Κατεδαφίζεται ένα διαμάντι της Θεσσαλονίκης;

Την είδηση πληροφορηθήκαμε πριν λίγο καιρό από τη Μαρία Ζουρνά που μας μας ενημερώνει για μια δυσάρεστη εξέλιξη:

Μακεδονίας 93, Θεσσαλονίκη, τρίπατο νεοκλασικό με κιονοστήρικτους εξώστες, σε διαδικασία κατεδάφισης από το Δήμο Θεσσαλονίκης για την ανέγερση νηπιαγωγείου στη διπλανή αλάνα. Χάνονται και οι τελευταίες μνήμες από την αστική γειτονιά του μεσοπολέμου στην περιοχή Καρακάση. Το κτίσμα εμπίπτει στο χαρακτηρισμένο χώρο σχολείου με το ΦΕΚ 136/Δ/23-2-1993, αλλά η κατεδάφισή του δεν είναι απαραίτητη για την αξιοποίηση του οικοπέδου. Άσκοπη απώλεια ενός αξιόλογου κτίσματος.

Τις εργασίες επιβεβαίωσε ο αρμόδιος αντιδήμαρχος Μάκης Κυριζίδης.

”Αφαιρούμε αμίαντο ώστε να προβούμε έπειτα σε κατεδάφιση στην Μακεδονίας – Κονδυλάκη! Ένα ακίνητο που θα αξιοποιήσουμε για ανέγερση νέου νηπιαγωγείου!”

Τι λέει η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Κεντρικής Μακεδονίας 

Η Parallaxi επικοινώνησε με μηχανικό της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Κεντρικής Μακεδονίας ο οποίος ανέφερε σχετικά με το θέμα:

«Το κτίριο αυτό δεν είναι χαρακτηρισμένο από το υπουργείο Πολιτισμού. Είναι και εκτός ιστορικού τόπου και έτσι κάποιος θα μπορούσε να πει ότι δεν υπάρχει βάση αρχαιολογικού νόμου αρμοδιότητα. Υπάρχει όμως, γιατί ο αρχαιολογικός νόμος λέει ότι όταν πρόκειται για κατεδάφιση και όταν ένα κτήριο που αγγίζει τα 100 χρόνια θεωρείται εν δυνάμει μνημείο.

Όταν μιλάμε για κτήριο το αίτημα της κατεδάφισης πρέπει να μπει εκ των ων ουκ άνευ. Στην περίπτωση που η Υπηρεσία επισημάνει ότι το κτήριο αυτό είναι παλιό και χρήζει χαρακτηρισμού κάνει μία εισήγηση, σταματάει η όλη διαδικασία και την τελική απόφαση την λαμβάνει το Κεντρικό Συμβούλιο Νεοτέρων Μνημείων που εδρεύει στην Αθήνα. Ο νόμος όμως λέει εν δυνάμει ότι κτήρια που είτε είναι χαρακτηρισμένα από μόνα τους, έχουν ΦΕΚ δικό τους ή κτήρια που είναι των τελευταίων 100 ετών αυτόματα προστατεύεται.

Δεν μπορεί να πάει ούτε ο Δήμος, ούτε οποιοσδήποτε ιδιώτης να το κατεδαφίσει. Για να γίνει μία κατεδάφιση πρέπει να βγει μία άδεια. Αυτή η άδεια σύμφωνα με το νόμο 4495 για να βγει και να είναι σύννομη θα πρέπει να ερωτηθούν οι τυχόν συναρμόδιοι φορείς. Οπότε στην περίπτωση αυτή εμείς θα ερωτηθούμε.

Από εκεί και πέρα θα γίνει μία αυτοψία προκειμένου να διαπιστωθεί εάν συγκεντρώνονται τα στοιχεία για να προχωρήσουμε σε εισήγηση για χαρακτηρισμό. Εφόσον γίνει αυτό, που αφορά και το πρώην Υπουργείο Μακεδονίας Θράκης, σταματάνε όλες οι εργασίες μέχρι να αποφανθεί το Κεντρικό Συμβούλιο για το θέμα. Εφόσον το αποδεχτούν το κτήριο πλέον είναι χαρακτηρισμένο με μεμονωμένο ΦΕΚ.

Στην περίπτωση του συγκεκριμένου κτηρίου δεν έχει έρθει κάποιο αίτημα. Δεν μπορεί να περάσει κάποιο αίτημα αξιοποίησης ή κατεδάφισης εάν δεν περάσει από τον Δήμο. Από εκεί και πέρα ο χαρακτηρισμός του κτηρίου μπορεί να γίνει και αυτόματα. Ακόμη και ένας απλός πολίτης, βάσει νόμου μπορεί να κάνει ένα απλό αίτημα στην Υπηρεσία και να πει εξετάστε τον χαρακτηρισμό του τάδε μνημείου. Άλλη είναι η διαδικασία που ενεργοποιείται με την κατεδάφιση ή μη του ακινήτου και άλλη μέσα από το αίτημα που θα καταθέσει ένας πολίτης.

Πολύ σημαντικό ρόλο παίζει σε αυτές τις περιπτώσεις και το θέμα της ιδιοκτησίας. Εάν ανήκει για παράδειγμα 100% στο ΚΑΕΚ του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Πάντως σε όλες τις περιπτώσεις, όποιος και να είναι στη μέση, είτε Δήμος, είτε Υπουργείο Πολιτισμού, είτε ιδιώτης, δεν γίνεται βάσει νόμου κατεδάφιση εάν δεν παρθούν οι αναγκαίες εγκρίσεις. Και σε αυτό εμπλέκεται και το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής που εξετάζει επίσης τη διαδικασία».

Το ιστορικό του κτιρίου και άλλα παραδείγματα

Η απαλλοτρίωση του οικοπέδου είχε συμφωνηθεί να γίνει από την ΚτΥπ (Κτιριακές Υποδομές ΑΕ, πρώην ΟΣΚ) με την 62/2008 Προγραμματική Σύμβαση με το Δήμο Θεσσαλονίκης. Τελικά όμως η ΚτΥπ δεν κατέβαλε το τίμημα.

Η απαλλοτρίωση κηρύχθηκε με την 1113/2009 Απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου και ο Δήμος πλήρωσε τις αποζημιώσεις από δικούς του πόρους (περίπου 1 εκατομμύριο €), εκτός από ένα τμήμα ιδιοκτησίας ΕΥΑΘ Παγίων εμβ. 825 τμ. που παραχωρήθηκε άνευ ανταλλάγματος στο Δήμο.

Με την απαλλοτρίωση, ο Δήμος Θεσσαλονίκης πλήρωσε και τα επικείμενα, δηλαδή όλα τα κτίσματα που βρίσκονται στο οικόπεδο, προκειμένου να τα γκρεμίσει ως ρυμοτομούμενα και να ελευθερώσει το χώρο.

Ακόμη, δεν έχει ξεκινήσει καμία μελέτη για την ανέγερση του νηπιαγωγείου στο οικόπεδο, ούτε εγκρίθηκε ακόμη το κτιριολογικό πρόγραμμα από το Υπουργείο Παιδείας, όπως προβλέπει η διαδικασία.

Κατόπιν αιτήματος του Δήμου, η ΠΚΜ έχει εντάξει το εν λόγω νηπιαγωγείο στο πρόγραμμα ανέγερσης σχολείων μέσω ΣΔΙΤ της ΠΚΜ (θετική απάντηση από ΠΚΜ: 1369/12-5-2020).

Στο Τεχνικό Πρόγραμμα 2021 έχει συμπεριληφθεί ποσό για την ανάθεση της μελέτης ανέγερσης του νηπιαγωγείου, εκτιμώμενου προϋπολογισμού 230.000 € (αμοιβή μελέτης).

Το συγκεκριμένο κτίριο εκτιμάται ότι ανεγέρθηκε την εποχή του μεσοπολέμου, από τα τελευταία δείγματα μιας αστικής γειτονιάς του ’30 που χάθηκε με την αντιπαροχή.

Φιλοξενούσε μέχρι το 1978 το 88ο Δημοτικό Σχολείο και νηπιαγωγείο που μεταφέρθηκε τότε σε λυόμενο στην περιοχή Γαλαξία, σήμερα είναι το δημοτικό πάρκιγκ επί της Μαρτίου-Καρακάση.

Εξωτερικά φαίνεται ότι οι πρώην ιδιοκτήτες είχαν κάνει στερεωτικές επεμβάσεις (τοιχείο αντιστήριξης επί της Μακεδονίας, εξωτερικός σκελετός από μπετόν στην τυφλή όψη από Μαλακάση).

Το τριώροφο βρίσκεται στην άκρη του οικοπέδου του σχολείου και η διατήρησή του δεν εμποδίζει την αξιοποίηση του υπολοίπου χώρου.

Μπορεί η επανάχρησή του να μην αφορά αμιγή σχολική χρήση, αλλά κάποια άλλη παρεμφερή κοινωνική ή πολιτιστική ανάγκη που θα επιλέξει ο Δήμος Θεσσαλονίκης, ως ιδιοκτήτης.

Η κλινική Νεδέλκου (Αγιορείτικη Εστία) επρόκειτο να κατεδαφιστεί για τη διάνοιξη της οδού Πατρ. Ιωακείμ.

Η Βίλλα Μπιάνκα, η Βίλλα Πετρίδη και το καμμένο Παράρτημα Α΄ Αρρένων στην Βασ. Γεωργίου ήταν σε πολύ χειρότερη κατάσταση, και αποκαταστάθηκαν με δαπάνες του Δήμου Θεσσαλονίκης με υποδειγματικό τρόπο.

Όπως καταλαβαίνει κανείς, η κατεδάφιση είναι μη αναστρέψιμη πράξη.