Το σπίτι του χάρτη κρύβεται σε ένα σοκάκι στην Άνω Πόλη
Μάθε τα πάντα για το ιδιαίτερο Αρχείο Χαρτογραφικής Κληρονομιάς.
Εικόνες: Σοφία Λαμπρινοπούλου
Ένας χάρτης μπορεί να κουβαλά ταυτόχρονα το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον σου. Μπορεί να απεικονίζει τον τόπο που βρισκόσουν, το σημείο στο οποίο τώρα στέκεσαι και τον προορισμό που έχει βαλθεί να φτάσει ο νους σου. Σε ένα πανέμορφο κτίριο στην οδό Πολιορκητού στην Άνω Πόλη, το Αρχείο Χαρτογραφικής Κληρονομιάς (ΑΧαΚ) σου δίνει τη δυνατότητα να περιηγηθείς στον δαιδαλώδη κόσμο των χαρτών της Ελλάδας από τον 16ο μέχρι τον 20ο αιώνα χάρη στο έντυπο και ψηφιακό υλικό που διαθέτει.
Το Αρχείο συστάθηκε το 2013 με τη σημερινή του μορφή, υπάγεται στο Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας αλλά στην ουσία αποτελεί μετεξέλιξη του Εθνικού Κέντρου Χαρτών και Χαρτογραφικής Κληρονομιάς (ΕΚΕΧΧΑΚ) – Εθνικής Χαρτοθήκης που ιδρύθηκε το 1997. Αποτελεί οργανική ομάδα των Γενικών Αρχείων του Κράτους (ΓΑΚ) και βασικός του σκοπός είναι να αναδείξει τους χάρτες που περιλαμβάνονται στις συλλογές των αρχείων αυτών.
Σε αυτό απευθύνονται όσοι αναζητούν χαρτογραφικό υλικό για κάθε είδους χρήση. Ιδιώτες ερευνητές, φοιτητές, καθηγητές, άνθρωποι που ενδιαφέρονται να βρουν παλιούς χάρτες του γενέθλιου τόπου τους και πολλοί άλλοι καθοδηγούνται από τους ειδικά καταρτισμένους υπαλλήλους του Αρχείου για να βρουν αυτό που ψάχνουν.
Τα εκπαιδευτικά προγράμματα του ΑΧαΚ συγκεντρώνουν μεγάλο ενδιαφέρον, με αποτέλεσμα να περνούν το κατώφλι του κτιρίου του δεκάδες μαθητές από τις τάξεις του νηπιαγωγείου μέχρι και εκείνες του Λυκείου. Η συμβολή του στην εισαγωγή της χαρτογραφικής παιδείας και πρακτικής στο μορφωτικό σύστημα είναι από τις κύριες επιδιώξεις του Αρχείου.
Τα τμήματα που δημιουργούνται, έπειτα πάντα από τηλεφωνική συνεννόηση, δέχονται περίπου 25 μαθητές κάθε φορά, διαρκούν μία ώρα και προσφέρονται δωρεάν. Συνοδεύονται από διασκεδαστικά εκπαιδευτικά παιχνίδια και δραστηριότητες και το υλικό που παρουσιάζεται είναι προσαρμοσμένο στην ηλικία των παιδιών. Τα φετινά προγράμματα είναι κλεισμένα μέχρι τον Μάιο, γεγονός που αποδεικνύει τη μεγάλη τους ζήτηση.
Ενδεικτικά ορισμένοι τίτλοι είναι: Ο Κόσμος του Αλέξανδρου: Μια ματιά στη γεωγραφική διάσταση της εκστρατείας, Η Θεσσαλονίκη σε 10+1 χάρτες, οι χάρτινοι καθρέφτες του κόσμου: Από τα πετρογραφήματα στους δορυφόρους, Η Χάρτα του Ρήγα Βελεστινλή στον ψηφιακό κόσμο, υποστήριξη στις ερευνητικές εργασίες: “Ένας χάρτης στην εργασία μας; Πώς και γιατί;” κ.α.
Εκτός όμως από τους μαθητές, στα «θρανία» του Αρχείου κάθονται και οι εκπαιδευτικοί προκειμένου να μάθουν περισσότερα για τη χρήση των χαρτών ως εργαλείο στο μάθημά τους.
«Οι χάρτες δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο στην Ιστορία ή τη Γεωγραφία. Μπορούν να μπουν και σε άλλα μαθήματα, όπως για παράδειγμα στα Αγγλικά ή τα Μαθηματικά. Με τις νέες τεχνολογίες οι χάρτες υπάρχουν παντού, στα κινητά, στα tablet και στους υπολογιστές. Είναι ένα πολυμέσο, ακόμη κι όταν είναι τυπωμένος σε χαρτί. Σκοπός μας είναι να δώσουμε ιδέες για να πολλαπλασιαστεί η χρήση του», εξηγεί η τοπογράφος – μηχανικός και υπάλληλος του Αρχείου, Νόπη Πλούτογλου.
Το Αρχείο Χαρτογραφικής Κληρονομιάς στεγάζεται σε ένα κτίριο που ανήκει στο Κράτος, πρώην σπίτι των «ανταλλάξιμων» μουσουλμάνων το οποίο αναπαλαιώθηκε στο πλαίσιο του θεσμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας το 1997, μαζί με μία σειρά άλλων κτισμάτων στην Άνω Πόλη. Οι πόρτες του ανοίγουν καθημερινά, Δευτέρα έως Παρασκευή, από τις 09.00 μέχρι τις 15.00 για τα σχολεία και μετά από τηλεφωνικό ραντεβού για μεμονωμένες επισκέψεις.
Πρόσφατα συμμετείχε στο Open House 2017, αλλά και στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα Erasmus+, καταρτίζοντας μία ομάδα εκπαιδευτικών για τη χρήση των χαρτών στα μαθήματα σε πρόσφυγες, στην εκτός σχολείου διαδικασία. Τέλος, ο Ιούνιος είναι ιδιαίτερα εξωστρεφής μήνας για το ΑΧαΚ λόγω της Παγκόσμιας Ημέρας Αρχείων (9 Ιουνίου).
*Αρχείο Χαρτογραφικής Κληρονομιάς, Δημ. Πολιορκητού 37, Άνω Πόλη, τηλ. 2310 243 120. Περισσότερα: maplibrary.gr | Facebook Page
Περισσότερες εικόνες (αρχείο του ΑΧαΚ):
