Η ιστορία του Πόντιου που πετάει για έκτη φορά το διάστημα

Ποιος είναι ο 55χρονος Θόδωρος (Φιοντόρ) Γιουρτσίχιν, ο κοσµοναύτης από τη Μόσχα, που ταξίδεψε µε το διαστηµικό λεωφορείο «Αιλαντίι;» για πρώτη φορά το 2002 και πλέον ξαναπατάει διάστημα με μία σημαία του ΠΑΟΚ και μια ποντιακή λύρα στα χέρια; 

Λέξεις: Χρύσα Νάνου

Πώς συνέβη να ρέει ελληνικό αίµα στις φλέβες του και πώς ακούστηκαν οι πρώτες φράσεις στα ποντιακά στο Διάστηµα; Τις απαντήσεις µάς έδωσε µία επταµελής οικογένεια οµογενών, ποντιακής καταγωγής, που ζει εδώ και χρόνια στη Σίνδο της Θεσσαλονίκης: η Μικρούλα, µία γυναίκα µε λαµπερό βλέµµα, που, ως γνήσια Πόντια, δεν κρύβει την περηφάνια της για τον αστροναύτη γιο της, ταυτόχρονα, όµως, ανησυχεί γι’ αυτόν λες και είναι ακόµη παιδάκι, ο σύζυγός της Νικόλαος, ο δεύτερος γιος τους Παναγιώτης, η σύζυγός του και τα τρία κορίτσια τους.

Ζεστή και φιλική, η οικογένεια Γιουρτούαν άνοιξε το σπίτι της, κάπου κοντά στα Τ.Ε.Ι της Σίνδου, για να µας υποδεχτεί, ξεφύλλισε φωτογραφικά άλµπουµ και θυµήθηκε παλιά αλλά και πρόσφατα περιστατικά από τη ζωή τους.

«Χθες, µίλησα µε τον Θόδωρο» λέει µε καµάρι η µητέρα του κατά τα τρία τέταρτα Έλληνα και κατά το ένα τέταρτο ρώσου αστροναύτη. Πώς έγινε η συνοµιλία τους, αφού ο Θόδωρος ταξίδευε ήδη στο Διάστηµα, είναι η εύλογη απορία µας. «Μας τηλεφώνησε από το διαστηµόπλοιο. Στην αρχή, ξαφνιάστηκα, γιατί άκουγα τη φωνή του κάπως διαφορετική, πα- ραµορφωµένη. Ανησύκηοα µήπως κάτι έπαθε ο γιος µου και µου µιλούσε άλλος, και τον ρώτησα στα ποντιακά: “Θόδωρον, εσύ είσαι;”.

Εκείνοι; κατάλαβε ότι είχα πονηρευτεί και µου απάντησε: “Ναι, µάνα, εγώ είµαι ο Θόδωρον”. Τότε ησύκασα». Τις τελευταίες µέρες, σε καθηµερινή βάση, η οικογένεια Γιουρτσίκιν παρακολουθεί στη δορυφορική τηλεόραση τις µεταδόσεις ρωσικού καναλιού από την αποστολή του διαστηµικού λεωφορείου «Ατλαντίς» και όλα τα µέλη της δεν κρύβουν ότι καρδιοκτυηούν για τον Θόδωρο. «Στην υγειά του. Να γυρίσει εντάξει και να είναι πάντα καλά» κάνουν µαζί µας την πρόποση.

Ήθελε να πετάξει

Το πεπρωµένο του Θόδωρου Γιουρτσίκιν έγραφε από νωρίς τα  διαστηµικά ταξίδια. «Το ’61 – ’62, ο Γιούρι Γκαγκάριν είχε κάνει την πρώτη του πτήση στο Διάστηµα και ήταν ήρωας στη Ρωσία.

Καθόµασταν στο µπαλκόνι του σπιτιού µας, στον δεύτερο όροφο πολυκατοικίας. Ο Θόδωρος, µόλις τριών ετών τότε, έδωσε µία βουτιά πάνω από τα κάγκελα και πήδηξε στο κενό. Εγώ πάτησα µία τσιρίδα, ο πατέρας του µόλις που πρόλαβε να τον πιάσει από το πόδι και να τον τραβήξει µέσα.

Έβαλα τα κλάµατα, παραλίγο το παιδί να σκοτωνόταν, κι αuτό, όλο χαρά και καµάρι, γύρισε και µου είπε: “Μάµα, Γκαγκάριν είµαι!”. Από τότε ο Θόδωρος ήθελε να πετάξει. Αυτό έγινε το όνειρό του όσο µεγάλωνε. Έβαλε πείσµα να το πετύχει και τα κατάφερε τώρα, στα σαράντα τρία του» εξηγεί η µητέρα του.

Ευφυέστατος και άριστος µαθητής, από τις πρώτες τάξεις του σχολείου, ο Θόδωρος ήταν σαίνι στα Μαθηµατικά κατατάχθηκε µάλιστα στο Φυσικοµαθηµατικό Τµήµα του σχολείου του στο Μπατούµ.

«Οταν δεν κατάφερνε να λύσει κάποια άσκηση, ξενιχτούσε πάνω από τα βιβλία µερικές φορές ως το πρωί, για να τα καταφέρει. Και τα κατάφερνε» θυµούνται οι γονείς και ο αδερφός του.

«Ήταν πάvτα πρώτος, έπαιρνε βραβεία σε διαγωνισμούς. Εγώ ονειρευόμουν να γίνει γιατρός, εκείνος όμως, μου έλεγε: “Μάνα, εγώ το αποφάσισα, θα γίνω αστροναύτης. Δεν θα μου αλλάξει γνώμη κανείς».

«Ο Θόδωρος βλέπει μόνο μπροστά του, όταν βάζει κάτι στο μυαλό του. Δεν φοβάται τίποτε και προχωράει» λέει ο αδελφός του και προσθέτει με χιούμορ: «Εγώ, πάvτως, δεν σας κρύβω ότι φοβάμαι τα ύψη!».

Αφού φοίτησε σε Ινστιτούτο Αεροναυτικήο, στη Μόσχα, κι απέκτησε την ειδικότητα του μηχανολόγου – μηχανικού σε διαστημόπλοια, ο Θόδωρος Γιουρτσίκιν εκπαιδεύτηκε ως κοσμοναύτης. Καθυστέρησε, όμως, να πετάξει, διότι τον πρόλαβε η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.

Την ευκαιρία να πραγματοποιήσει το όνειρο της ζωής του, να ταξιδέψει στο Διάστημα, του έδωσε μία συμφωνία της πατρίδας του με τις Η.ΠΑ, χάρη στην οποία ο ίδιος βρέθηκε να ζει εδώ και έναν χρόνο με τη σύζυγο και τις δύο κόρες τους στο Χιούστον. Από το ακρωτήριο Κανάβεραλ ξεκίνησε πριν από δύο εβδομάδες το ταξίδι του με το διαστημικό λεωφορείο «Ατλαντίτ;».

Από το Μπατούµ στην Ελλάδα

Όπως αμέτρητοι άλλοι Έλληνες, οι γονείς της Μικρούλας (βαφτίστηκε Ελένη, της έδωσαν, όμως, αυτό το υποκοριστικό, διότι ήταν μικροκαμωμένη) εκδιώχθηκαν από τους Τούρκους, πριν από έναν αιώνα, από τα παράλια του Πόντου και αναγκάστηκαν να μετακινηθούν προς τη Ρωσία.

Ελληνίδα του Πόντου ήταν και η μητέρα του Νικολάι Γιουρτσίκιν, ενώ ο πατέρας του ήταν Μοσχοβίτης. Η Μικρούλα και ο Νικολάι ντήθηκαν, ερωτεύτηκαν και ηαντρεύτηκαν το 1956 στο όπου γεννήθηκε, το 1959, ο Θόδωρος και, δύο χρόνια αργότερα, ο Παναγιώτης. Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, ο Παναγιώτης ήταν αυτός που ήρθε πρώτος από την οικογένεια στη Θεσσαλονίκη, το 1992, πιάνοντας δουλειά ως τορναδόρος. Την επόμενη χρονιά, τον ακολούθησαν και οι υπόλοιποι.

Μόνο ο Θόδωρος έμεινε στην Μόσχα. Τι δουλειά – κυριολεκτικά – θα είχε, άλλωστε, ένας στην Ελλάδα;

Όπως οι περισσότερες οικογένειες ομογενών που έφτασαν στην χώρα μας, οι Γιουρτσίχιν αvιτιμετώπισαν στην αρχή πολλές δυσκολίες προσαρμογής. Ύστερα από σαράντα επτά χρόνια δουλειάς σε εργοστάσιο στο Μπατούμ, ο πατέρας εργάζεται μέχρι και σήμερα, στα 70 του χρόνια, σε επιχείρηση στην Θεσσαλονίκη, η οποία κατασκευάζει έπιπλα μπάνιου.

Εργατικός κι ακούραστος, δηλώνει μέχρι σήμερα ευχαριστημένος με την δουλειά του. Πριν από πέvιτε χρόνια, ο Θόδωρος ήρθε, να τους ετιισκεφθεί. «Ηταν καλοκαίρι. Πήγαμε στη Χανιώτη, κάναμε τον γύρο του δεύτερου ποδιού περάσαμε πάρα πολύ ωραία» θυμάται ο αδελφός του.

Τον περιμένουν ξανά φέτος, να έρθει Χριστούγεννα στη Θεσσαλονίκη, για να περάσουν μαζί τις γιορτές και να του ευχηθούν για τα γενέθλιά του, στις 3 Ιανουαρίου.

Εδώ “Aτλαντίς”

Ύστερα από αλλεπάλληλες αναβολές, λόγω κακών καιρικών συνθηκών, το διαστημικό λεωφορείο «Ατλαντίς», στο οποίο επέβαιναν εκτός από τον Γιουρτσίχιν πέντε Αμερικανοί αστροναύτες – ανάμεσά τους και δύο γυναίκες – εκτοξεύτηκε με επιτυχία, στις 7 Οκτωβρίου, στις 3.46 μ.μ. (22.46 ώρα Ελλάδος) από το ακρωτήριο Κανάβεραλ, για μία διαστημική αποστολή, διάρκειας έντεκα ημερών.

Ήδη, το πλήρωμα εηισκέφτηκε τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (188), όπου ζουν εδώ και 137 τρεις αστροναύτες, και πραγματοποίησε τρεις εξόδους, για να εκτελέσει τεκνικές εργασίες. Η αποστολή τους περιελάμβανε τη μεταφορά ειδικής δοκού, μήκους 13,5 μ., για την κατασκευή γέφυρας στον Σταθμό κόστους 390 εκατομμυρίων δολαρίων.

Όταν ολοκληρωθεί, η γέφυρα θα έχει μήκος 105 μέτρα και θα είναι η μεγαλύτερη κατασκευή που έγινε ποτέ στο Διάστημα. Πάνω της θα στηριχτούν τα ηλιακά πάνελ για την τροφοδοσία του Σταθμού.

Το «Ατλαντίς» εγκατέλειψε τη Γη με μία μίνι βιντεοκάμερα, προσαρτημένη στην εξωτερική δεξαμενή καυσίμων, στέλνοντας έτσι πίσω στο διαστημικό κέντρο εικόνες από την πορεία προς το Διάστημα. Το πλήρωμα του διαστημικού λεωφορείου μετέφερε στους τρεις αστροναύτες, που κατοικούν στον διαστημικό σταθμό, φρέσκα φρούτα, πικάντικη σάλτσα και μία τάρτα με γέμιση καρύδι.

Ο Θόδωρος Γιουρτσίχιν είχε μαζί του ένα άσπρο, γούνινο αρκουδάκι, το φυλακτό που δεν αποχωρίζεται ποτέ. Ένα παρόμοιο – ασπρόμαυρο – έχει και ο πατέρας του, στο σπίτι τους, στη Σίνδο. Ανάμεσα στα χόμπι που έχει ο Θόδωρος, είναι και η συλλογή γραμματοσήμων.

«Στο σπίτι του, στη Μόσχα, έχει ένα ολόκληρο δωμάτιο με γραμματόσημα. Όταν μπήκα μια μέρα μέσα, δεν με άφησε να ακουμπήσω τίποτε» θυμάται η μητέρα του.

«Έχει μανία με τα γραμματόσημα. Την εποχή που έπαιρνα 1.800 δραχμές μισθό, αυτός έδωσε 800 δραχμές, για να πάρει ένα γραμματόσημο» την συμπληρώνει ο σύζυγός της.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ

Ο Θόδωρος (Φιοντόρ) Γιουρτσίχιν γεννήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 1959 στο Μπατούμ. Είναι παντρεμένος με την Λαρίσα Ανατόλιεβνα Γιουρτσίχινα και έχουν δύο κόρες.

Σπουδές: Αφού αποφοίτησε από το σχολείο του στο Μπατούμ, το 1976 εισήχθη στο Moscow Aviation Institute Sergey Ordzhonikidze. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του το 1983 και πήρε πτυχίο μηχανολόγου-μηχανικού, ειδικευμένου σε διαστημόπλοια.

Το 2001, αποφοίτησε από το Service State University της Μόσχας, με Ph.D. στα Οικονομικά.

Εμπειρία: Αφού αποφοίτησε, δούλεψε στη ρωσική εταιρία αεροναυτικής “Energia” από το 1983 ως το 1997. Δούλεψε στο Κέντρο Ελέγχου Διαστημικών Αποστολών της Ρωσίας ως μηχανικός και, στη συνέχεια, συνεργάστηκε σε προγράμματα για την λειτουργία του MIR. Το 1997, επιλέχθηκε ως υποψήφιος κοσμοναύτης και για δύο χρόνια ακολούθησε βασική εκπαίδευση, για να πάρει τελικά το 2.000 τον τίτλο του κοσμοναύτη. Τώρα συνεργάζεται με την NASA εκπροσωπώντας τη “Rosavia-cosmos”. Η πτήση του με το “Ατλαντίς” είναι η πρώτη του αποστολή στο Διάστημα.

δημοσιεύθηκε στο περιοδικό SUNDAY τον Οκτώβριο του 2002

Δείτε μια παλαιότερη συνέντευξη του εδώ: