Ένας θησαυρός αιώνων που αξίζει να ανακαλύψεις στην Καλαμαριά

Εικόνες: Γιάννης Τριανταφυλλόπουλος

Στην ανατολική πλευρά της Θεσσαλονίκης, στην οδό Ανδρέα Παπανδρέου στην Καλαμαριά βρίσκεται ένα από τα πιο ξεχωριστά μουσεία της πόλης. Το Μουσείο Φωτογραφίας Χρήστος Καλεμκερής κρύβει στο εσωτερικό του μια μοναδική συλλογή από φωτογραφίες που διηγούνται δύο αιώνες ελληνικής ιστορίας.

1930. Στην περιοχή της Καλαμαριάς, γεννιέται από Μικρασιάτες πρόσφυγες γονείς ο Χρήστος Καλεμκερής. Κατά τη διάρκεια της ζωής του ανακαλύπτει την αγάπη του για τη συλλογή γραμματοσήμων και καρτ ποστάλ, η οποία σταδιακά θα εξελιχθεί σε ένα πάθος για τη φωτογραφία. Αφοσιώνεται λοιπόν στη συλλογή φωτογραφιών και κατορθώνει με μεράκι να δημιουργήσει ένα σπάνιο αρχείο ιστορικών φωτογραφιών που συνδέονται με την Ελλάδα.

Το 1970, έχοντας συγκεντρώσει ήδη δυσεύρετες φωτογραφίες από όλη την ελληνική επικράτεια, ο Χρήστος Καλεμκερής ξεκινά να ταξιδεύει σε μεγάλες πόλεις του εξωτερικού.

Εκεί θα λάβει μέρος σε δημοπρασίες μεγάλων διεθνών και ευρωπαϊκών οίκων αλλά και θα περιηγηθεί στις ίδιες τις πόλεις, αναζητώντας ακόμα και σε μικρά παλαιοπωλεία φωτογραφίες που αισθάνεται ότι συνδέονται με την πατρίδα του.

Η ιδιαίτερη αγάπη του για τη φωτογραφία και κυρίως για την ιστορία που αυτή φέρει θα έχει ως αποτέλεσμα να συλλέξει περισσότερες από 30.000 φωτογραφίες, οι οποίες χρονολογούνται από το 1838, τις απαρχές της τέχνης της φωτογραφίας.

Φωτογραφίες ιστορικές από τους πρώτους Έλληνες και ξένους φωτογράφους, φωτογραφίες που αφηγούνται ιστορίες γνωστές και άγνωστες, που απεικονίζουν σπουδαία αρχιτεκτονικά μνημεία της αρχαίας Ελλάδας και επιπλέον, φωτογραφίες προσωπικές που αναπαριστούν οικογένειες του 19ου και του 20ου αιώνα συνθέτουν το αρχείο που ο Χρήστος Καλεμκερής αποφασίζει να δωρίσει στο Δήμο Καλαμαριάς το 2001.

Επιθυμία του είναι η δημιουργία ενός μουσείου όπου το κοινό θα μπορέσει να έρθει σε επαφή με την ελληνική ιστορία, όπως αυτή αποτυπώνεται στις φωτογραφίες της συλλογής του.

Παρά το γεγονός ότι η συμφωνία του Χρήστου Καλεμκερή με το Δήμο Καλαμαριάς προέβλεπε τη στέγαση της συλλογής του σε έναν κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο στο στρατόπεδο Κόδρα, αυτό δεν έχει καταστεί ακόμη εφικτό.

Ο χώρος στον οποίο στεγάζεται σήμερα το μουσείο επιτρέπει στον επισκέπτη του να έρθει σε επαφή με ένα εξαιρετικά περιορισμένο μέρος της φωτογραφικής συλλογής.

Προκειμένου να δοθεί στο κοινό η ευκαιρία να γνωρίσει τις σπάνιες φωτογραφίες, το Μουσείο πραγματοποιεί συχνά θεματικές εκθέσεις, με πιο πρόσφατη την έκθεση που πραγματοποιήθηκε στο Γενί Τζαμί και επενδύθηκε μουσικά από τον αγαπημένο συνθέτη Γιάννο Αιόλου.

“Η θέση του μουσείου μας ακόμα και σήμερα δεν είναι απλά να κάνουμε μια έκθεση φωτογραφίας για να φέρουμε κάποιον κόσμο να δει και να φύγει και να αποκτήσει μια ωραία αίσθηση, είναι να αποκτήσει ένα βάθος ιστορικότητας. Ένα βάθος που έχει να κάνει όχι μόνο με τη φωτογραφία κάθε αυτή αλλά και με το ίδιο το φωτογράφο, με την εποχή, με τη θεματολογία, με το χθες και το σήμερα και το αύριο φυσικά”, μας εξηγεί ο Παύλος Καλεμκερής, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Μουσείου και γιος του Χρήστου Καλεμκερή. Οραματιστής και ο ίδιος, έχει αναλάβει να συνεχίσει το έργο του πατέρα του, μένοντας πάντα πιστός στις αρχές που εκείνος του έχει εμφυσήσει.

Έχοντας πραγματοποιήσει θεματικές εκθέσεις σε σημαντικά ιδρύματα και οργανισμούς, όπως το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τράπεζας, η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, το πολιτιστικό κέντρο Μελίνα στην Αθήνα αλλά και στη Νίκαια της Γαλλίας όπου το ιστορικό υλικό εκτέθηκε για πρώτη φορά, επόμενος στόχος των ανθρώπων του Μουσείου είναι να έρθουν πιο κοντά στους νέους και τα παιδιά, προωθώντας το ελληνικό πνεύμα και την ιστορία της χώρας μας.

Η ιστορία ενός μικρού παιδιού που σκαρφαλώνει στο πατάρι του σπιτιού του κι εκεί ανοίγοντας το μπαούλο του παππού του ανακαλύπτει φωτογραφίες, παλιά αντικείμενα και φωτογραφικές μηχανές αποτελεί τη βάση του εκπαιδευτικού προγράμματος που αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του καλοκαιριού και στη συνέχεια, με τη νέα σχολική χρονιά, να προωθηθεί στα σχολεία, όπως αναφέρει ο Παύλος Καλεμκερής.

Παράλληλα, από το Σεπτέμβριο θα πραγματοποιηθεί στο ΝΟΗΣΙΣ μία έκθεση στερεοσκοπικής φωτογραφίας, ένα είδος τεχνικής που προσιδιάζει στη σύγχρονη τρισδιάστατη φωτογραφία. Το κοινό θα έχει την ευκαιρία να δει μέρος του αρχείου του Μουσείου χρησιμοποιώντας στερεοσκοπικά μηχανήματα αλλά και παρακολουθώντας ένα ειδικά διαμορφωμένο για της ανάγκες της έκθεσης τρισδιάστατο ντοκιμαντέρ.

Βραβεύσεις και Διακρίσεις

Οι φωτογραφίες της συλλογής του Μουσείου Φωτογραφίας Χρήστος Καλεμκερής έχουν εκδοθεί σε θεματικές ενότητες συνοδευόμενες από ιστορικό υλικό. Η έκδοση που αφορά την ιστορία των σιδηροδρόμων και των τραμ αποτελείται από έξι τόμους, για τους οποίους το Μουσείο έλαβε το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών το 2006. Φωτογραφίες που προέρχονται από τη συγκεκριμένη συλλογή έχουν εκδοθεί ως επετειακά γραμματόσημα για τον εορτασμό των 100 χρόνων του ΟΣΕ.

*Ανδρέα Παπανδρέου 48Α, στον Άγιο Ιωαννη της Καλαμαριάς, 2310 403 564, περισσότερα ΕΔΩ

Στη συνέχεια μπορείτε να δείτε μερικές από τις φωτογραφίες από τη συλλογή του Μουσείου Φωτογραφίας Χρήστος Καλεμκερής: