Το πιο νοσταλγικό ταξίδι στην παλιά Τριανδρία

Λέξεις: Γιάννης Τσεσμετζής*

Το facebook group «Τριανδρία – Γειτονιά μας το Όνειρο» είναι ένα ταξίδι που ξεκίνησε στις 29 Απριλίου 2015. Σήμερα ταξιδεύουν μαζί του περίπου 2.100 άτομα που αγαπούν τα ταξίδια και νοσταλγούν την παλιά και απλή Τριανδρία. Σε λίγο συμπληρώνονται 4 χρόνια ονειρεμένων αναμνήσεων….

Για όλους εμάς που γεννηθήκαμε στην Τριανδρία, είναι ένα ταξίδι στο οποίο οδηγοί είναι οι πατεράδες μας, οι μητέρες μας, οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας. Είναι αυτοί που με τις φωτογραφίες που μας άφησαν μας ζητάνε να «ζήσουν» ξανά μαζί μας, κάποιες αναμνήσεις από τις γειτονιές της Τριανδρίας εκείνες τις παλιές αλλά όμορφες, τις στενές αλλά ανθισμένες, τις λασπωμένες αλλά καθαρές, τις ξεχασμένες αλλά ζωντανές και γεμάτες όμορφες, δυνατές παιδικές φωνές.

«Κάναμε μπάνιο στην Λάντα, στην πεντάρα και στην εξάρα», «μαζεύαμε μπομπότα από το βουνό μας και χαράζαμε τα ονόματά μας στην ”Άσπρη Πέτρα”» – πόσοι Θεσσαλονικείς έχουν γυρίσει το βλέμμα τους πάνω από τον περιφερειακό και έχουν δει την «Άσπρη Πέτρα», «εξερευνούσαμε το καταφύγιο στον Λόφο και φτιάχναμε σχεδιαγράμματα των διαδρόμων του», «τα καλοκαίρια βλέπαμε ταινίες στον θερινό κινηματογράφο ”ΜΙΝΙΟΝ”», «βγαίναμε να τινάξουμε τις κουρελούδες και βλέπαμε την θάλασσα». Και άλλες πολλές μαρτυρίες από ανθρώπους που κάποιοι δεν είναι κοντά μας σήμερα…

Ας ξεκινήσουμε ένα μικρό οδοιπορικό αναμνήσεων στην όμορφη Τριανδρία μας. Μιας άλλης Τριανδρίας, ίσως πιο αγνής και απλής.

Στην είσοδο της παλιάς Τριανδρίας

Φωτογραφία της Ν.Α. εισόδου της Τριανδρίας τραβηγμένη από τον Λόφο της Τούμπας.Διακρίνεται το ρέμα, τα ξυλάδικα – σημερινή οδός Αμμουλιανής – και η γέφυρα επί της οδού Γ.Λαμπράκη (φωτογραφία του 1963).

Με φόντο τα πρώτα σπίτια 

Φαίνεται ο Λόφος της Τούμπας με τα πρώτα σπίτια, το καταφύγιο του και φυσικά το μεγάλο ρέμα το οποίο ξεκινούσε από το Σέϊχ Σου και κατέληγε στην παραλία (φωτογραφία του 1955).

Η εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα

Η εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα. Η εκκλησία μας. Με ένα καμπαναριό και γυάλινη πρόσοψη.Το κάρο που τραβάει την ανηφόρα ήταν το μεταφορικό μέσο της πιτσιρικαρίας που σκαρφάλωνε σκαλομαρία για λίγο, μέχρι να πάρει χαμπάρι ο οδηγός του κάρου. Αριστερά φαίνεται το σπίτι που έμεναν δύο κυρίες οι οποίες θυμάμαι έφτιαχναν τους χαρταετούς για τα μικρά αλλά και τα μεγάλα παιδιά της Τριανδρίας (φωτογραφία στις αρχές της δεκαετίας του 1960).

Με θέα τη… θάλασσα

Και ναι, έβλεπες τη θάλασσα από τις γειτονιές της Τριανδρίας! Απεικονίζεται η οδός Γρηγορίου Ε’. Δεξιά φαίνεται ο τοίχος του καρβουνάδικου. Στο βάθος φαίνεται καθαρά ένα πλοίο στον Θερμαϊκό (φωτογραφία του 1962).

Ο Τάκης ο γαλατάς

Και ένας από τους γαλατάδες μας, ο Τάκης Χουλιάρας με τον γάϊδαρό του και τα γκιούμια με το γάλα. Και τι γάλα, πεντανόστιμο! Ένα καπάκι ήταν μισό κιλό. Με τα κατσαρολάκια στο χέρι έτρεχαν οι νοικοκυρές και μετά βουρ για την παπάρα. Χρειαζόταν μόνο βράσιμο πριν το πιεις.

Το γήπεδο του Αχιλλέα

Εικόνα από τα εγκαίνια του γηπέδου ποδοσφαίρου του Αχιλλέα Τριανδρίας το 1956.Φαίνεται η πλευρά των σπιτιών από την Τούμπα.

Η ταβέρνα «Λαδάς»

Για να μαθαίνουν οι νεότεροι και να θυμούνται οι παλαιότεροι: ταβέρνα «Λαδάς». Αμφιβάλλω αν υπάρχει Τριανδριώτης ή Θεσσαλονικιός καλύτερα που να μην έφαγε στον Λαδά. Υπέροχη θέα, αγιασμένος αέρας, ποιητική φύση. Η φωτογραφία ίσως να αδικεί την τοποθεσία δίπλα στο Νταμάρι  στο σημερινό Θέατρο Γης. Κάηκε το 1998 και δεν λειτούργησε ξανά από τότε.

Η πλατεία Αγίου Σπυρίδωνα

Πλατεία Αγίου Σπυρίδωνα. Το ομώνυμο πάρκο με το συντριβάνι με τα χρυσόψαρα και την πανέμορφη τσιμεντένια λάμπα στο κέντρο του πάρκου.Τα παγκάκια ήταν για όλα τα παιδιά οι καλύτερες εστίες για τους ατελείωτους αγώνες ποδοσφαίρου. Περιμετρικά, στους χώρους με τους θάμνους και τα δέντρα οι μικροί Τριανδριώτες έπαιζαν μπίλιες, λακουβάκια, μπας παράμπας κ.ά.

Τα αλβανικά νεκροταφεία

Τα αλβανικά νεκροταφεία τα οποία υπήρχαν στην πόλη μας μεταξύ των οδών Ελευθερίας,Φιλικής Εταιρείας, Κουντουριώτου και Δημ.Γληνού. Σήμερα ο χώρος έχει διαμορφωθεί σε πάρκο και παιδική χαρά. Εκεί τελούνταν οι ταφές των Μουσουλμάνων κατοίκων της Θεσσαλονίκης. Το νεκροταφείο διαλύθηκε το 1983. Εκεί υπήρχε ο οικογενειακός τάφος των Μεσαρέ, όπου μεταφέρθηκαν το 1937 τα οστά του Χασάν Ταχσίν Πασά, γόνου της οικογένειας Μεσαρέ, που παρέδωσε το 1912 τη Θεσσαλονίκη στον Ελληνικό στρατό. Ήταν ένα πολυπολιτισμικό στοιχείο της πόλης μας, το οποίο δυστυχώς χάθηκε.

Η πρώτη ομάδα του Αχιλλέα

Η πρώτη ομάδα του Αχιλλέα Τριανδρίας. Σπάνια φωτογραφία εν έτει 1945, τραβηγμένη στο τότε γήπεδο που υπήρχε την εποχή εκείνη απέναντι από το παλιό Δημαρχείο Τριανδρίας. Η ομάδα ονομαζόταν τότε «Πάτροκλος».

Σαν ένα χωριό στην ελληνική επαρχία

Μια απολαυστική φωτογραφία, τραβηγμένη πάνω από κάποια κεραμοσκεπή σε σπίτι πίσω από την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα με θέα έως την θάλασσα. Διακρίνετε τον Λευκό Πύργο; Οι μπουγάδες, μόνο με σαπούνι και λουλάκι. Κάτασπρα ρούχα, όπως και οι ψυχές των τότε ανθρώπων της πόλης ή μάλλον του χωριού μας. Αν σας έλεγε κάποιος ότι είναι ένα χωριό στην ελληνική επαρχία σίγουρα θα συμφωνούσατε.Το πούλμαν δεξιά της εκκλησίας μας πρέπει να είναι τουριστικό γιατί τότε δεν νομίζω ότι υπήρχε συγκοινωνία. Επίσης, δεξιά φαίνεται η οδός Αγίου Δημητρίου χωρίς ούτε ένα σπίτι. Είναι φοβερό το πόσο πολύ μέσα σε 60 χρόνια έχουμε επέμβει στο περιβάλλον (φωτογραφία του 1952).

Η πρώτη ξύλινη εκκλησία

Η πρώτη ξύλινη εκκλησία μας του Αγίου Σπυρίδωνα, του πολιούχου της Τριανδρίας. Το 1915, με την εγκατάσταση των πρώτων προσφύγων από Μικρά Ασία, εμφανίστηκε και ο πρώτος ναός στο «Βενιζελοχώρι» και βρήκε στέγη σ’ ένα στάβλο των Συμμάχων, αφιερωμένος στον Τίμιο Πρόδρομο-Βαπτιστή Ιωάννη. Τον Νοέμβριο του 1922, μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, η περιοχή μετονομάστηκε σε Τριανδρία (3 άντρες, υπό την ηγεσία του Κινήματος Εθνικής Άμυνας, Ελευθέριος Βενιζέλος-Παύλος Κουντουριώτης-Παναγιώτης Δαγκλής). Στην θέση της παλιάς εκκλησίας (στάβλος), χτίστηκε ο Ι.Ν. Αγίου Σπυρίδωνος (ξύλινη κατασκευή), καθώς είναι Προστάτης των τσαγκαράδων, τέχνη των περισσοτέρων προσφύγων της περιοχή. Τον Νοέμβριο του 1930 κατασκευάστηκε νέο χτίσμα με τούβλα και τσιμέντο. Τον Νοέμβριο του 1948 έγιναν τα εγκαίνια του καινούργιο μεγάλου ναού. Ο σεισμός του 1978 προκάλεσε πολλές ζημιές και έγιναν επισκευές. Το 1990 θεμελιώθηκε ο σημερινός ναός.

Η πρώτη κοινότητα

Αυτό ήταν το κτίριο το οποίο αντικαταστάθηκε από το σημερινό (πρώην) Δημαρχείο Τριανδρίας. Ήταν ένα όμορφο ισόγειο κτίσμα με κολώνες δεξιά και αριστερά της κεντρικής εισόδου. Πίσω από αυτές τις κολώνες κρυβόμασταν πιτσιρίκια, με τις τσέπες γεμάτες με ό,τι ζαρζαβάτι πετούσε ο κύριος Μητσάρας στο παντοπωλείο του και τις αδειάζαμε στους ανυποψίαστους επιβάτες που κατέβαιναν στην στάση από το λεωφορείο. Όταν μας κυνηγούσε ο οδηγός του λεωφορείου υπήρχε μία δίοδος, ένα στενό δρομάκι που έβγαινε στην οδό Μακεδονίας και από εκεί ξεφεύγαμε. Ακριβώς δίπλα από το κουτί του ταχυδρομείου. Αθώα παιχνίδια από αθώα παιδιά.Η κοινότητα γκρεμίστηκε περίπου στα 1979.

*κάτοικος της περιοχής, ιδρυτής του facebook group για την Παλιά Τριανδρία