Μια νύχτα την άνοιξη του 1990 στη Θεσσαλονίκη

Ακριβώς 27 χρόνια πριν. Άνοιξη του 1990. Ξημερώματα. Στον παλαιό κινηματογράφο Έσπερος. Στη σημερινή οδό Σβώλου, τότε Πρίγκηπος Νικόλαου και πιο πριν οδός Πολωνίας. Μόλις έχει τελειώσει μια ακόμα βραδιά μεταμεσονύκτιων προβολών της Παρασκευής που οργάνωνε η parallaxi από το φθινόπωρο του 1989 κάθε Παρασκευή στον Έσπερο, μέχρι περίπου το 1994.

Μία τη νύχτα με πέντε ή έξι το πρωί. Ανάλογα με τη διάρκεια των δυο ταινιών. Αφιερώματα στον Τζέιμς Ντιν, το Μάρλον Μπραντο, το Σκορτσέζε, το γουέστερν, αλλά και θρίλερ. Νύχτες τρόμου που ήταν και οι πιο cult. Ουρλιαχτά στην οθόνη και την αίθουσα. Και θρυλικές ατάκες. Μια φορά παίζαμε το ”Τι απέγινε η Μπέιμπι Τζέιν”. Υπάρχει μια σκηνή που η Τζόαν Κρόφορντ μαγειρεύει ένα καναρίνι που έχει η Μπέτι Ντέιβις και της το σερβίρει για να την εκδικηθεί.

Η σκηνή είναι τρομακτική, μια κοπέλα στην αίθουσα σοκάρεται και βγάζει μια κραυγή. Παραδίπλα κάθεται η τσατσά ενός κοντινού πορνείου που ερχόταν τακτικά μετά τη δουλειά. Μόλις την ακούει να ουρλιάζει της λέει δυνατά: ”Σιγά κοπέλα μου, πρώτη φορά βλέπεις κάποια να τρώει πουλάκι;”. Έπεσε ο κινηματογράφος από τα γέλια.

Το κοινό φοιτητές, ξενύχτηδες, ανυποψίαστοι που είχαν ακούσει τι συμβαίνει και ερχόταν να δουν. Άνθρωποι όλων των ειδών. Ανάλογα με τη νύχτα και τον καιρό. Ερχόταν κάθε καρυδιάς καρύδι. Κορίτσια που σχολούσαν από πορνεία, απέναντι στο στενάκι το αδιέξοδο, αλλά και κουστουμαρισμένοι μετά από bachelor party. Αναρχικοί μετά από καταλήψεις ολονύκτιες στο πανεπιστήμιο αλλά και φοβισμένα παιδιά πρωτοετείς από την επαρχία που ήθελαν να ζήσουν την έξαψη της πόλης. Και βέβαια φανατικοί σινεφίλ. Που επιθυμούσαν να δουν αγαπημένες ταινίες σε ένα άλλο κλίμα. Μια κατηγορία από μόνη της ήταν οι περιστεράκηδες. Τύποι μεγάλης συνήθως ηλικίας που τους άρεσε να κάθονται ανάμεσα σε κορίτσια ή πλάι σε ζευγάρια και να ακουμπούν δήθεν τυχαία το γόνατο της ανυποψίαστης διπλανής κοπέλας. Συνήθως τους έπαιρναν χαμπάρι, τους φώτιζαν με αναπτήρες και τους ανάγκαζαν να φύγουν άρον άρον από την αίθουσα.

Το κάπνισμα άτυπα επιτρέπονταν αναγκαστικά όπως και η φαγοποσία. Κουλούρια από γειτονικούς φούρνους που έβγαιναν ζεστά στις 3 τη νύχτα και έσπευδαν να πάρουν στο διάλειμμα οι θαμώνες. Και βέβαια οι φωνές και τα σόου που γινόταν στη διάρκεια των ταινιών. Κανονικοί διάλογοι με την οθόνη αλλά και με τους άλλους θεατές. Ατάκες κορυφαίες. Φεστιβάλ ατάκας. Στο διάλειμμα και οι κληρώσεις των δώρων και όλα τα χάπενιγκ. Βιβλία από τις κίτρινες αστυνομικές συλλογές του Παρατηρητή. Για να τις διαφημίσουμε τυπώναμε αφίσες και πηγαίναμε αφισοκόλληση στα Πανεπιστήμια και τα bar κάθε Τρίτη και επειδή δεν υπήρχαν φαξ και ίντερνετ το δελτίο τύπου με το χέρι στην εφημερίδα Μακεδονία. Πηγαίναμε στον Έσπερο γύρω στις έντεκα ετοιμαζόμασταν και σε λίγο άρχισε να εμφανίζεται το μέγα πλήθος. Η ουρά έφτανε το δρόμο. Στις τουαλέτες και το κυλικείο γινόταν το έλα να δεις.

Οι πιο δύσκολες στιγμές ήταν οι ώρες που γινόταν τα ντου. Οργανωμένα ντου που εκείνη την εποχή γινόταν τις νύχτες σε πολλά μαγαζιά και συναυλίες. Από άτομα του αντεξουσιαστικού κυρίως χώρου. Κάποια στιγμή αρχίσαμε να κλειδώνουμε τις πόρτες από το φόβο των επεισοδίων μέσα στην αίθουσα. Υπήρχε επίσης ένας κόσμος που κοιμόταν κανονικά. Κυρίως στον εξώστη. Πηγαίναμε όταν άδειαζε η αίθουσα και τους ξυπνούσαμε για να φύγουν όταν ξημέρωνε.

Γύρω στα ξημερώματα που τέλειωνε η προβολή ένα πλήθος εξακοσίων, πολλές φορές και επτακοσίων ανθρώπων έβγαινε στη Σβώλου που εκείνη την ώρα συνήθως έφεγγε. Όπως εκείνο το ξημέρωμα της άνοιξης. Ήταν νομίζω και η τελευταία προβολή της σεζόν. Η τεράστια πολυκατοικία πάνω από τον Έσπερο ζούσε ζόρικες ώρες. Συνήθως το πλήθος στεκόταν για ώρα στο πεζοδρόμιο και σχολίαζε. Ένα τέτοιο ξημέρωμα βγήκε σε ένα από τα μπαλκόνια του μια ηλικιωμένη κυρία σε ένα ψηλό όροφο και άρχισε να φωνάζει στο πλήθος: ‘’Αλήτες σπίτια δεν έχετε εσείς και ενοχλείτε τον κόσμο μέσα στη μαύρη νύχτα;’’. Το πλήθος τσίμπησε γρήγορα και άρχισαν τα πειράγματα. Η κυρία έξαλλη απειλούσε να φωνάξει την αστυνομία. Το πλήθος όλο και πιο πειρακτικό και κείνη πήρε τότε το ποτηστήρι και άρχισε το κατάβρεγμα. Τότε ήταν που με μια φωνή το πλήθος άρχισε να την παροτρύνει ρυθμικά: ΠΕΣΕ, ΠΕΣΕ, ΠΕΣΕ…Η κυρία τρομαγμένη αποσύρθηκε χωρίς να το σκεφτεί να πέσει.

Εικοσιπέντε χρόνια πριν. Στις μεταμεσονύκτιες της parallaxi στον Έσπερο. Λίγο πιο κάτω στο Ριβολί, η ομάδα ‘’Πέρα από τα Σύνορα’’ συνέχιζε και κείνη τις δικές της μεταμεσονύκτιες προβολές, που πρώτη είχε αρχίσει. Σε λίγο πιο ανήσυχες νύχτες από τις σημερινές. Που το σινεμά ήταν ευκαιρία για γιορτή. Δεν έχω ούτε μια φωτογραφία από κείνες τις προβολές ως ανάμνηση.