Οι ζωές των άλλων: Στον υπόγειο παράδεισο του El paso
Του Γιώργου Τσιτιρίδη Φωτογραφίες: Μαρία Παυλίδου Κατεβαίνεις τις σκάλες του El paso και σε λίγα δευτερόλεπτα βρίσκεσαι σε μια άλλη δεκαετία. Ένα ταξίδι στο χρόνο μέσα στο παλαιότερο και ίσως ένα από τα μοναδικά εναπομείναντα μπιλιαρδάδικα –ουφάδικα στην Θεσσαλονίκη. Ο Χρήστος Παυλίδης με πείσμα και επιμονή κρατάει το El paso ανοιχτό όπως ακριβώς ήταν από […]
Του Γιώργου Τσιτιρίδη Φωτογραφίες: Μαρία Παυλίδου
Κατεβαίνεις τις σκάλες του El paso και σε λίγα δευτερόλεπτα βρίσκεσαι σε μια άλλη δεκαετία. Ένα ταξίδι στο χρόνο μέσα στο παλαιότερο και ίσως ένα από τα μοναδικά εναπομείναντα μπιλιαρδάδικα –ουφάδικα στην Θεσσαλονίκη. Ο Χρήστος Παυλίδης με πείσμα και επιμονή κρατάει το El paso ανοιχτό όπως ακριβώς ήταν από την πρώτη στιγμή που άνοιξε και μας καλωσορίζει στον πιο χαρακτηριστικό αγαπημένο ρετρό στέκι της πόλης.
Χρήστο πες μου με λίγα λόγια την ιστορία του El paso. Το μαγαζί ξεκίνησε το 1972 τότε που είχε τελειώσει η οικοδομή και το ανέλαβε ένας Αθηναίος ο οποίος ήρθε εδώ στην Βόρεια Ελλάδα και έκανε ένα μπιλιαρδάδικο γιατί αυτά τότε περπατούσαν πολύ στην Αθήνα και σου λέει δεν κάνω ένα και εδώ; Bρήκε αυτό το υπόγειο, γιατί μόνο υπόγειους χώρους μπορείς να βρεις μεγάλους και οικονομικούς και τα μπιλιάρδα και τα πίνγκ –πόνγκ χρειάζονται πολλά μέτρα. Μετά από 3-4 χρόνια το πούλησε σε κάποιους Θεσσαλονικείς οι οποίοι, όμως, ήταν κακοπληρωτές. Ο χώρος ήταν του πατέρα μου που τους το νοίκιαζε, εγώ ήμουν Γερμανία και έπρεπε κάποιος να έρθει Ελλάδα – ήμασταν δύο αδέλφια- για να είναι μαζί του. Βρήκε ως δικαιολογία για να μας φέρει πίσω το μαγαζί και αφού έδιωξε τους νοικάρηδες, μας ρωτούσε συνέχεια ποιος θα έρθει να το αναλάβει. Τελικά ήρθα εγώ, τον Φεβρουάριο του 1978, και το ανέλαβα. Υπήρχε η παλιά άδεια που ίσχυε και την κρατήσαμε. Το αναλάβαμε κρατώντας τα ίδια εργαλεία που έβαλαν αυτοί που το άνοιξαν το 1972. Απλά εμείς φτιάξαμε το μπάρ, περισσότερες τουαλέτες, κάναμε έξοδο κινδύνου και έγινε πιο σύγχρονο μαγαζί για τις απαιτήσεις σχετικά με ασφάλεια του κόσμου.
Το όνομα Εl paso από πού το πήρε; Το όνομα Εl paso το είχε δώσει ο αρχικός ιδιοκτήτης. Τότε στην Ελλάδα ήταν πολύ στη μόδα τα μαγαζιά να έχουν λατινογενή ονόματα. Παραδίπλα είχε ένα μαγαζί, που υπάρχει ακόμα και είναι καφενείο, το San Remo, πιο πέρα το San Salvador, υπήρχε μαγαζί με το όνομα Αrgentina, Santa Monika. Έβλεπε ο ένας από τον άλλον και έκανε το ίδιο και από τότε έχουν μείνει αυτά τα ονόματα.
Τι κόσμος ερχόταν στο μαγαζί σου; Ερχόταν όλη η Άνω Πόλη, παιδιά από το 7ο και το 3ο Γυμνάσιο, οι κοπανατζήδες ώρα 8 το πρωί. Ακόμα δεν είχα ανοίξει, ήταν απ έξω και με περιμένανε. Εγώ τους τράβηξα και λίγο από το αυτί και αποφάσισα να ανοίγω 10:00 η ώρα για να πηγαίνουν και στο σχολείο τα τσογλάνια, να μην έρχονται κατευθείαν στο καφενείο. Αυτοί πήγαιναν στα διπλανά και όταν άνοιγα ερχόταν εδώ. Οπότε τα πρωινά δούλευα με τα σχολεία. Βέβαια η αστυνομία το απαγόρευε, με κουβαλούσαν πολλές φορές αυτόφωρο για τα πιτσιρίκια, όμως ήταν και πολλά που δεν φαινόταν ότι δεν είναι 17 ετών. Ερχόταν φυσικά και φοιτητές, οι πιο μεγάλοι δηλαδή και τα παιδιά της γειτονιάς. Παίζαν και χαρτιά: μπουρλότ, κουμ κάν… τζογαδόρικα δηλαδή. Ήταν ένα μαγαζί που ερχόσουν έπινες τον καφέ σου και μπορούσες να βρεις κάποιον να παίξετε μπιλιάρδο, πινκ πόνγκ ή χαρτάκι. Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν ήμασταν αυτό που όλοι φανταζόντουσαν. Δηλαδή ότι αυτού του είδους τα μαγαζιά ήταν κακόφημα και συχνάζανε συμμορίες, χούλιγκαν, κλέφτες και γενικά ήταν στέκι σκοτεινών τύπων.
Κορίτσια ερχόντουσαν; Τότε όχι ήταν λίγο δύσκολο. Μετά, κατά το 1985 -1987. Αρχικά επρόκειτο για κορίτσια που ζούσαν στο εξωτερικό και ήταν για διακοπές στην Ελλάδα. Ήταν οι πρώτες που ερχόντουσαν με τις παρέες τους. Εμείς για να προσελκύσουμε κοπέλες είχαμε και την προσφορά μισή τιμή σε όλα. Το γράφουν ακόμα οι τιμοκατάλογοι που έχω που είναι από την τότε εποχή.
Τώρα τι πελατεία έχεις; Τώρα φοιτητόκοσμος, αυτός που τον ενδιαφέρει το φθηνό ποτό και η μπύρα. Επίσης κάνουν παρτάκια εδώ γιατί ο χώρος είναι το κάτι άλλο και τον διαθέτουμε για γενέθλια, γιορτές, πάρτυ ομάδων ΜΚΟ και έχουν τα ποτά τους τα μπιλιάρδα, έχει πολλά πράγματα να κάνεις με την παρέα σου.
Με την τεχνολογία να έχει προχωρήσει και τα παιδιά να παίζουν στο κινητό στο playstation εσύ πώς μπορείς να αντιμετωπίσεις όλη αυτή την εξέλιξη; Γ αυτό και εμείς κάποια στιγμή βάλαμε wi-fi να μπορούν να ασχοληθούν και με το κινητό τους αν θέλουν αλλά τα παιδιά εδώ έρχονται για τα μπιλιάρδα, τα φλιπεράκια… αυτά τους ενδιαφέρουν. Παλιά εδώ γινόταν χαμός με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, δεν ξέρω αν τα πρόλαβες, το peace attack, το πάκμαν, τα ράλι που έπαιζες με το τιμόνι. Αυτή ήταν η διασκέδαση τότε. Τώρα θα έρθουν γιατί είναι και ρετρό, είναι το μαγαζί του μπαμπά τους και έχει τις μπύρες δύο ευρώ.
Έχεις Πελάτες από την εποχή που άνοιξες; Έρχονται ακόμα; Ναι, αυτός είναι ένας (μου δείχνει έναν πελάτη στο μπάρ). Έρχεται αρκετός κόσμος από τα παλιά, δεν είναι καθημερινοί πελάτες γιατί μεγάλωσαν, δουλεύουν, έχουν υποχρεώσεις αλλά έρχονται.
Να το αλλάξεις έχεις σκεφτεί ποτέ; Μετά από μένα ας το κάνουν ό,τι θέλουν… στην κόρη μου θα μείνει, αυτή θα αποφασίσει. Μ’ αυτήν την κρίση όμως και μ’ αυτά που ζητούν οι εφορίες για έναν χώρο σαν αυτό και τα χρήματα που θέλει ο Δήμος, είναι λίγο δύσκολα τα πράγματα. Αν ήθελαν να ήταν αξιοκρατικοί, ας μας έβαζαν να πληρώσουμε βάση τζίρου όχι τετραγωνικών. Το μπιλιάρδο θέλει μέτρα, θέλει χώρο, όμως δεν τα βγάζει τα λεφτά του πλέον, δεν αφήνει το αντίστοιχο κέρδος. Τα κρατάμε με νύχια και με δόντια γιατί το αγαπάμε και λυπόμαστε να το κλείσουμε. Γι’ αυτό είμαστε εδώ. Εκεί στη Γερμανία που γεννήθηκα και μεγάλωσα, είχαμε απέναντι ένα μαγαζί το οποίο υπήρχε πριν από τον πόλεμο και το συντηρούσαν έτσι στο ίδιο στυλ που είχε και ήταν εντυπωσιακό. Μόνο στην Ελλάδα έχουν την τάση να τα αλλάζουν όλα συνέχεια. Είναι και πολύ μεγάλο και μιοα ανακαίνιση και αλλαγή στην διακόσμηση θα κόστιζε πολύ. Πάντως όποτε με ρωτάνε για το αν έχω κάνει ποτέ ανακαίνιση, τους λέω πάντα “ναι πήγα τις μπύρες από δεξιά και τις έβαλα αριστερά”.
Υπάρχουν άλλα τέτοια μαγαζιά στην πόλη; Δεν έχω χρόνο λόγω μαγαζιού να βγω έξω να δω, δεν έχω πάει σε κανένα, αλλά από ό,τι ξέρω αν υπάρχουν πρέπει να είναι πάρα πολύ λίγα. Το είδος εκλείπει. Παλιά είχε πάρα πολλά, γινόταν χαμός. Τώρα ποιος μπορεί να κρατήσει ένα τέτοιο μαγαζί. Εγώ προσπαθώ να επιβιώσω γιατί για μένα είναι το σπίτι μου, είναι τρόπος ζωής. Τραβάτε με και ας κλαίω που λέμε.
Φίλους έκανες από το μαγαζί; Φίλους πολλούς, τώρα κάποιοι είναι 50 χρονών. Γνωριστήκαμε, πήγαμε στους γάμους τους, στις κηδείες των γονιών τους… τώρα κάποιοι έχουν παιδιά, οικογένεια δεν εμφανίζονται συχνά αλλά κρατάμε επαφή.
Έχει περάσει όλη η Θεσσαλονίκη από το μαγαζί; Και όλη η Ελλάδα μπορώ να σου πω. Οι πελάτες του τότε είναι σήμερα διασκορπισμένοι σε όλο τον κόσμο. Άλλοι ήταν φοιτητές, άλλοι μετακομίσανε για δουλειά, άλλοι έφυγαν Αγγλία. Έχουμε βγάλει από εδώ δικηγόρους, γιατρούς είχαμε «ποιοτικό» κόσμο. Δεν ήταν κακόφημο το μαγαζί ποτέ.
Παρόλα αυτά η ρετσινιά ακολουθεί αυτά τα μαγαζιά. Ήταν και κάτι που προωθούσε ο κινηματογράφος, χρησιμοποιώντας τα ως ιδανικό φόντο για σκηνές με φασαρία και παραβατικότητα. Ναι, ακριβώς και εδώ γυρίστηκε μια ταινία το Μerry X-mas και όταν κατάλαβα τι αφορούσε η σκηνή, του λέω του σκηνοθέτη καλά βρε εμεις πάμε να αποτινάξουμε τη ρετσινιά από πάνω μας και εσύ κάνεις τέτοια σκηνή;
Θυμάσαι κάποια περιστατικά πιο έντονα από άλλα; Συνήθως ό,τι είχε να κάνει με παιχνίδι και με παρέες όταν παίζαμε καραμπόλα, το δεκάρι, που είναι το πιο χαβαλέ παιχνίδι της καραμπόλας. Επίσης ένα περιστατικό με ένα παιδί που παίζαμε ως της 4 το πρωί και ενώ κέρδιζε σε όλα έχασε στην τελευταία μπίλια. Πρωτοχρονιά ένα παιδί που είχε κάτσει και στις 4 τσόχες και τα είχε πάρει όλα από όλους. Τέτοια πράγματα, εντυπωσιακά παιχνίδια, παρέες, γέλια.
Πώς ήταν η σχέση σου με τους πελάτες; Όταν ήρθα από Γερμανία, λαζογερμανό με φώνάζαν, με κορόιδευαν τα πιτσιρίκια. Είχα άλλη νοοτροπία, ήταν διαφορετικά και τα μικρά τότε ήθελαν να επιβληθούν, ήθελαν να σε φάνε, να σε κλέψουν στο λογαριασμό. Τώρα είναι οι νεολαίοι πιο ήρεμοι, έχουν αλλάξει πολύ προς το καλύτερο. Είναι το χρήμα που με τα χρόνια επηρεάζει την συμπεριφορά. Τώρα που θα έχουμε και πάλι λιγότερο, δεν ξέρω αν θα φτάσουμε πάλι να γίνουν αλλιώς τα πράγματα.
Το μέλλον πώς το βλέπεις; Το πρόβλημα είναι πάντα το οικονομικό και έχεις «μπάστακα» το κράτος στο χώρο σου. Το κρατάω με φιλότιμο, μ’ αρέσει ο χώρος, έχω παλιά αντικείμενα, έχω τιμοκαταλόγους σε δραχμές, έχω τα φλίπερ και τα tv games, τα οποία είναι πολλά δεν χωράνε πλέον, οπότε δίνω και από κανένα, πουλάω αν μου το ζητήσουν.
Υπάρχει μπιλιάρδο, βελάκια και στο κινητό και στο ίντερνετ… γιατί να έρθει ο άλλος εδώ. Εδώ θα έρθει η παρέα, θα πεις την μαλακία σου, θα πιείς την μπύρα σου, είναι αλλιώς. Είναι η παρέα και αυτό δεν μπορεί να το αντικαταστήσει κανείς. Μετά πάς πάλι στην απομόνωση αλλά την παρέα θα την αναζητάς πάντα.
*Το El Paso βρίσκεται Αγ. Δημητρίου 140
