Το βραβευμένο ντοκιμαντέρ που περιμέναμε με αγωνία

Ήταν μια ταινία που την περιμέναμε με αγωνία εδώ και μέρες. Κι αυτό γιατί το Obscuro Barroco της Ευαγγελίας Κρανιώτη, έρχεται από την πρόσφατη Μπερλινάλε με ένα σπουδαίο βραβείο στο ενεργητικό του και ερευνητική και δημιουργική διάθεση χτίζοντας ένα σύμπαν, που μέσα από τις πολλαπλές μεταμορφώσεις του αναδεικνύει όχι μόνο νέες αισθητικές αλλά και νέες ταυτότητες.

Παραδομένη στις αντιθέσεις της, που έχουν σαν αφετηρία τον εντυπωσιακό τίτλο της, η νέα ταινία της Ε. Κρανιώτη κινείται σε αφήγηση και εικόνες που ισορροπούν ανάμεσα στο μυστήριο, το παιχνίδι φωτός και σκοταδιού που πραγματοποιεί δίνει την ευκαιρία στις σκιές και στα σώματα να κινηθούν μέσα στο μυστήριο ενώ από την άλλη η εικαστική υπερβολή και η τελετουργική καλλιέπεια των εικόνων οξύνουν το μάτι του θεατή και εξάπτουν τη φαντασία του.

Η κάμερα με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο, αργά και βασανιστικά, μοιάζει να γλιστράει μέσα από μια νεφελώδη ατμόσφαιρα για να προσγειωθεί στο Ρίο ντε Τζανεϊρο. Η πανοραμική θέα της πόλης τη νύχτα είναι εντυπωσιακή. Κι αν αυτή η οπτική αναπαράσταση δεν είναι αρκετή για να ταξιδέψεις νοερά στους τόπους που κινείται η κάμερα της Κρανιώτη τότε ο ήχος και το ύφος της αφήγησης συμπληρώνει αυτή την εικαστική πανδαισία μέσα από ένα διαρκές παιχνίδι που αυξομειώνει διαρκώς την ένταση για να δώσει τη θέση του στα μυστικά και την υπνωτιστική off-screen αφήγηση της πρωταγωνίστριας του ντοκιμαντέρ, της θρυλικής τρανσέξουαλ Λουάνα Μουνίζ, ιέρειας της queer κουλτούρας στην Βραζιλία, η οποία πέθανε πριν ολοκληρωθεί η ταινία. Η Μουνίζ μιλάει με τρόπο ερωτικό για την πόλη του Ρίο παρουσιάζοντας την αφηγηματικά ως ένα εργοστάσιο που δημιουργεί όνειρα και εφιάλτες, μια πόλη που ξέρει να μεταμορφώνεται διαρκώς.

Ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που λειτούργησε στην προηγούμενη ταινία της, το Erotica, Exotica, Etc. η Κρανιώτη προσπαθεί να στηρίξει τις ίδιες (περίπου) θεματικές έστω κι αν αυτό συμβαίνει εδώ διαφορετικά. Έχοντας αυτό το υλικό, είναι αλήθεια πως η σκηνοθέτις πολλές φορές φλερτάρει επικίνδυνα με το να αποκηρύξει την ουσία της τεκμηρίωσης και να παραδοθεί στο πειραματικό και avant-garde όραμα μιας ταινίας που η ποιητική μυθοπλασία θα έδινε διαφορετικές διαστάσεις στο θέμα της. Ευτυχώς αυτό δεν συμβαίνει ποτέ καθώς αφηγηματικά η σκηνοθέτις χτίζει με προσοχή την ανάλυση ενός δοκιμίου που αναδεικνύει με έναν οπωσδήποτε πρωτότυπο τρόπο μια νέα ματιά πάνω σε ένα γνωστό θέμα.

Η ταινία κινείται στους δρόμους του Ρίο ντε Τζανέϊρο, ανάμεσα σε δύο χρόνους. Από τη μια παρακολουθεί τις ώρες της καρναβαλικής φρενίτιδας, με τους ανθρώπους να παραδίνονται στην διονυσιακή έκσταση της στιγμής. Και από την άλλη παρακολουθεί τους ήρωες της στο ημίφως, όταν το πάθος καταλαγιάσει και όλοι μετρούν τα μυστικά που βγήκαν στο φως και όσα έμειναν στο σκοτάδι. Περίτεχνες καρναβαλικές στολές, μακιγιάζ και μάσκες που οδηγούν μέσω της παρενδυσίας στη δημιουργική μεταμόρφωση. Και όταν όλα τελειώσουν μένει η χρυσόσκονη που λαμπιρίζει στο σκοτάδι πάνω στα σώματα για να θυμίσει σε όλους ότι η ζωή τους, οι επιθυμίες τους, τα όνειρα τους μπορεί και να είναι ένα όνειρο ή μια ψευδαίσθηση ονειρική. Και ύστερα η παρουσία του ανθρώπινου σώματος στο δημόσιο και ιδιωιτικό χώρο, η κίνηση, η ένταση και ο παροξυσμός σε αντίθεση με τις μικρές, τελετουργικές κινήσεις στο ημίφως που ψάχνουν διερευνητικά να αισθανθούν την ανθρώπινη επαφή και την ουσία του σώματος.

Το Obscurro Barroco της Ευαγγελίας Κρανιώτη είναι ένα δοκιμιακό docufiction κόσμημα, με φοβερή εικαστική και δημιουργική διάθεση, που διερευνά την δυναμική του ανθρώπινου σώματος, την ουσία του φύλου και της σεξουαλικότητας, τις προεκτάσεις που μπορεί να πάρει μέσα από τις μεταμορφώσεις που εκτελεί μέσω της παρενδυσίας.