Υποσχέσεις, εξαγγελίες και ψέματα για τη Θεσσαλονίκη

Έχουν ειπωθεί πολλά για τη Θεσσαλονίκη τις τελευταίες δεκαετίες, από πολιτικούς άρχοντες. Κάποια δεν έγιναν ποτέ, άλλα έγιναν με μεγάλη καθυστέρηση και μερικά ίσως γίνουν στο μέλλον, χωρίς όμως να παίρνουμε και όρκο.

«Πρωτεύουσα των Βαλκανίων», «Πόλη επίκεντρο της νοτιανατολικής Ευρώπης», «Πρωτεύουσα καινοτομίας». Μερικοί μόνο από τους τίτλους που έχουν προσδώσει πολλοί στο πέρασμα των χρόνων στη Θεσσαλονίκη, που παραμένει όμως παρακόρη περιμένοντας να εκπληρωθούν τα μεγάλα «θα» που έχει ακούσει.

Μετρό

Μετά από πάρα πολλά χρόνια αναμονής και υπομονής η Θεσσαλονίκη αποκτά Μετρό. Φτάσαμε βέβαια στα τέλη του 2024 για να μπούμε σε υπερσύγχρονους μεν συρμούς, που θα κινούνται δε σε μια βασική γραμμή 9,6 χιλιομέτρων. Δε συζητάμε για το πόσο ακόμη θα περιμένουμε για τις επεκτάσεις στα πέριξ της πόλης. Το Μετρό αποτελούσε για δεκαετίες τη μεγάλη πληγή της Θεσσαλονίκης. Έγινε ανέκδοτο. Ακόμα και όταν ανακοινώθηκε ότι η πρώτη ημέρα που θα λειτουργήσει θα είναι η 30η Νοεμβρίου, όλοι έλεγαν περιπαικτικά «ναι, αλλά ποιου έτους;». Το μακρινό 1986 έγινε η πρώτη απόπειρα κατασκευής που φυσικά μετατράπηκε σε φιάσκο με μια τεράστια τρύπα να μένει στην ιστορία μαζί με τη φωτογραφία της πινακίδας «ΕΡΓΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΜΕΤΡΟ, ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ FM 100». Το 1986 έγινε 2012, το 2012 – 2016, το 2016 – 2020, το 2020 – 2023 για να φτάσουμε τελικά στην 30η Νοεμβρίου του 2024. Και φυσικά δεν γίνεται λόγος ακόμα για τη σύνδεση με το αεροδρόμιο «Μακεδονία» ή την επέκταση στα δυτικά.

Υποθαλάσσια

Άλλη μια ιστορία – αμαρτία της πόλης. Ήταν το πιο φαραωνικό και ουτοπικό έργο που εξαγγέλθηκε στην πόλη τις τελευταίες δεκαετίες. Μια υποθαλάσσια παράκαμψη του κέντρου της πόλης που ξεκινούσε θεωρητικά από το λιμάνι στην Καλαμαριά, στη συνέχεια όμως λόγω των προβλημάτων που προέκυψαν επανασχεδιάστηκε. Στις 31/10/2006 υπεγράφη στο ΥΠΕΧΩΔΕ η σύμβαση κατασκευής της υποθαλάσσιας αρτηρίας στη Θεσσαλονίκη. Οι εργασίες κατασκευής θα άρχιζαν την άνοιξη του 2007 και όπως δήλωσε ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Γιώργος Σουφλιάς, θα ολοκληρώνονταν σε τέσσερα χρόνια. Το έργο ακυρώθηκε το 2009 λόγω προβλημάτων στη χρηματοδότηση του εξαιτίας των συνεχόμενων καθυστερήσεων στην έναρξη κατασκευής του. Η υποθαλάσσια ανεβοκατέβαινε στο τραπέζι του σχεδιασμού των μεγάλων έργων της πόλης μέχρι και το 2014. Οι τίτλοι τέλους έπεσαν και επίσημα τον Οκτώβριο του 2023 με την αποζημίωση 85 εκατ. ευρώ προς την κοινοπραξία για ένα έργο που δεν έγινε.

Τραμ

Από τη δεκαετία του 2000 και μετά, έχουν εκφραστεί αρκετές σκέψεις για την επαναφορά του τραμ στη Θεσσαλονίκη, είτε μέσω του Στρατηγικού Σχεδίου Υποδομών-Μεταφορών (2011), είτε μέσω της Γενικής Κυκλοφοριακής Μελέτης Θεσσαλονίκης (2000) χωρίς να έχει ξεκαθαριστεί ποιες γραμμές θα πραγματοποιηθούν. Τον Ιούνιο του 2014 διαμορφώθηκε η τελική πρόταση του ΣΑΣΘ που προέβλεπε τρεις γραμμές με (μελλοντικές) ανταποκρίσεις με άλλα μέσα σταθερής τροχιάς, ακολούθησε το master plan του 2020, ενώ στις αρχές Οκτωβρίου 2024 ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης, Συγκοινωνιολόγος, Ομ. Καθ. ΑΠΘ, Σπύρος Βούγιας δήλωσε ότι έως το τέλος του 2024 θα γίνει η παρουσίαση του σχεδιασμού του Δήμου Θεσσαλονίκης με μια διαδρομή συμπληρωματική με το Μετρό. ΚΤΕΛ Μακεδονία-Γιαννιτσών ή Μοναστηρίου-Πολυτεχνείου-Τσιμισκή-Όλγας-Εθνικής Αντιστάσεως-Αεροδρόμιο Μακεδονία.

Τελεφερίκ

Το Νοέμβριο του 2012 ακούστηκε για πρώτη φορά επί διοίκησης Μπουτάρη το φιλόδοξο σχέδιο για τη δημιουργία τελεφερίκ που θα ένωνε την Άνω Πόλη με το κέντρο. Τέσσερα χρόνια μετά μπήκε στον «πάγο». Το θέμα επανέρχεται στην ατζέντα της πόλης από την τρέχουσα διοίκηση Αγγελούδη χωρίς να σημαίνει βέβαια ότι αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα, αλλά θα μπορούσε να συμπεριληφθεί σε έναν σχεδιασμό δεκαετίας.

Ενοποίηση παραλιακού μετώπου

Η ενοποίηση του παραλιακού μετώπου από το Καλοχώρι μέχρι το Αγγελοχώρι είναι ένα από τα πιο φιλόδοξα σχέδια για τη Θεσσαλονίκη. Σε επίπεδο σχεδιασμού χρονολογείται από το 2018 οπότε και η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας ανέθεσε την εκπόνηση Ειδικού Χωρικού Σχεδίου. Αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα project στην πόλη, και στόχος είναι κατά μήκος του να αναπτυχθούν επιχειρηματικές, τουριστικές αθλητικές και πολιτισμικές δραστηριότητες, ενώ ταυτόχρονα να φέρει αέρα ανάπτυξης στη δυτική μεριά της πόλης. Ωστόσο, δεν λείπουν οι φωνές ανησυχίας σχετικά με την υλοποίησή του. Συγκεκριμένα, υπάρχουν αμφιβολίες για το κατά πόσο ο τρόπος με τον οποίο θα υλοποιηθεί το έργο λαμβάνει υπόψιν περιβαλλοντικούς παράγοντες και την κλιματική κρίση αλλά και τις επιπτώσεις που θα έχει στο οικοσύστημα του Θερμαϊκού.

Αεροδρόμιο στα δυτικά

Και όμως αποτέλεσε και αυτό θέμα συζήτησης στο δημόσιο διάλογο της πόλης προς τα τέλη της δεκαετίας του 2010, κυρίως λόγω των σεναρίων περί μετεγκατάστασης της ΔΕΘ στα δυτικά με τη δημιουργία αρχικά ενός μικρού αεροδρομίου που εν δυνάμει θα μπορούσε να αναπτυχθεί σε υπερσύγχρονο. Βέβαια για να συμβεί κάτι τέτοιο θα χρειαστούν πάρα πολλά χρόνια σχεδιασμών, μελετών, απαλλοτριώσεων.

ΔΕΘ

Άλλο ένα μεγάλο ανοιχτό ζήτημα για την πόλη το οποίο αποτελεί μέχρι και σήμερα πεδίο διαλόγου, αλλά και έντονης αντιπαράθεσης είναι το θέμα της ΔΕΘ. Ανάπλαση μαζί με μητροπολιτικό πάρκο και χώρους πρασίνου στις τωρινές εγκαταστάσεις ή μετεγκατάσταση είναι το δίπολο που έχει δημιουργηθεί. Μια συζήτηση που συνεχίζεται, χωρίς να είναι βέβαιο ότι θα ξεκινήσει τελικά σε 2 χρόνια, όπως έχει εξαγγελθεί.

Πεζοδρόμηση της Τσιμισκή

Σύμφωνα με όσα προέβλεπε το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) της Θεσσαλονίκης το 2019, σε βάθος δεκαετίας και συγκεκριμένα το 2028 η οδός Τσιμισκή θα πεζοδρομούνταν από το ύψος της Παλαιών Πατρών Γερμανού μέχρι την οδό Βενιζέλου. αντιστροφή της μονοδρόμησης της Κούσκουρα. Στο συγκεκριμένο κομμάτι της Τσιμισκή θα επιτρέπονταν η κυκλοφορία μόνο σε λεωφορεία, ταξί και ποδήλατα ενώ σχεδιάζονταν να μεγαλώσουν τα πεζοδρόμια.

Λαχανόκηποι

Άλλη μια «μαύρη τρύπα» στη γεωγραφία της πόλης. Μεταξύ Γιαννιτσών και Ανδρέου Γεωργίου, ανάμεσα σε σκουριασμένα βαγόνια τρένων και αγριόχορτα δυο μέτρα, 800 στρέμματα ξεχασμένης γης, που κάποτε καλλιεργούσαν οι άνθρωποι της πόλης και σήμερα ανήκει στο δήμο της Θεσσαλονίκης. Ανάμεσα σε αδόμητες εκτάσεις, νεότευκτες οικοδομές, εγκαταλελειμμένα εργοστάσια, μάντρες με παρατημένα, καμένα ή κλεμμένα αυτοκίνητα. Τον Απρίλιο του 2024 εντάχθηκε στο νέο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Δήμου Θεσσαλονίκης και είναι ευχής έργον η εικόνα να αλλάξει σε μια έκταση που αποτελεί τη φυσική συνέχεια και επέκταση του επιχειρηματικού «Κέντρου της Πόλης» και έχει ιδιαίτερη αναπτυξιακή δυναμική λόγω της άμεσης γειτνίασης με το λιμάνι και τον εμπορικό σιδηροδρομικό σταθμό, αλλά και με το υπό ανέγερση Μουσείο Ολοκαυτώματος.

Αναξιοποίητα στρατόπεδα

Δεκαετίες μετράει το αίτημα των τοπικών κοινωνιών της πόλης για την παραχώρηση των πρώην στρατοπέδων της Θεσσαλονίκης στους δήμους με σκοπό την αξιοποίηση τους. Κόδρα στην Καλαμαριά, Μ. Αλεξάνδρου στο Δήμο Αμπελοκήπων Μενεμένης, Ζιάκα στον Εύοσμο. Μοναδική εξαίρεση το πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά που η παραχώρηση του οριστικοποιήθηκε το 2017 με στόχο να δημιουργηθεί Μητροπολιτικό Πάρκο έως το 2023, αλλά επειδή ζούμε στην πόλη των καθυστερήσεων πάμε τελικά για το 2026.

Σύνδεση Λιμάνι με ΠΑΘΕ

Πολλά χρόνια ακούγεται από πρωθυπουργικά χείλη η ολκλήτωση του έργου της οδικής σύνδεσης του 6ου προβλήτα του ΟΛΘ με τον ΠΑΘΕ και το δίκτυο αυτοκινητοδρόμων της χώρας. Προσφάτως έγινε γνωστό πως η σημαντική καθυστέρηση που σημειώνεται στην ολοκλήρωση του έργου οφείλεται στην μην απόδοση του συνόλου των απαλλοτριωμένων εδαφικών εκτάσεων στο βόρειο υποτμήμα του έργου καθώς και στην καθυστέρηση της διαδικασίας συντέλεσης της απαλλοτρίωσης των εδαφικών εκτάσεων που αφορούν στο τεχνικό αντικείμενο της σύμβασης προαίρεσης. Αν αυτό ολοκληρωθεί, θα απομένουν ακόμη 18 μήνες για την παράδοση, όμως ο χρόνος είναι σχετικός…

*το παραπάνω άρθρο δημοσιεύτηκε στο επετειακό τεύχος για τα 35 χρόνια της parallaxi.