Δημόσια Ανάγκη

Εικόνες: Κύα Τζήμου – Χριστίνα Παρασκευοπούλου

Τι μπορούν να πουν οι τουαλέτες μιας πόλης για αυτήν; Μέρη που προσπαθούμε να αποφύγουμε, με μηνύματα που χαράχτηκαν και γράφηκαν για να τα δούμε, κρυμμένες ομορφιές, βανδαλισμούς και μυστικά. Σουρεαλισμός γενικά. Οι δημόσιες τουαλέτες όταν δεν έχουν μόνιμη φύλαξη και καθαριότητα έχουν διάθεση για επικοινωνία – και µε το παραπάνω. Αρκετά γραµµένα τηλεφωνικά νούμερα αναζητούν σεξουαλικές περιπτύξεις και υπόσχονται εχεμύθεια και προσόντα µε το παραπάνω. Στις πάλαι ποτέ τουαλέτες Βαρδαρίου κάποιος είχε απαντήσει κάτω από ένα ανάλογο µήνυµα: “Σιγά µη σε πάρουµε. Δεν παίρνουµε µαλάκες, sorry”.  Για να μη βαρύνουμε το κλίμα με τα κοινωνικοπολιτικά µηνύματα του τύπου: “Πρώτα άλλαξε βρακί και µετά άλλαξε τον κόσµο”. Αυτά τα γραφικά και μαζί βέβαια και ο κίνδυνος να εξέλθεις από μια αφύλακτη δημόσια τουαλέτα λιγότερο υγιής από ό,τι εισήλθες θα περάσουν ανεπιστρεπτί στο παρελθόν αφού ο δήμος αποφάσισε να ανακαινίσει πλήρως 13 δημόσιες τουαλέτες και να τις παραδώσει αμέσως μετά στο σύνολό τους σε κάποια επιχείρηση που θα αναλάβει την διατήρηση και τη φροντίδα τους, όπως μας ενημέρωσε ο κ. Παπάς, Αντιδήμαρχος καθαριότητας. Το δωρεάν τέρμα φυσικά. Για να ρίξουμε, όμως, μια ματιά σε ό,τι απέμεινε από τις δημόσιες τουαλέτες της Θεσσαλονίκης, αλλά και σε ό,τι θυμόμαστε από το παρελθόν τους. Μέχρι σήμερα 1 χρόνο μετά την ανάθεση της ανακαίνισής τους, η πλειοψηφία των δημόσιων τουαλέτων παραμένει κλειστή. Ο δήμος, προς το παρόν προχωρά στην παραχώρηση της εκμετάλλευσης χρήσης σε ιδιώτες πέντε δημοτικών τουλετών, που βρίσκονται σε κεντρικά σημεία της πόλης και έχει σχεδόν ολοκληρωθεί η ανακαίνισή τους. Πρόκειται για τις δημοτικές τουαλέτες που βρίσκονται εντός του χώρου του πάρκου της ΧΑΝΘ (δεν λειτουργούν εδώ και χρόνια), στην πλατεία Δικαστηρίων (Λουτρά Παράδεισος), στον Πύργο Τριγωνίου, στο Λευκό Πύργο (είχαν παραδοθεί με την ολοκλήρωση της ανάπλασης του Λευκού Πύργου και λειτουργούν από τότε κανονικά), στην οδό Τσιμισκή με Αριστοτέλους (δεν λειτουργούν) και στην οδό Καρύπη.

Γενναδίου: Οι αναποφάσιστες Τόπος: Γενναδίου, δίπλα στα Λουτρά ο Παράδεισος Σήμερα: Κλειστές και από τις πρώτες που ανακατασκευάζονται ήδη

Παλιότερα; Τότε που λειτουργούσαν πάλι κλειστές τις έβρισκες. Γιατί πιο εύκολα έβρισκες διημερεύον φαρµακείο την Πρωτοχρονιά παρά ανακάλυπτες τις ώρες λειτουργίας των δηµοτικών αποχωρητηρίων της Γενναδίου.  Άνοιγαν πού και πού και πάντα μέρα και δεν  υπήρχε µόνιµος φύλακας ή καθαρίστρια. Μικρούτσικοι αυτοί οι χαλέδες – έτσι ονοµάζονταν παλιότερα οι τουαλέτες αλά τούρκα – που βρίσκονταν μέσα, σε µια ενδιάµεση κατάσταση ανάµεσα στο βρόµικο και το καθαρό. Τα συνεργεία ξεκίνησαν την γενική ανακατασκευή των δημοσίων τουαλέτων από κει. Περιέφραξαν το έργο, έβαλαν κάποιες πινακίδες, έρριξαν ένα γενικό καθάρισμα εντός (όπως μας πληροφόρησε η ιδιοκτήτρια του καφέ στο Μπέη Χαμαμ) και παραμένουν κλειστές. Δεν βιάζεται φαίνεται ο εργολάβος να παραδώσει το έργο, παρόλο που οι έχοντες ανάγκη δεν φαίνεται ότι μπορούν να περιμένουν. Μεταξύ του Μπέη Χαμάμ και του συρματοπλέγματος που “προστατεύει” τις κλειστές δημόσιες τουαλέτες, ο χώρος πρασίνου χρησιμοποιείται ως τουαλέτα όπως μαρτυρούν οι μυρωδιές και η εναπόθεση “υλικών”.

Αγορά Βλάλη – Καπάνι: Οι μερακλίδικες Τόπος: Οδός Ασκητού Τιμή: 50 λεπτά

Για να τις βρείτε πρέπει να ρωτήσετε, αλλά θα ανακαλύψετε ότι τις ξέρουν όλοι στην αγορά, μια που εξυπηρετούν αυτή τη στιγμή όλο το κέντρο, από τον Βαρδάρη μέχρι τον Λευκό Πύργο και βέβαια κυρίως τους ανθρώπους της αγοράς. Οι υπόλοιπες δημοτικές τουαλέτες της γύρω περιοχής έχουν ήδη κλείσει αναμένοντας την ανακαίνισή τους (Γενναδίου, Μπαλάνου, Καρύπη). Διασχίζοντας το Καπάνι, πλησιάζοντας στην Βενιζέλου θα βρεθείτε μπροστά σε μια αληθινή έκπληξη. Ένα στενάκι περιποιημένο με τις γλαστρούλες του και παστρικά ασβεστωμένο θα σας οδηγήσει σε μια αυλίτσα με ένα λιλά σπιτάκι και μια ροζ πορτούλα. Προχωρώντας στα ενδότερα τα παστέλ χρώματα προσπαθούν να σε κάνουν να ξεχάσεις για λίγο τον λόγο που βρίσκεσαι εδώ. Το γυναικείο touch έβαψε τα καζανάκια-καταρράκτες ροζ και τους τοίχους λιλά για τα αγοράκια και γαλάζιο για τα κοριτσάκια, έτσι για να ξεφύγει από το κατεστημένο της Barbie. Οι τουαλέτες και οι νεροχύτες είναι παλιά με εμφανή τα σημάδια φθοράς αλλά και τις προσπάθειες των ανθρώπων που τις φροντίζουν προσπαθώντας να εκμοντερνίσουν την “αντικέ” εμφάνιση. Οι ανορθόγραφες ταμπέλες θα σε κάνουν να χαμογελάσεις αλλά και να ακολουθήσεις τις οδηγίες τους. Οι καλές κυρίες που τις φροντίζουν χρεώνουν 50 λεπτά, αλλά τα δίνεις ευχαρίστως κι εκείνες δεν θα τεμπελιάσουν λεπτό αφού θα καθαρίσουν μετά από κάθε χρήση.

Αριστοτέλους: Μεγάλη ιστορία Τόπος: Πλατεία Αριστοτέλους µε Τσιµισκή Σήμερα: Κλειστές

Οι τουαλέτες στην Αριστοτέλους έκλεισαν πριν λίγα χρόνια. Τα προηγούμενα χρόνια ο  Δήμος είχε µισθώσει τις τουαλέτες ως επιχείρηση – κάτι που θα συµβεί σε όλες τις δημόσιες τουαλέτες μόλις ανακαινιστούν πλήρως. Η κυρία Αφροδίτη και οι υπόλοιπες υπεύθυνες του χώρου έμεναν εκεί απ’ το πρωί µέχρι τις 9 το βράδυ για να καθαρίζουν, να επιβλέπουν και να λαµβάνουν 50 λεπτά για τη χρήση λεκάνης και 30 για τις αλά τούρκα και τα ουρητήρια. Από τα ψεύτικα λουλούδια κρεµασµένα εδώ και κει, µέχρι το καρεδάκι στο διακοσµητικό τραπέζι είχαν καταφέρει να κάνουν τον χώροσώρο πιο ευχάριστο. να τον κάνουν πιο ευχάριστο. Τα χαρακτηριστικά άσπρα πλακάκια κυριαρχούσαν και καθρέφτης δεν υπήρχε πουθενά. Κατά τ’ άλλα διατηρούνταν πεντακάθαρες και άοσµες. Ανάµεσα στις αντρικές και γυναικείες, ο πάλαι ποτέ χώρος του φύλακα είχε διαμορφωθεί με έναν ζεβρέ καναπέ, διακοσµηµένο µε φωτεινά λαµπάκια και κουκλάκια Disney. Στον τοίχο ένα ξύλινο εικόνισµα της Παναγίας αλλά και µεγάλο πόστερ µε ένα περήφανο λευκό άτι στο δάσος. Καθόλου δυσάρεστη εµπειρία, παρόλο που οι Θεσσαλονικείς τις απέφευγαν, ιδίως οι κυρίες.

Λευκός Πύργος: Οι λουξ Τόπος: Παραλία Λευκού Πύργου Τιμή: Δωρεάν

Οι πιο καινουργιες δημόσιες τουαλέτες του δήμου είναι αυτές και της Νέας Παραλίας. Λευκά μάρμαρα παντού, καθαριότης ανά τακτά διαστήματα είναι οι δημόσιες τουαλέτες που όλοι ονειρευόμασταν το πάλαι ποτέ που καταλάβαινες την ύπαρξή τους ακολουθώντας την μυρωδιά. Τις επισκέπτονται οι πάντες χωρίς δισταγμό και στις μαρμάρινες επιφάνειές τους δεν προλαβαίνει να δει το φως της επόμενης μέρας κανένα πονηρό μήνυμα. Στο εσωτερικό τους. Το εξωτερικό τους είναι μια άλλη ιστορία αφού έχουν καλυφθεί πλήρως από graffiti και tags. Οι τουαλέτες κλείνουν το βράδυ μετά τις 10:00.

Σταθμός: Οι τουαλέτες του κόσµου Τόπος: Σιδηροδροµικός Σταθµός Θεσσαλονίκης Τιμή: Ό,τι έχετε ευχαρίστηση

Ο σταθµός λειτουργεί από τις τεσσεράµισι τα ξηµερώµατα µέχρι και τα µεσάνυχτα, όπως και οι τουαλέτες του. Τα τελευταία χρόνια είναι πασιφανής η παρακµή του, γι’ αυτό και οι περισσότεροι προτιµούν να αποφεύγουν τις τουαλέτες του και προτιµούν αυτές των τρένων. Οι τουαλέτες του σταθµού βρίσκονται στο τέρμα μιας μικρής σκάλας και μια ταμπελίτσα είναι το μόνο που σε υποψιάζει για την ύπαρξή τους. Δεν είναι τόσο βρόµικες, όσο κατεστραµµένες: κοµµάτια λείπουν από πόρτες, νιπτήρες και λεκάνες, ενώ µερικοί κάδοι αχρήστων έχουν βρει θαλπωρή µέσα στις τελευταίες. Οι τοίχοι τους παρουσιάζουν µεγάλη ποικιλία σε µηνύµατα, όση και η ποικιλία των ανθρώπων που περνούν από δω. Μερικά είναι από τουρίστες που θέλησαν να αφήσουν το στίγµα τους. Συχνά δεν είναι και τόσο θετικά. Μια Γερµανίδα παραπονιέται πως η χώρα της είναι καθαρότερη και φτηνότερη από την Ελλάδα – κάτι που θίγει την εθνική συνείδηση µιας άλλnς που της γράφει πως καλύτερα να έμενε σπίτι της. Κάποιος άλλος γράφει πιο λακωνικά: “αυτή η πόλη είναι απαίσια” (this town sucks!) και µε κάνει να αναρωτιέµαι.

Πανεπιστήµια: Οι αγωνιστικές Τόπος: Σxoλές Αριστοτελείου και Μακεδονίας Τιμή: Δωρεάν

Άλλη µια αρένα για τις πολιτικές και ποδοσφαιρικές µάχες είναι οι τουαλέτες των Πανεπιστηµίων. Συνθήµατα γράφονται και τροποποιούνται συνεχώς, µε την ΠΑΣΠ, τον ΠΑΟΚ, τη ΔΑΠ, την ΚΝΕ, τον Άρη και τον Ηρακλή να κονταροχτυπιούνται µε µαρκαδόρους, σπρέι και στυλό για όπλα. Συγχρόνως µαίνεται στον ίδιο χώρο ένα άλλο µέτωπο, η µάχη ανάµεσα στις καθαρίστριες, που επιµένουν να σβήνουν οτιδήποτε γράφεται και τους πωρωµένους νεανίες-γραφιάδες, που προσπαθούν να επικρατήσουν σε τοίχους, πόρτες, ακόµα και σε ταβάνια. Οι τουαλέτες των πανεπιστημίων παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία σε καθαριότητα, συντήρηση και θεµατολογία συνθηµάτων. Δε λείπουν τα σχέδια µε σπρέι, ορισµένα ιδιαίτερα όµορφα και καλαίσθητα. Ακόµα, αλησµόνητο µένει το φιλοζωικό-φιλοσοφικό µήνυµα: “Στην άκρη του χάους κάθεται µια γάτα” που είχαμε διαβάσει εκεί αναγκασμένοι να τις επισκεφτούμε μετά από κάποιο πάρτι. Ουκ ολίγοι οι επισκέπτες στις τουαλέτες του Πολυτεχνείου, που γίνονται ακόµα περισσότεροι λόγω των συχνών πάρτι στον χώρο.

Ξαρχάκος: Οι νησιώτικες Τόπος: Πάρκο Ξαρχάκου Σήμερα: Κλειστές διότι δεν δόθηκε οριστική λύση σε θέματα ασφάλειας των εγκαταστάσεων κατά τις βραδινές ώρες.

Οι δηµόσιες τουαλέτες του “Ξαρχάκου”, σχεδόν απέναντι απ’ το Λευκό Πύργο και δίπλα στο γνωστό αναψυκτήριο, ξεχώριζαν µε τα γαλάζια χρώµατα και ασβέστη ανάµεσα στις πλάκες, που ήθελαν να θυµίζουν κυκλαδίτικα καλντερίµια. Κατεβαίνοντας τις σκάλες, υπήρχαν ζωγραφισµένες περικοκλάδες δεξιά-αριστερά, ενώ µέσα η κατάσταση ήταν ελαφρώς σουρεαλιστική. Τα πλακάκια του χώρου ήταν ζωγραφισµένα µε παράσταση του λιµανιού της Ρόδου, “RODOS ISLAND”(sic) έγραφαν, ενώ δεκάδες φωτογραφίες µε παρδαλά πλαίσια υπήρχαν κολληµένες στους τοίχους, µπαλαρίνες, νησιώτικες καρτ-ποστάλ, αρχαιοελληνικές παραστάσεις και προτοµές, αλλά και µικρά πόστερ που διαφήμιζαν µαθήµατα. Οι τουαλέτες ήταν ανοιχτές µέχρι το βράδυ, ενώ ο φύλακάς τους κοιμόταν αιωνίως κλειδωµένος στο δωµατιάκι του και έμενε αθέατος τοις πάσι. Υπόγειες κι αυτές όπως όλες οι δημόσιες τουαλέτες που θέλουν να κρατούν μυστική την παρουσία τους και να μην επεμβαίνουν στο τοπίο.

Γήπεδα: Οι αποθήκες υλικού πολέµου Τόπος: Στα ποδοσφαιρικά γήπεδα της πόλης µας Τιμή: Δωρεάν

Η κατάσταση των αποχωρητηρίων στα γήπεδα ποικίλλει. Το Καυταντζόγλειο, ανακαινισµένο για τους Ολυµπιακούς αγώνες, παρουσιάζει την καλύτερη εικόνα: λεκάνες και σχετική καθαριότητα. Αντίθετα, στο γήπεδο της Τούµπας οι περισσότερες τουαλέτες περιορίζονται στους γνωστούς “κατουρότοιχους”, µια φτηνή και αποτελεσματική λύση για την ανάγκη των αντρών – και µόνο. Οι εν λόγω κατασκευές αποτελούνται απλά από έναν τοίχο µε πλακάκια, στη βάση του οποίου υπάρχει µια µικρή γούρνα µε αποχέτευση. Κατουράς στο πλακάκι και η βαρύτητα αναλαµβάνει τα υπόλοιπα. Αντίθετα, στον τρίτο όροφο, 4 καινούργιες τουαλέτες εξυπηρετούν την μαχόμενη δημοσιογραφία.

Στο Κλεάνθης Βικελίδης – το Χαριλάου ντε – η κατάσταση είναι ενδιάµεση. Μερικές “τούρκικες”, κάνα-δυο λεκάνες και ο τοίχος. Κατά τ’ άλλα, οι τουαλέτες των γηπέδων στρατολογούνται συχνά στον πόλεµο µεταξύ φιλάθλων και αστυνοµίας, είτε µε τη µία πλευρά είτε µε την άλλη. Υπήρξαν περιπτώσεις που η µανία θερµόαιµων οπαδών τους οδήγησε να ξηλώσουν πόρτες και νιπτήρες (πολλοί απ’τους οποίους δεν επανεγκαταστάθηκαν) για πυροµαχικά.

Απ’ την άλλη, στους πιο “εύφλεκτους” αγώνες, οι τουαλέτες ενίοτε λειτουργούν ως ληµέρι των ΥΜΕΤ, που κλειδαµπαρώνουν τις πιο άτυχες διµοιρίες τους µέσα, για να έχουν γρήγορη πρόσβαση στις κερκίδες σε περίπτωση επεισοδίων. Μερικές φορές δε, έχει τύχει οι αστυνοµικοί να βρίσκουν άσυλο στις τουαλέτες από ορδές οπαδών που τους έχουν πάρει στο κυνήγι, όπως στην Τούµπα το 2001…

Σήμερα, στα όρια του δήμου Θεσσαλονίκης από τις 13 δημοτικές τουαλέτες που υπάρχουν, λειτουργούν  ελάχιστες. Οι δηµοτικές τουαλέτες Βαρδαρίου δεν λειτουργούν πλέον. Ο περιπτεράς της γειτονιάς αναφέρει πως και κι όταν λειτουργούσαν, άνοιγαν σπανίως και προτείνει να κατευθυνθείτε στα γύρω φαγάδικα. Δημοτικές τουαλέτες συναντά κανείς στον Πύργο του Τρυγωνίου, στις οδούς: Γενναδίου, Μπαλάνου, Καρύπη, Ασκητού, Πέτρου Συνδίκα και Μάρκου Μπότσαρη (Νέα Παραλία), το Λευκό Πύργο, το πάρκο του Αγίου Θεράποντα στην περιοχή της Κάτω Τούμπας, το πάρκο του Πεδίου του Άρεως και το πάρκο της Νέας Ελβετίας. Η τουαλέτα στην Πλατεία Βαρδαρίου και αυτή στην Αγίας Σοφίας παραμένουν κλειστές λόγω εργοταξίου μετρό και δεν εντάσσονται στην τωρινή εργολαβία επισκευών, αφού είναι τελείως κατεστραμμένες πλέον.  Δυο δημοτικά WC (στις οδούς Ασκητού και οδού Καρύπη) έχουν εκμισθωθεί σε ιδιώτες, τρία είναι προσαρτήματα δημοτικών αναψυκτηρίων που έχουν εκμισθωθεί σε ιδιώτες επιχειρηματίες (Πάρκο Ν. Ελβετίας, Π. Συνδίκα στη Ν. Παραλία, Πάρκο Πεδίον του Άρεως).

Η σχετική μελέτη (συμβατικής δαπάνης 107.884,18€ με χρηματοδότηση ΣΑΤΑ) προβλέπει οικοδομικές, υδραυλικές και ηλεκτρομηχανολογικές εργασίες που αφορούν επεμβάσεις συντήρησης και επισκευής στις δεκατρείς δημόσιες τουαλέτες του Δήμου Θεσσαλονίκης. Συγκεκριμένα πρόκειται για τις δημόσιες τουαλέτες του Δήμου Θεσσαλονίκης που χρήζουν άμεσης επισκευής και συντήρησης, ώστε να πληρούν τις προϋποθέσεις για την εξυπηρέτηση του κοινού και βρίσκονται  στις οδούς Ασκητού, Μπαλάνου, Καρύπη, Γενναδίου (Λουτρά Παράδεισος), καθώς επίσης στην πλατεία Αριστοτέλους, στον πύργο Τριγωνίου, στο Λευκό Πύργο, στο πάρκο της Νέας Ελβετίας, στο πάρκο του Αγίου Θεράποντα, στο Πεδίο του Άρεως, στην Νέα Παραλία (Μπότσαρη), στην Νέα Παραλία (Συνδίκα) και στο πάρκο Ξαρχάκου. Η εκκίνηση των εργασιών θα γίνει από τα δημοτικά αφοδευτήρια της οδού Γενναδίου (Λουτρά Παράδεισος) και οι εργασίες συντήρησης ή επισκευής που θα πραγματοποιηθούν περιλαμβάνουν: αντικατάσταση κατεστραμμένων ειδών υγιεινής, επιδιόρθωση ή αντικατάσταση θυρών εσωτερικών ή εξωτερικών, αντικατάσταση στα καζανάκια που είναι κατεστραμμένα, αντικατάσταση  πλακιδίων που έχουν φθαρεί ή επέκταση κάλυψης χώρων με πλακίδια, βελτίωση των ηλεκτρολογικών και υδραυλικών εγκαταστάσεων (ιδίως σε χώρους που έχουν υποστεί καταστροφές), λήψη μέτρων προστασίας από βανδαλισμούς.