10 πράγματα που κάθε Θεσσαλονικιός πρέπει να ξέρει για το Καπάνι
Απλά και όμορφα.
Εικόνες: Δημήτρης Κανονίδης
Σε μία πρόσφατη βόλτα που διοργάνωσαν από κοινού το Κέντρο Κοινωνικών Ιστορικών Μελετών Θεσσαλονίκης «Βαρδάρης», αλλά και το Στέκι Μεταναστ(ρι)ών, εξερευνήσαμε το νυχτερινό Καπάνι, αλλά και τα πέριξ αυτού.
Μέσα διάφορες ιστορίες για την περιοχή από τον Γιάννη Γκλαρνέτατζη, μάθαμε για τα όσα συνέβησαν τους περασμένους αιώνες στο εμπορικό, κοινωνικό και πολιτικό κέντρο της πόλης.
Δείτε επίσης: Η Θεσσαλονίκη του ’80: Δέκα εικόνες από την «καρδιά» της πόλης
Με αφορμή αυτή την βόλτα λοιπόν, ορίστε 10 πράγματα που κάθε Θεσσαλονικιός πρέπει να ξέρει για το Καπάνι:
#1 Το όνομα «Καπάνι», προέρχεται από την τουρκική φράση Ουν-Καπάν, που σημαίνει αλευραγορά.
#2 Μπορεί η αγορά να είναι γνωστή με την ονομασία Καπάνι, αλλά το επίσημο όνομά της είναι αγορά Βλάλη.
#3 Επί οθωμανικής εποχής, βόρεια της αγοράς Βλάλη, βρισκόταν η εβραϊκή συνοικία Καντί.
#4 Στις αρχές του 20ου αιώνα, δεν αποτελούσε πια αγορά αλεύρων, αλλά μια αγορά με κάθε είδους εμπορεύματα. Πωλούνταν κυρίως ασβέστης από το Ασβεστοχώρι, τενεκεδένια και πήλινα σκεύη, όσπρια, κρέας και θαλασσινά.
#5 Την ίδια εποχή, ο δρόμος στο Καπάνι, είχε συνολικά 12 σπίτια, 4 εργαστήρια, 125 καταστήματα, ένα καφενείο, ένα χάνι, ένα σησαμελαιοτριβείο, 12 οικόπεδα και δύο κοτοπωλεία.
#6 Από το Καπάνι, περνούσε ένας χείμαρρος της ρωμαϊκής αγοράς, που ξεκινούσε από την πλατεία Τερψιθέας. Υπάρχουν επίσης, βάσιμα στοιχεία για την ύπαρξη νερόμυλων επί οθωμανικής περιόδου.
#7 Το τωρινό Καπάνι, όπου πωλούνται τα ίδια προϊόντα, εκτός από ασβέστη, αποτελεί αποτέλεσμα του σχεδίου Εμπράρ. Κατασκευάστηκε γύρω στο 1930 και εκτείνονταν μέχρι και την πλατεία Άθωνος.
#8 Γενικά το Καπάνι, θεωρείται η φθηνή αγορά του κέντρου. Στο βιβλίο του Χαράλαμπου Μεταξά, «Μπαγιάτηδες και Χαμουτζήδες», στο οποίο υπάρχουν όροι που χρησιμοποιούνται από Θεσσαλονικείς, αναφέρεται η λέξη «καπάνι» για να περιγραφεί το πιο φθηνό ή κατώτερης ποιότητας προϊόν.
#9 Οι ονομασίες που έχουν δοθεί στην περιοχή, πήραν το όνομά τους από προύχοντες της ελληνικής κοινότητας που εκτελέστηκαν ή φυλακίστηκαν ως αντίποινα στις επαναστάσεις του 1821. Οι ονομασίες δόθηκαν όταν συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από την Επανάσταση.
#10 Χριστόφορος Μπαλάνος, Χρήστος Μενεξές και Κυδωνιάτης, είναι μερικά από τα ονόματα που βλέπουμε στις οδούς στο νέο, αλλά και εκεί που βρισκόταν παλαιότερα το Καπάνι. Οι Τούρκοι τους κρέμασαν στο κέντρο της αγοράς στην περίοδο του 1821.
*Μάθετε περισσότερα πράγματα για την αγορά Καπάνι ΕΔΩ.
