Το Βάλσαμο της παλιάς αγοράς

της Γιώτας Κωνσταντινίδου

Εικόνες: Νατάσα Χριστιανοπούλου

Απέναντι από την Παναγία των Χαλκέων, στην προέκταση της οδού Χαλκέων, ψηλά στην αγορά στο Καπάνι, θα ανακαλύψεις το στενάκι της ιστορίας και των εποχών. Μπαχαρικά, βότανα, παλαιοπωλεία, παντοπωλεία, ό, τι τραβάει η ψυχή σου. ‘’Βάλσαμο’’ σώματος και ψυχής.

Μια ιστορία και μια ιδιοκτησία από γενιά σε γενιά. Ο Κωνσταντίνος Παναγιωτίδης είναι η ψυχή του μαγαζιού και πρόθυμος να σου συστήσει κάθε λογής έλαιο για καλλωπισμό και παθήσεις, βότανα για αφεψήματα ανάλογα με τον “πόνο” σου αλλά και πάσης φύσεως μπαχάρι ανάλογα με το τι θες να μαγειρέψεις. “Εγώ το έχω υπό την κατοχή μου από το 1978, από τους σεισμούς δηλαδή και μετά. Το μαγαζί, όμως υπάρχει από το 1937. Παππούδες, γιοι, γαμπροί, σόι πάει το βασίλειο. Ίσως τώρα και στους γιους. Εγώ θέλω να πιστεύω, τώρα αυτοί…”

Βάλσαμο διαβάζω στην πινακίδα και παίρνω βαθειά ανάσα, ευφραίνεται η καρδιά.

Το βάλσαμο είναι το όνομα του υπερικού ή σπαθόχορτο, όπως το λέει ο λαός. Η ονομασία σπαθόχορτο πέρασε στη νεότερη Ελλάδα από μια συνήθη τακτική των Αρχαίων Ελλήνων, να μαζεύουν το λάδι του και να επουλώνουν τις πληγές από τις σπαθιές. Στα Βυζαντινά χρόνια του αποδόθηκε μια ευρεία έννοια που καλύπτει και το πνεύμα, βάλσαμο.

Σε ένα στενό μαγαζάκι ανακαλύπτεις την ιστορία των γεύσεων και των αισθήσεων.

“Μπαχαρικά από όλο τον πλανήτη γιατί τα μπαχαρικά δεν είναι της Μεσογείου. Βότανα πάσης φύσεως και μορφής για κουζίνα και πολλά για φαρμακευτική χρήση που μπορούν να λύσουν μικροπροβλήματα χωρίς να διαταράξουν φαρμακευτικές αγωγές.”

Μπορείς όμως με τα κλειστά τα μάτια να τα εμπιστευτείς; αναρωτιέμαι.

“Βέβαια”, απαντά γεμάτος σιγουριά, “..δεν τα εφηύρα εγώ. Να’ναι καλά ο Διοσκουρίδης και ο Γαληνός που προηγήθηκαν, ο Ασκληπιός και πάει λέγοντας.”

Τελευταία τα αγαπήσαμε τα βότανα, είναι μόδα, τάση, τα αναζητούμε.

“Να’ ναι καλά η κρίση. Αν και πάντα υπήρχε ένα τμήμα του κόσμου που ασχολιόταν. Τώρα απλά μεγάλωσε. Υπάρχει μεγάλη πληροφόρηση μέσα από το διαδίκτυο, ο κόσμος μαθαίνει, ρωτάει, διαβάζει. Παλιότερα, δεν υπήρχε αυτή η πληροφόρηση. Άλλωστε είναι φθηνότερα και αντιμετωπίζουν απλά προβλήματα. Μην ξεχνάμε ότι παλιότερα μέχρι τον πόλεμο και μετά, οι άνθρωποι, τα είχαν στα σπίτια τους, στις αυλές τους, τα εμπιστεύονταν. Χρησιμοποιούσαν πολλά από αυτά ως αντιβίωση και μετέφεραν αυτές τις γνώσεις στα παιδιά τους.”

Βλέπω στα ράφια δεκάδες έλαια από κάθε λογής βοτάνι και κηπευτικό. Καλωπισμός και θεραπείες πάσης φύσης. Στις χερόγραφες ταμπελίτσες των χρωματιστών βάζων διαβάζεις και νομίζεις πως κάπου εδώ σ΄αυτά τα μείγματα υπάρχει το ελιξήριο της αιώνιας νεότητας. Ως εδώ ποιοι θα φτάσουν; λέω και κοιτάζω γύρω μου.

“Απλές νοικοκυρές μέχρι μεσαία τάξη. Οι πιο πάνω προτιμούν τη Τσιμισκή.”

Βρισκόμαστε στο πιο πολύβουο κομμάτι της πόλης, ιστορικό κέντρο. Σα να βοηθάει, στην κίνηση του μαγαζιού, παρατηρώ.

“Βοηθάει γιατί το μαγαζί είναι παλιό, οπότε είναι κάτι σαν ατραξιόν. Έρχονται οι τουρίστες και φωτογραφίζονται πολλές φορές εδώ. Βέβαια, είμαστε συνεχώς σαν μαγαζί σε εγρήγορση, τηρούμε προδιαγραφές.”

Το βλέμμα μου πέφτει στα μπαχαρικά, θεέ μου πόσα πολλά.

“Μπαχαρικά, τα οποία έχουν ζήτηση και χειμώνα και καλοκαίρι. Άλλα για την εκάστοτε εποχή. Η κουζίνα είναι το παν. Τώρα μαγειρεύουν και οι άντρες, έρχονται και ψάχνουν και δοκιμάζουν. Μαγειρεύουν και οι νέοι, σήμερα, ίσως γιατί δεν βγαίνουν έξω πια πολύ και αναγκάζονται να μαγειρέψουν. Ξέρετε, τα μπαχαρικά είναι το “αλατοπίπερο” στη μαγειρική. Παλιά χρησιμοποιούσαν τα μπαχαρικά για να μαρινάρουν τις τροφές, να σκοτώνουν τους μύκητες και τα βακτήρια και να τα διατηρούν περισσότερο. Τώρα, οι μάγειροι gourmet, οι σεφ, τα πέρασαν σε άλλο επίπεδο.”

Ξέρετε, τι θυμήθηκα τώρα; Την “Πολίτικη κουζίνα”. Την ατμόσφαιρα της ταινίας, μυρωδιές και μνήμες. “Σαφώς. Μάλιστα, εγώ τότε έκανα και ανάλογη διακόσμηση στο μαγαζί. Αυτό που μου έλεγαν όταν έμπαιναν οι πελάτες μέσα είναι ότι τους μεταφέρω στην ατμόσφαιρα της ταινίας.”

Κύριε Κωνσταντίνε, δώστε μας συμβουλές, έρχεται βαρύς και δύσκολος χειμώνας.

“Μπορείτε να κάνετε υπέροχα ροφήματα με μολόχα, ζαμπούκο, βασιλικό, φλαμούρι, χαμόμηλο. Να είναι και εύγεστα και να καταπραΰνουν χώρους στο ανώτερο αναπνευστικό. Για να μειώσω τα επίπεδα της χοληστερίνης, θα συνιστούσα ταραξάκο, αγκινάρα. Για την πίεση το μελισσόχορτο και γκράντεγο. Πέρα από την όμορφη γεύση του σε συνδυασμό με το γκράντεγο, πιάνει λειτουργίες καρδιάς και ρυθμίζει και την πίεση. Πίνονται άφοβα χωρίς παρενέργειες. Αγχολυτικά, θα πρότεινα πασιφλόρα και βαλεριάνα. Το σαλέπι λειαίνει το ταλαιπωρημένο λαιμό. Με κανέλα και μέλι μπορείτε να κάνετε βραδιά σαλεπιού. Στην κουζίνα, προτείνω άφοβα και με τόλμη μείγμα μπαχαρικών. Το κοτόπουλο και η γαλοπούλα, από άνοστα πουλερικά με μείγματα μπαχαρικών και μαρινάρισμα εξυψώνονται σε εξαίσια σε γεύση φαγητά.”

ΚΡΥΟΛΟΓΗΜΑ       ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ      ΠΙΕΣΗ                ΑΓΧΟΛΥΤΙΚΑ 

Μολόχα                      Ταραξάκο         Μελισσόχορτο       Πασιφλόρα Ζαμπούκο                   Αγκινάρα          Γκράντεγο              Βαλεριάνα Βασιλικό                              Φλαμούρι Χαμόμηλο