Με τη μέθοδο της κατάχωσης

Η φωτογραφία είναι της Κύας Τζήμου

Η φωτογραφία είναι για την ιστορία, όπως και αυτή που τη συνοδεύει στο τέλος του σχολίου και δείχνει το αρχαίο συγκρότημα όπως δεν θα το δούμε ποτέ. Η προστασία των αρχαίων μέσω της κατάχωσης είναι μια επίπονη εργασία η οποία έχει ένα πολύ ιδιαίτερο χαρακτηριστικό. Δεν απευθύνεται σε μας τους σημερινούς κατοίκους της Θεσσαλονίκης που δεν θα δούμε ποτέ τα συγκεκριμένα αρχαία αφού οι αρχαιολόγοι γνωμοδότησαν υπέρ της προστασίας -μέσω κατάχωσης- των πολύ σημαντικών αρχαίων καταλοίπων που βρέθηκαν στις εργασίες ανέγερσης πολυώροφου κτιρίου στη Βας. Ηρακλείου, πίσω ακριβώς από το Εμπορικό κέντρο Πλατεία. Απευθύνεται στους κατοίκους κάποιου πολύ μακρινού μέλλοντος, ίσως.

Στο ένα στρέμμα περίπου του οικοπέδου βρέθηκε πυκνά οικοδομημένο οικοδομικό συγκρότημα της βυζαντινής -κυρίως- περιόδου, με δρόμους, καταστήματα, οικίες και άλλα κτίρια. Τα κινητά ευρήματα αποκαλύπτουν μια συνεχή χρήση του χώρου από τον 4ο έως τον 19ο αιώνα μ.Χ. Το ΚΑΣ (Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο) είχε αποδεχτεί επίσης την πρόταση της εταιρείας για τη διατήρηση και ανάδειξη των αρχαίων μιας κεντρικής “νησίδας” 100 τ.μ. Τα υπόλοιπα θα αποδομούνταν και θα μεταφέρονταν με χειρωνακτικό τρόπο, όπως και είθισται. Η αυτοψία ωστόσο έδειξε ότι τίποτα από τα παραπάνω δεν ήταν εφικτό. Τα κτίρια είναι τόσο γερά χτισμένα και τα κονιάματά τους τόσο ισχυρά, που η μεταφορά τους είναι αδύνατη. Γι αυτό και το ΚΑΣ αποφάσισε το πλέον ενδεδειγμένο για την προστασία τους. Τα αρχαία καλύφτηκαν όλα προσεκτικά και θα παραμείνουν στα θεμέλια του κτιρίου.

Στη μέθοδο κατάχωσης καταλήγει το ΚΑΣ, (όπως συνέβη και στις εργασίες του Αττικού μετρό, όταν η χώρα δεν είναι σε θέση να αναμετρηθεί με τις οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες μιας άμεσης ανάδειξης των ευρημάτων. Η κατάχωση είναι και αυτή μέθοδος προστασίας, λένε οι αρχαιολόγοι.. Μια σημαντική μέθοδος προστασίας. Ετσι ορίζεται και από τον νόμο. Δεν καταστρέφεται τίποτα και γλυτώνει την πολιτεία και τα ιδιωτικά ή δημόσια έργα (όπως αυτό της Βασ. Ηρακλείου) από καθυστερήσεις και ταλαιπωρία που προκαλούν οι αρχαιολογικές έρευνες που συχνά εξαγριώνουν τον κόσμο και τον στρέφουν κατά των αρχαίων.