Ξηλώνοντας και Κεντώντας το θηλυκό αφήγημα

Λέξεις: Σμαρώ Κατσάγγελου / Εικόνες: Αγάπιος Κακογιάννης

Ο δημόσιος χώρος της πόλης μας αποτελεί ένα δυναμικό και πολυδιάστατο πεδίο, όπου η πολυπλοκότητα της αστικής ζωής ξεδιπλώνεται καθημερινά και ασταμάτητα. Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι τα επίπεδα του χώρου είναι όσα και οι χρήστες του.

Η Jane Jacobs, το 1960, ανέλυσε τον δημόσιο χώρο όχι μέσω των μέχρι τότε καθιερωμένων ‘εκ των άνω’ πολιτικών αστικού σχεδιασμού, αλλά με κέντρο την ανθρώπινη εμπειρία και εμπειρικές παρατηρήσεις μέσα σε αυτόν.

Οι παρατηρήσεις της πυροδότησαν μία σειρά θεωριών και πρακτικών παρέμβασης στον δημόσιο χώρο, οι οποίες αντηχούν μέχρι τις μέρες μας. Το creative placemaking ως πρακτική συλλογικής καλλιτεχνικής παρέμβασης ξεκίνησε από τις ΗΠΑ, όπου οι παθογένειες του laisser-faire στον αστικό χώρο και οι περιορισμοί της αυτοκινητοκεντρικής διάρθρωσης των πόλεων είχαν ήδη κάνει την εμφάνιση τους από την δεκαετία του ‘70.  

Στον αντίποδα αυτού, στην Θεσσαλονίκη, η δυσκαμψία των πολεοδομικών και αστικών πρακτικών σχεδιασμού, σε πολλές περιπτώσεις, αδυνατούν να συμβαδίσουν με την γρήγορα εξελισσόμενη κοινωνία της πόλης. Σε αυτό λοιπόν το πλαίσιο και με έναυσμα την πανδημία του CoVID-19, η οποία άλλαξε τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε αλλά και χρησιμοποιούμε τον δημόσιο χώρο, η πρακτική του creative placemaking παραμένει πιο επίκαιρη από ποτέ, ως ένας τρόπος επανακατάκτησης του χώρου της πόλης. 

Το ευρωπαϊκό έργο COME2ART, που υλοποιείται στην Ελλάδα από το Κέντρο Νέων της ActionAid στην Θεσσαλονίκη, την Σχολή Καλών Τεχνών του ΑΠΘ και την Creativity Platform, δημιούργησε ένα πλαίσιο συνέργειας μεταξύ καλλιτεχνών/δημιουργών και μελών της κοινότητας, εστιάζοντας κυρίως σε άτομα 18-35 ετών, όπου μέσω του σχεδιασμού και υλοποίησης δράσεων δημιουργικής παρέμβασης στο δημόσιο χώρο (creative placemaking), οι καλλιτέχνες/δημιουργοί να συνεισφέρουν στην ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής και συγχρόνως, οι νέες και νέοι να αναπτύξουν δεξιότητες ζωής σημαντικές για την προσαρμογή τους στο σύγχρονο κοινωνικό-οικονομικό περιβάλλον. Απώτερος σκοπός είναι η ενδυνάμωση της κοινότητας ώστε να μπορεί να αντεπεξέρχεται στις προκλήσεις και να γίνει πιο ανθεκτική. 

Η ομάδα του COME2ART, προσπάθησε με ευαισθησία να αγγίξει το θέμα της ασφάλειας των θηλυκοτήτων της πόλης στον δημόσιο χώρο. Κοινά βιώματα και αφηγήσεις αναδύθηκαν μέσα από την συζήτηση στο πλαίσιο του προγράμματος και τροφοδότησαν μία προβληματική για τον χώρο της πόλης και την ελευθερία όλων των ατόμων σε αυτόν. 

Χρησιμοποιώντας τέχνες που έχουν εγγραφεί στο συλλογικό υποσυνείδητο ως «θηλυκές» και μάλιστα «διακοσμητικές», όπως είναι το κέντημα, η ομάδα αποπειράται να αφηγηθεί εκ νέου την σημασία των καλλιτεχνικών αυτών μέσων ως όχημα κοινωνικοποίησης και δημιουργίας δεσμών σε ένα κοινωνικό πλαίσιο. Παράλληλα, τα μέλη του COME2ART πειραματίστηκαν με την φωτογραφία και το βίντεο με σκοπό την καλλιτεχνική και παραγωγική διοχέτευση ιδεών και εμπειριών που σχετίζονται με τον χώρο της πόλης.

Τέλος, διαδραστικές εγκαταστάσεις τις οποίες το κοινό θα διαμορφώσει δυναμικά αποτελούν βασικό πυλώνα αυτού του project, το οποίο παρήχθη στον πυρήνα του από τα μέλη της ομάδας, αλλά καλεί τους χρήστες του δημόσιου χώρου να το συνδιαμορφώσουν!

Με μεγάλη χαρά και τιμή, σας προσκαλώ στην δράση creative placemaking, που θα λάβει χώρα στο Πάρκο του Εργατικού Κέντρου (Ολύμπου 77, 54631) το Σάββατο 10/06 και ώρα 8:00μμ. 

Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα COME2ART θα βρείτε στο: https://come-2-art.eu/