Το ρεμπέτικο και η Θεσσαλονίκη υμνείται στο νέο ντοκιμαντέρ του ARTE!

Το ρεμπέτικο κρύβει στα σπλάχνα του μια ιστορία που ιντριγκάρει σαν παραμύθι εξωτικό κάθε άνθρωπο που γεννιέται και περνά τη ζωή του εκτός ελληνικού εδάφους. Ακολουθώντας τη μαγεία του, η παραγωγός του πολιτιστικού γαλλογερμανικού καναλιού Arte Marie-Laure Daguenel και η εκπομπή Invitation au Voyage έβαλαν στο μικροσκόπιο την παράδοση του μουσικού είδους και την εξέλιξή του στη Θεσσαλονίκη. 

Πολύτιμος βοηθός στην προσπάθειά τους στάθηκε η ομάδα Thessaloniki Walking Tours, που από το 2013 μέχρι και σήμερα, σχεδιάζει για Θεσσαλονικείς και τουρίστες θεματικούς περιπάτους, αναζητώντας τις ανθρώπινες και άγνωστες ιστορίες που κρύβονται πίσω από γνωστά και λιγότερο γνωστά μνημεία της πόλης, τους δρόμους, τις πλατείες, τις γειτονιές αλλά και τις μυστικές της γωνιές.

Σήμερα, στις 15.00 ώρα Ελλάδος, προβάλλεται σε πρώτη τηλεοπτική μετάδοση στο Arte το ντοκιμαντέρ που κάνει πολιτισμική στάση στη Θεσσαλονίκη, δίνοντας την ευκαιρία στους τηλεθεατές να μάθουν πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα για τη μυσταγωγία του ρεμπέτικου. Επιπλέον, στις 30 Ιανουαρίου, είναι προγραμματισμένο να μεταδοθεί το ντοκιμαντέρ που αφορά τον Αριστοτέλη, με το ενδιαφέρον να μετατοπίζεται μερικά χιλιόμετρα μακριά, στα Αρχαία Στάγειρα Χαλκιδικής. Δείτε το trailer ΕΔΩ.

Ο Τάσος Παπαδόπουλος, αρχαιολόγος, ξεναγός και μέλος της Thessaloniki Walking Tours μίλησε στην Parallaxi για τη συνεργασία της ομάδας με το κανάλι και για τα όσα θα παρακολουθήσει το διεθνές κοινό στην εκτός συνόρων μικρή οθόνη:

– Τον Ιούνιο του 2018, η Marie-Laure Daguenel, παραγωγός του πολιτιστικού γαλλογερμανικού καναλιού Arte, ήρθε σε επαφή με τη δημοσιογράφο και συντονίστρια της Thessaloniki Walking Tours, Εύη Καρκίτη. Είχε επισκεφθεί την ιστοσελίδα μας και είχε δει ότι υλοποιούμε έναν θεματικό περίπατο για το Ρεμπέτικο στη Θεσσαλονίκη και έναν άλλο, εκτός Θεσσαλονίκης, αφιερωμένο στο μεγάλο φιλόσοφο Αριστοτέλη. Φυσικά, είχε ήδη κάνει τη δική της αντίστοιχη έρευνα –η οποία ήταν πραγματικά εντυπωσιακή- και έτσι αρχίσαμε μια σειρά επαφών μέσω skype και ανταλλαγή e-mails για να δομήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη συνεργασία μας κατά την  άφιξη του συνεργείου στην πόλη μας.

– Το Arte και συγκεκριμένα η εκπομπή Invitation au Voyage, προσπαθεί να ανακαλύψει τόπους μέσω ενδιαφερόντων θεμάτων. Στην περίπτωση μας, παράλληλα με το Ρεμπέτικο παρουσιάζεται και η πόλη της Θεσσαλονίκης. Νομίζω ότι αυτό που τους φάνηκε περισσότερο ενδιαφέρον είναι το πώς το Ρεμπέτικο συνδέθηκε τόσο έντονα με το προσφυγικό στοιχείο στην πόλη μας. Ίσως δεν περίμεναν ότι η Θεσσαλονίκη κουβαλάει μια τόσο βαριά προσφυγική ιστορία και πως αποτελούσε την «Πρωτεύουσα των Προσφύγων» μετά τη μικρασιατική καταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσμών. Όσον αφορά τους ανθρώπους, πιστεύω ότι το γαλλικό συνεργείο εκτίμησε βαθιά την υποδοχή που τους επεφύλαξαν. Ήταν πράγματι συγκινητικό να βλέπει κανείς αυτή τη συνέχεια. Από 20χρονα παιδιά μέχρι ηλικιωμένους οργανοπαίκτες και οργανοποιούς, όλοι όσοι μίλησαν στην κάμερα του ARTE το έκαναν με αγάπη, απλότητα, ντομπροσύνη και νιώθοντας ότι αποτελούν τους συνεχιστές των «παλιών», των μεγάλων μορφών του Ρεμπέτικου της δεκαετίας του ’30. Ένιωσα αυτήν την τόσο «κλισέ» φράση, την «ελληνική φιλοξενία» να υφίσταται στα καλύτερα της, με τρόπο λιτό και απλό, με τρόπο ρεμπέτικο αν θέλετε…

– Τους προτείναμε τη διαδρομή της ομάδας μας «Το Ρεμπέτικο στη Θεσσαλονίκη». Ξεκινήσαμε από το Γεντί-Κουλέ, όπως έχει αποτυπωθεί το βυζαντινό Επταπύργιο στη ρεμπέτικη κουλτούρα, και συνεχίσαμε στην Άνω Πόλη, μέσα στα εναπομείναντα προσφυγικά σπίτια λέγοντας ιστορίες που συνδέουν την πόλη μας με το Ρεμπέτικο τραγούδι, φτάνοντας μέχρι το και το κέντρο. Στέκια, προσωπικότητες, φυλακή και εγκλεισμός, απαγορευμένες ουσίες, κλέφτες και αστυνόμοι, φτώχεια και προσφυγιά, αποτέλεσαν μερικές από τις συνδέσεις που αναλύσαμε. Το πιο σημαντικό όμως είναι η διαχρονία του λαϊκού αστικού μας τραγουδιού, το πώς το Ρεμπέτικο συνεχίζει να μιλάει ακόμα στις καρδιές των Θεσσαλονικιών και το γιατί η Θεσσαλονίκη παρουσιάζει ακόμη και σήμερα αυτήν την ακμάζουσα μουσική σκηνή που συνδέεται με το Ρεμπέτικο.

– Το συνεργείο του Arte έμεινε στην πόλη μας οκτώ μέρες, από τις οποίες τέσσερις αφιερώθηκαν στα γυρίσματα για το Ρεμπέτικο και οι υπόλοιπες στο ντοκιμαντέρ για τον Αριστοτέλη. Εντυπωσιάστηκα από την έρευνα που είχαν κάνει για την πόλη, για τα πρόσωπα που ήθελαν να συναντήσουν –τα οποία είχαν ήδη ανακαλύψει από τη Γαλλία- για το γεγονός ότι δεν ήθελαν να μιλήσουν με τις μεγάλες «φίρμες», αλλά να αναδείξουν πως αυτή η μουσική που άκμασε στην περίοδο του μεσοπολέμου έχει αφήσει το αποτύπωμά της στους καθημερινούς ανθρώπους της Θεσσαλονίκης που πάνω από όλα παίζουν ρεμπέτικα τραγούδια, κατασκευάζουν όργανα, λένε τις ιστορίες τους επειδή έχουνε ένα γνήσιο και αυθεντικό μεράκι για αυτό που κάνουν. Άνθρωποι που γυρίζουν ντοκιμαντέρ σε όλο τον κόσμο –είναι χαρακτηριστικό ότι στο trailer η Θεσσαλονίκη βρίσκεται ανάμεσα στα νησιά Γκαλαπάγκος και στο Πεκίνο- ήρθαν στην πόλη μας για να αναδείξουν μια όχι τόσο γνωστή από τις πτυχές της, την ιστορία του Ρεμπέτικου. Αυτό ήταν κάτι που μας συγκίνησε βαθύτατα.

– Στο δεύτερο ντοκιμαντέρ για τον Αριστοτέλη συμβάλλαμε κυρίως στο κομμάτι των επαφών. Το Arte πήγε στον αρχαιολογικό χώρο των Αρχαίων Σταγείρων, την πατρίδα του Αριστοτέλη, όπου τους ανέλαβε ο εξαίρετος αρχαιολόγος και επιστημονικός υπεύθυνος του χώρου, κ. Κώστας Παπαστάθης. Τα Αρχαία Στάγειρα, στα οποία πηγαίνουμε πολύ συχνά όταν διοργανώνουμε τη διαδρομή «Στα βήματα του Αριστοτέλη», αποτελούν έναν απίθανο αρχαιολογικό χώρο. Θεωρώ ότι παραμένει άγνωστος σε πολλούς Θεσσαλονικείς και τους προσκαλώ να τον επισκεφτούν. Μέσα στη μαγική φύση της βορειοανατολικής Χαλκιδικής, δίπλα στα υποβλητικά τείχη και τα αρχαία ερείπια, ο επισκέπτης μπορεί να γνωρίσει καλύτερα και τον άνθρωπο Αριστοτέλη, ίσως το μεγαλύτερο νου της αρχαιότητας. Να περπατήσει πάνω στα βήματα του και να δει μέσα από τα μάτια του. Αυτή η προσέγγιση του Arte, βγαλμένη μέσα από τον γαλλικό ουμανισμό, θεωρώ ότι ταυτίζεται αρκετά και με την ματιά της Thessaloniki Walking Tours.

– Η Thessaloniki Walking Tours μεγαλώνει, αγκαλιάζει νέες συνεργασίες και ανοίγεται σε καινούρια πεδία. Σύντομα θα ανακοινωθεί το πρόγραμμα μας, όπου δίπλα σε παλιότερους θεματικούς περιπάτους έρχονται να προστεθούν καινούριοι, σεμινάρια από συγγραφείς, ακαδημαϊκούς και ερευνητές, πολιτιστικά ταξίδια εντός και εκτός Ελλάδας, διαλέξεις και ένα μεγάλο πολιτιστικό workshop που θα πραγματωθεί τον προσεχή Ιούνιο. Εκ μέρους της ομάδας θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους φίλους και τις φίλες που μας στηρίζουν τα τελευταία χρόνια, όπως και την Parallaxi που ενδιαφέρθηκε να εντάξει αυτό το θέμα στις στήλες της.

*Μάθετε περισσότερα για τη Thessaloniki Walking Tours στο site και το Facebook Page της ομάδας