κάποιος να αφιερώσει σταθερά τον χρόνο του για να είναι εθελοντής σε μία δομή. Πρέπει να υπάρχει μία ιδεολογία, ανθρωποκεντρική προσέγγιση και ο εθελοντής να παραμένει σταθερά στο έργο του, χωρίς ωράρια. Από τα 300 άτομα που έχουμε για εθελοντές δεν δρούμε όλοι καθημερινά, αλλά ο καθένας, κάθε μέρα συνεισφέρει σε κάτι διαφορετικό και όποτε χρειαστεί ξέρουμε ότι θα είναι εκεί».  

Το κοινωνικό ιατρείο ΚΙΑΛΛΗ για να γιορτάσει τα δέκα χρόνια ανιδιοτελούς προσφοράς, συνεργασίας, περίθαλψης, κοινωνικής φροντίδας, φαρμακευτικής και υγειονομικής κάλυψης διοργάνωσε εκδήλωση με συνοπτική παρουσίαση του έργου που έχει προσφέρει, την Κυριακή 26 Μαΐου, στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Θέρμης. Στην εκδήλωση συμμετείχε το κουαρτέτο «Ανάκρουση», με συνθέσεις του Μάνου Χατζιδάκι και αποσπάσματα από τον δίσκο «Κρούσεις και Πνοές» του Κώστα Χανή. Στο φλάουτο ο Αργύρης Παπάς, στο πιάνο η Αθανασία Παπαμαρτζιβάνου, στην κιθάρα η Σοφία Χριστοδουλοπούλου και στα κρουστά ο Κώστας Χανής.