Ο πιο secret πεζόδρομος της Θεσσαλονίκης κρύβεται στο κέντρο της

Εικόνες: Γιώργος Οικονόμου

Οι περισσότεροι την ξέρουν ως την γειτονιά των καλαθάδικων, κάποιοι την προσδιορίζουν ως Άθωνος αλλά η Παπαμάρκου σήμερα είναι πολλά περισσότερα που την καθιστούν άξια να την γνωρίζουμε με το όνομά της.

Είναι ο πρώτος δρόμος στη Θεσσαλονίκη -μπορεί και στην χώρα- που έχει τη δική του γραμματοσειρά αλλά και τη δική του διαδικτυακή πλατφόρμα, διοργανώνει εξωστρεφή πάρτι στο πλακόστρωτο και τα μεσημέρια σιέστες μπροστά από τις πόρτες των καταστημάτων στη σκιά των αμπελιών. Η γειτονιά ευχαριστιέται καθημερινά, άναρχα, απλά και ωραία κάθε πτυχή της ιδιοσυγκρασίας της, τραβώντας τα βλέμματα και κυρίως τα βήματα των αστικών εξερευνητών. 

Σε αυτό το πλακόστρωτο της πόλης, δύο γενιές Θεσσαλονικέων μπλέκονται και δημιουργούν το πιο αντιφατικό κράμα δραστηριοποίησης σε έναν δρόμο όπου τα κτίρια του και οι ιστορίες που κουβάλησαν, είναι τόσο παλιά όσο και ο χρόνος. Την ιστορική συνέχεια σήμερα την γράφουν όλοι εκείνοι που ανακάλυψαν την Παπαμάρκου και επέλεξαν να πάρουν την τέχνη και τις τεχνικές τους, να την κάνουν έδρα τους και να συνεχίσουν εξελίσσοντας τις ιστορίες από το παρελθόν αλλά και την διακριτική επίδραση που είχαν διαχρονικά αυτές, στην ζωή της Θεσσαλονίκης.

Η Παπαμάρκου στο παρελθόν 

Η χάραξη της οδού Παπαμάρκου έγινε το 1923 και εμπεριέχονταν στα σχέδια του Ερνέστο Εμπράρ για την δημιουργία μιας κεντρικής αγοράς. Η οδός τοποθετείται σε μια περιοχή που σηματοδοτήθηκε ως μια από τις κεντρικές αγορές της Θεσσαλονίκης. Στην παλιά της μορφή αιώνες νωρίτερα, η αγορά γέμιζε με κάθε είδους έμπορους φτάνοντας μέχρι και στην πρόσφατη ιστορία των ξυλάδικων και των μπακάλικων με τα μπαχαρικά και τα βότανα.

Τα κτίρια του δρόμου όλα εμπορικής χρήσεως, ήταν διώροφα και στον επάνω όροφο των κτιρίων ήταν σύνηθες οι βιοτέχνες και οι καταστηματάρχες να φιλοξενούσαν τα νοικοκυριά και τις οικογένειές τους ενώ στο ισόγειο απλωνόταν η εκάστοτε επιχείρηση.

Παλαιότερα η οδός Παπαμάρκου και η γειτονιά ήταν γνωστή με το όνομα Μπαζάρ. Το σημείο είχε ιδιαίτερη σημασία για τη Θεσσαλονίκη. Μαγειρία, ποδηλατάδικα, μπακάλικα και σιδηρουργικές επιχειρήσεις λειτουργούσαν ως εμπορική και ανέκαθεν κοινωνική-πολιτική κοιτίδα της πόλης. Ο δρόμος της Παπαμάρκου φιλοξενούσε παραδοσιακά ανθρώπους που συνελάμβαναν τα σημεία των καιρών και αντιδρούσαν συνολικά, αβίαστα, με το δικό τους κοινό τρόπο.

Η Παπαμάρκου σήμερα

Στα μετέπειτα χρόνια, η Παπαμάρκου απέκτησε άλλη χρήση ακολουθώντας τους ρυθμούς της πόλης που εκδυτικοποιούνταν. Εκτός από τα πάντα παρόντα της ξυλάδικα, στην οδό έκαναν την εμφάνισή τους καταστήματα εστίασης, με καφέ, μπαρ και εστιατόρια να ανοίγουν και να κλείνουν κατά μήκος της.

Τα τελευταία όμως χρόνια, μια νέα πτυχή της Παπαμάρκου ξεπροβάλλει ολοένα και περισσότερο καθώς ομάδες δημιουργικού χαρακτήρα την επιλέγουν για έδρα τους. Η οδός φαίνεται πια να αποκτά μια χρήση πέρα από αυτήν των χώρων εστίασης και των μικροκαταστημάτων στα οποία την είχαμε συνηθίσει μέχρι τώρα, με εναλλακτικά πρόσωπα να της δίνουν νέα πνοή.

Η Παπαμάρκου αποκτά λοιπόν νέο αέρα, από το Studio Hervik έως την Άθωνος art Space και από την έδρα της Parallaxi έως το Spazio 12 κα. με αρχιτέκτονες, φωτογράφους και designers να δραστηριοποιούνται πλάι στα παραδοσιακά καταστήματα καλαθοποιίας και δημιουργούς κοσμημάτων, vegan chefs και δημοσιογράφους δίπλα στο αυθεντικό μανάβικο της γειτονιάς και το διαχρονικό παπουτσάδικο, δημιουργώντας το πιο ιντριγκαδόρικο σκηνικό αρμονικών αντιθέσεων στο κέντρο της πόλης.

Ο πεζόδρομος κινείται στους ρυθμούς μιας αληθινής γειτονιάς. Οι πόρτες των επιχειρήσεων είναι ορθάνοιχτες, τα μεσημέρια και τα απογεύματα βγαίνει το μικρό τραπεζάκι στον δρόμο και καλλιτέχνες, τεχνίτες και επιχειρηματίες ζούνε μαζί την σιέστα τους. Οι καλημέρες λέγονται δυνατά, ο ένας βοηθάει τον άλλο επαγγελματικά, δημιουργώντας μια μορφή αλληλεπίδρασης και συνεργασίας. 

Όλο αυτό γέννησε πρωτίστως το Papamarkou Street Party. Κάθε χρόνο, τον Σεπτέμβριο, ο δρόμος διοργανώνει μία ανοιχτή υπαίθρια γιορτή, φιλοξενώντας εκθέσεις, ζωντανές δράσεις προβάλλοντας και γιορτάζοντας κάθε πτυχή της καθημερινότητάς του.

Εντυπωσιακό είναι και το γεγονός, πως η Παπαμάρκου και οι άνθρωποι που δραστηριοποιούνται σε αυτήν, αποφάσισαν να επικοινωνήσουν όλες τις δραστηριότητες και εκφάνσεις του δρόμου και της ζωής τους σε αυτόν υπό το Papamarkou Street.

Έτσι γεννήθηκε η διαδικτυακή πύλη του δρόμου, το papamarkoustreet.gr η οποία δίνει την δυνατότητα σε όλους να γνωρίσουν σε βάθος το τι ακριβώς αναπτύσσεται σε αυτή τη γειτονιά του κέντρου της πόλης, να γνωρίσουν την ιστορία του δρόμου μέσα από την ενότητα του site που αφορά στην ιστορική καταγραφή και να μαθαίνουν καθημερινά τα νεότερα της γειτονιάς.

Το σημείο έχει γίνει πόλος έλξης ολοένα και περισσότερων δημιουργικών ομάδων. Καθημερινά υπάρχει ενδιαφέρον για τα κτίρια που παραμένουν αναξιοποίητα την ώρα που τουρίστες και ντόπιοι ανακαλύπτουν κάθε μία πτυχή του ξεχωριστά.

Τελικά σε αυτό το στενό της Θεσσαλονίκης, η φιλοδοξία που είχε ο Εμπράρ όταν το σχεδίαζε, παίρνει σάρκα και οστά ξανά στις μέρες μας με έναν άκρως γοητευτικό τρόπο. Κάποιες φορές γκροτέσκο, σίγουρα δημιουργικό, έξυπνα εμπορικό και εξωστρεφή.