Μια Θεσσαλονικιά τραγουδά με τον Λέοναρντ Κοέν!

Εικόνα: Kurt Heim

Μια σπουδαία συνεργασία έρχεται αυτό το φθινόπωρο για μια από τις ωραιότερες φωνές της Ελλάδας, που ζει πια στο Λος Άντζελες. Η Αθηνά Ανδρεάδη συνεργάζεται στο νέο δίσκο του Λέονταρντ Κοέν, ένα δίσκο αποτίμηση μιας ολόκληρης ζωής. Ο δίσκος λέγεται ”You want it darker”, κυκλοφορεί στις 21 Οκτωβρίου και συνοψίζει τα 82 συναρπαστικά χρόνια της ζωής του και τη σκοτεινιά του τέλους που πλησιάζει. Σε ένα από τα τραγούδια του δίσκου φωνητικά μαζί του κάνει η δική μας Αθηνά. Στο τραγούδι ακούγονται μαντολίνα και ο ήχος του μπουζουκιού.

Πρόκειται για το Τravelling light, ένα τραγούδι αφιερωμένο στις μέρες που ο Κοέν πέρασε στο αγαπημένο του νησί, την Ύδρα, ένα νησί που λάτρεψε και που είναι γραμμένα μερικά από τα κορυφαία του τραγούδια όπως το Famous Blue Raincoat.

Στην Ύδρα βρέθηκε την άνοιξη του 1960 για να γλιτώσει από το βροχερό καιρό στο Λονδίνο, μετά από μια στάση στον Πειραιά και την Αθήνα. Αγόρασε ένα παλιό τρίπατο αρχοντικό του 19ου αιώνα και έζησε μερικά ευτυχισμένα χρόνια με την τότε σύντροφο του Μάριαν Ίλεν από τη Νορβηγία που τη γνώρισε στο νησί, σε ένα μπακάλικο που μπήκε να ψωνίσει κάτι.

Εκείνη περιέγραψε χρόνια αργότερα την εικόνα του καθώς μπήκε μέσα στο παντοπωλείο και τον έλουζε ο ήλιος, ο ίδιος μίλησε για το ερωτικό τους σμίξιμο στην παραλία, για τον καθαγιασμό στην απλότητα του ελληνικού νησιού, για την υπέροχη ζωή που έζησαν εκεί. Για κείνη είναι γραμμένο το περίφημο So long Marianne.

Το περασμένο καλοκαίρι τα νέα από τη Νορβηγία που ζούσε η Μάριαν δεν ήταν καλά. Της απέμεναν λίγες μέρες ζωής, χτυπημένη από καρκίνο. Είχε πουλήσει το σπίτι του νησιού.

Ο Κοέν της στέλνει ένα σύντομο συγκλονιστικό σημείωμα, όπως αποκαλύπτει στο νέο του τεύχος το New Yorker:

Well Marianne, it’s come to this time when we are really so old and our bodies are falling apart and I think I will follow you very soon. Know that I am so close behind you that if you stretch out your hand, I think you can reach mine. And you know that I’ve always loved you for your beauty and your wisdom, but I don’t need to say anything more about that because you know all about that. But now, I just want to wish you a very good journey. Goodbye old friend. Endless love, see you down the road.

Τις τελευταίες της στιγμές στο δωμάτιο που βρίσκονταν οι πιο στενοί της φίλοι και έπαιζε το Bird on a Wire.

Σε κείνα τα ευτυχισμένα χρόνια επιστρέφει αυτό το νέο τραγούδι που τραγουδά με την Αθηνά. Ένας φόρος τιμάς στη ζωή εκείνων των χρόνων, στην αιώνια αγάπη τους, το φως του ταξιδιού που τους ένωσε και ένα υποσχετικό ”στο επανιδείν” στου στίχους του, It’s au revoir  της λέει, δεν είναι αντίο αυτός ο χωρισμός.

Ο τίτλος του τραγουδιού είναι εμπνευσμένος από ένα ποίημα του Κοέν. Το Travelling Light #31, που είχε συμπεριληφθεί στο περίφημο Book of Longing by Leonard Cohen που κυκλοφόρησε το 2006.

I guess I’m just Somebody who Has given up On me and you

I’m not alone I’ve met a few Who were travelling Travelling light

Αυτοί είναι οι στίχοι του τραγουδιού:

I’m traveling light It’s au revoir My once so bright, my fallen star I’m running late, they’ll close the bar I used to play one mean guitar I guess I’m just somebody who Has given up on the me and you I’m not alone, I’ve met a few Traveling light like we used to do

Good night, good night, my fallen star I guess you’re right, you always are I know you’re right about the blues You live some life you’d never choose I’m just a fool, a dreamer who forgot to dream of the me and you I’m not alone, I’ve met a few Traveling light like we used to do

But if the road leads back to you Must I forget the things I knew When I was friends with one or two Traveling light like we used to I’m traveling light

Η Αθηνά ζει και εργάζεται πλέον στο Λος Άντζελες μετά από αρκετά χρόνια στο Λονδίνο. Ο Κοέν υπήρξε μία από τις μεγαλύτερες μουσικές επιρροές στη ζωή της. Μάλιστα σε μια συνέντευξη της πριν χρόνια το εξομολογήθηκε. Τη συνέντευξη διάβασε ο γιος του που την κάλεσε στη συνέχεια, αφού άκουσε τα τραγούδια και τη φωνή της και γοητεύτηκε, να συμμετάσχει στο νέο του άλμπουμ σε ένα τραγούδι αφιερωμένο στις μέρες της Ελλάδας.

Ιδού το τραγούδι:

Της ζήτησα να μας μιλήσει για αυτή την αναπάντεχη συνεργασία που πρωτοστάτησε ο γιος του Άνταμ Κοέν, που είναι παραγωγός του δίσκου, για να πραγματοποιηθεί:

”Τεράστια τιμή. Αξέχαστη εμπειρία. Ένα όνειρο έγινε πραγματικότητα. Παραβρέθηκα στον ίδιο χώρο με ένα «είδωλό» μου και τραγουδήσαμε μαζί. Αυτός το κουπλέ, εγώ τα ρεφρέν. Είναι ένας από τους λίγους καλλιτέχνες που με έχουν επηρεάσει τόσο βαθιά από μικρή, με την ποίησή του και τα τραγούδια του. Μια από τις σημαντικότερες στιγμές της ζωής μου ως καλλιτέχνιδα, και πνευματικά.  Όπως μου είπε ο Paul Zollo το να μιλάς στον Leonard Cohen είναι σαν να είσαι Βουδιστής και να μιλάς στον Βούδα. Κάπως έτσι ένιωσα… Κάθε του λέξη ακόμα και απάντηση στην πιο χαζή ερώτηση είναι σπουδαία, γεμάτη σοφία και χιούμορ. Είναι ταπεινός, ευγνώμων, άλλοτε γελάει σαν παιδί, και άλλοτε το σκοτάδι και το φως φλερτάρουν στα μάτια του. Είμαι βαθιά συγκινημένη που ένας τέτοιος ζωντανός θρύλος με επέλεξε για αυτήν την συνεργασία, και νιώθω μεγάλη ευγνωμοσύνη και στον γιο του Adam Cohen που το έκανε πραγματικότητα, μέσα από την εξαιρετική παραγωγή του αλλά και που με βρήκε στο Λος Άντζελες, που άκουσε τον νέο μου δίσκο Ready For The Sun και πίστεψε στην φωνή και στα τραγούδια μου. Και στον πατέρα του πάλι, που ενώ άλλαξε και «πέταξε» τα περισσότερα στοιχεία απο το τραγούδι «Traveling Light», κράτησε την φωνή μου ατόφια. Χρωστάω πολλά όμως και στην «πατρίδα» μου, στην Ελληνική μας ψυχή, που λάμπει γερά μέσα μας.”

Το Φεβρουάριο του 2017 πρόκειται να κυκλοφορήσει το 13-track full length album ”Ready For the Sun” που ηχογραφείται αυτή την εποχή στο L.A. Εξαιρετικές κριτικές για τη φωνή και τα τραγούδια της έχουν γράψει το Billboard, o Gaurdian, η Daily Mail και πολλά άλλα έντυπα του κόσμου.

Ακολουθεί μια παλαιότερη κουβέντα μαζί της για την parallaxi:

Να ξεκινήσω λέγοντάς σου ότι µε ξάφνιασε στη συναυλία της Θεσσαλονίκης να σε ακούω να τραγουδάς παραδοσιακά. Προέρχεσαι από αστική οικογένεια, φαντάζοµαι µε άλλα ακούσµατα…

Η αλήθεια είναι ότι ναι, δεν µεγάλωσα µε παραδοσιακή µουσική, µε την έννοια ότι την ακούγαµε στο σπίτι. Μεγάλωσα, όµως, εδώ ακούγοντας ραδιόφωνο, ρεµπέτικα και λαϊκή µουσική, δηλαδή υπήρχαν αυτά τα ακούσµατα µέσα µου, ίσως και λόγω των προγόνων µου να υπάρχουν µέσα µου ούτως η άλλως. Και η µητέρα µου, µου τραγουδούσε νανουρίσµατα. Αλλά κυρίως µεγάλωσα µε ροκ µουσική και µε το που έφυγα από την Ελλάδα ξαφνικά άρχισα να ανακαλύπτω τις ρίζες µου και την παράδοση και τρελάθηκα. Και λέω, µα καλά εγώ πού ζούσα τόσα χρόνια, πώς δεν είχα καταλάβει αυτή τη φοβερή µουσική. Και έτσι κάθε φορά που γυρνούσα Ελλάδα, τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο προσπαθούσα να πηγαίνω, και ακόµη πηγαίνω, σε πανηγύρια και να ακούω παραδοσιακή µουσική και προσπαθώ να µάθω κάτι παραπάνω. Και αυτό που έκανα αρχικά ήταν ότι, όταν σπούδαζα ακόµα, µάζευα κάποια από τα αγαπηµένα µου παραδοσιακά τραγούδια που είχα ακούσει ή ανακαλύψει και τα έφερνα πίσω στους µουσικούς για να τ΄ακούσουν. Τους κάλεσα να πειραµατιστούµε, να κάνουµε ένα διάλογο πάνω σε αυτό το υλικό, µε έναν δικό µας τρόπο βέβαια. Και έτσι ξεκίνησε κάπως.

Είχαν ακούσει κάτι τέτοιο; Πού το τοποθετούσαν;

Προσπάθησαν στην αρχή να το συγκρίνουν µε ινδική µουσική, γιατί υπάρχει πολλή ινδική µουσική στο Λονδίνο. Αλλά τελικά είπαν ότι αυτό είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Οπότε σκέφτηκα, επειδή τα παιδιά έχουν και µπλούζ και τζαζ εκπαίδευση και ακούσµατα που τους είναι πιο οικεία από τα ηπειρώτικα, για να δούµε, λοιπόν, πώς θα ταίριαζε. Βάλαµε λίγο µπλουζ και προσθέσαµε και άλλα στοιχεία. Ο καθένας έφερε κάτι δικό του.

Ζεις στο Λονδίνο, την πρωτεύουσα της µίξης των ήχων. Επηρεάστηκες από αυτό το κλίµα;

Αρχικά έτσι ξεκίνησα, γιατί τότε δεν έγραφα µουσική. Μεγαλώνοντας αυτοσχεδίαζα σχετικά µε τη φωνή και έγραφα και ποίηση, αλλά τα δύο, ο στίχος και η µουσική, δεν είχαν έρθει µαζί στο τραγούδι σε εκείνη τη φάση. Ήθελα να κάνω κάτι δικό µου και ξεκίνησα έτσι ερµηνεύοντας παραδοσιακά τραγούδια, όπως τα καταλάβαινα εγώ µε τα παιδιά. Είχα καλέσει διάφορους µουσικούς, Έλληνες και ξένους, για να συνεργαστούµε και άρεσε πάρα πολύ, πράγµα που δεν το φανταζόµουν γιατί το έκανα κατά τη διάρκεια των σπουδών µου. Ήταν ένα πείραµα. Έκανα διάφορους πειραµατισµούς: τζαζ, ποπ, electronical, δοκίµασα διάφορα πράγµατα µέχρι να βρω τη δική µου φωνή και το δικό µου στυλ. Και ξαφνικά µας παίζουν στο ραδιόφωνο, στο Radio 3, που στηρίζουν πολύ τέτοιες προσπάθειες. Οπότε, σιγά σιγά βέβαια, άρχισα να γράφω όλο και περισσότερο, και στα ελληνικά και στα αγγλικά, και αποφάσισα ότι τουλάχιστον για τον πρώτο µου δίσκο ήθελα να κάνω κάτι που να µε εκφράζει ολοκληρωτικά. ∆ηλαδή, γεννήθηκα στο Λονδίνο, µεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη και ξαναεπέστρεψα. Ζω τώρα σχεδόν µισή ζωή εδώ. Φυσικά µεγάλωσα εδώ, οπότε νιώθω Ελληνίδα, αλλά µεγάλωσα δίγλωσση, κάτι που το χρωστάω στους γονείς µου, και ακούγοντας και ροκ µουσική, ήθελα να έρθουν οι δύο κόσµοι µαζί σε ένα δίσκο. Και αυτό µου βγήκε φυσικό και στο γράψιµο, αλλά και στην ηχογράφηση. Όταν µιλάω στον εαυτό µου, µιλάω και στις δυο γλώσσες. Έχει σχέση µε το θέµα, νοµίζω, το οποίο σκέφτοµαι. Αλλά ο στίχος µού βγαίνει πιο φυσικός στα αγγλικά παρά στα ελληνικά. Ο δίσκος ηχογραφήθηκε και στην Αθήνα και στο Λονδίνο, µε µουσικούς και από τις δύο χώρες. Κι εγώ αυτή είµαι, είµαι λίγο και από τα δύο.

Ακούγοντας αυτές τις ηµέρες το cd, µου έκανε εντύπωση ότι υπάρχουν µέσα πράγµατα για σένα… φαντάζοµαι πολλά από αυτά είναι αυτοβιογραφικά, είναι συναισθήµατα, σκέψεις που σου έχουν περάσει από το µυαλό και τα έχεις γράψει. Κι αυτό χρειάζεται τόλµη, σε µια εποχή, µάλιστα, που δεν έχουµε πολλές γυναίκες δηµιουργούς που δεν φοβούνται να εκτεθούν…

Νιώθω ότι αν εκφράζω αυτό που νιώθω αληθινά και είµαι ειλικρινής µε τον εαυτό µου, νοµίζω ότι µπορώ να επικοινωνήσω πολύ πιο άµεσα και αληθινά και µε τους άλλους ανθρώπους. Γιατί όλοι πάνω κάτω βιώνουµε τα ίδια πράγµατα και νιώθουµε παρόµοια συναισθήµατα και έτσι έρχεται και η τέχνη και λειτουργεί ως κάθαρση. Γιατί λέγοντας αυτό που έχεις νιώσει, λυτρώνεσαι και εσύ. Όταν γράφω στίχους και παλεύω µε τις λέξεις και έχω κάτι που είναι σχετικά καλό και θα µπορούσε να «περάσει», είναι οκ. Αλλά πολλές φορές το γράφω και το ξαναγράφω, γιατί θέλω να φτάσω σε κάτι το οποίο σχεδόν να µε «τσούξει» λίγο, που σηµαίνει ότι είναι κάτι το οποίο κρύβει µια αλήθεια για µένα. Και λέω, άντε εντάξει, βρήκαµε το κλειδί του κοµµατιού.

Υπάρχει µια µεθοδικότητα και µια υποµονή. Ειδικά, για παράδειγµα στην Ελλάδα, όλα αυτά τα παιδιά που βγαίνουν από τα realities και από όλες αυτές τις µουσικές εκποµπές, θέλουν την επόµενη στιγµή να εκτοξευθούν. Στην δική σου περίπτωση καταλαβαίνω ότι το προετοίµαζες 10 χρόνια κατά κάποιο τρόπο.

Αν και δεν ήξερα. ∆εν ξεκίνησα ξέροντας ακριβώς που θα καταλήξω. Γιατί το όλο θέµα ξεκίνησε σαν πείραµα. Τώρα, κοιτώντας πίσω, κάθε πράγµα που συνέβη, συνέβη για κάποιο λόγο. Ήταν ένα ακόµα λιθαράκι σε µια πορεία. Και καµιά φορά οι γονείς µου και φίλοι στο σχολείο, τους είχα µπερδέψει λίγο όλους, µου λέγανε: καλά γράφεις ποίηση, τραγουδάς, κάνεις θέατρο, τι θα κάνεις από όλα αυτά; Αλλά τελικά όλα είναι ένα πράγµα. Όλα ήρθαν µαζί και έρχονται και από την ίδια πηγή.

Αν έµενες στην Ελλάδα και έκανες το ίδιο πράγµα, τι διαφορές βρίσκεις ότι θα υπήρχαν; Πόσο πιο εύκολο ή δύσκολο θα ήταν; Τι δρόµοι διαφορετικοί σου ανοίξανε στο Λονδίνο;

Καταρχήν οι δύο χώρες συνδυάστηκαν πάρα πολύ καλά. ∆ηλαδή ήρθε όπως έπρεπε να έρθει. Πιστεύω δεν θα είχε βγει το ίδιο, λογικό είναι, αν είχε γίνει εδώ, ούτε αν είχε γίνει µόνο εκεί. Ο συνδυασµός ήταν που λειτούργησε καλά. Η κάθε χώρα έχει τα καλά της και τα κακά της.

Πιστεύεις ότι µια κοπέλα µε τα ίδια όνειρα µε σένα στη Θεσσαλονίκη, θα είχε τις ίδιες δυνατότητες να κάνει κάτι τέτοιο;

Αν γράφει στίχους στα αγγλικά, όπως κάνω εγώ, προφανώς θα πρέπει να ξεκινήσει εκεί. Αλλά βέβαια το Λονδίνο είναι ένα κέντρο που µαζεύει µουσικούς και καλλιτέχνες από όλο τον κόσµο και είναι φοβερή πηγή έµπνευσης από αυτήν την άποψη. Από την άλλη, κάποιες φορές µε κουράζει και επιστρέφω εδώ για να γεµίσω τις µπαταρίες µου. ∆ηλαδή και µόνο η θέα της θάλασσας µου λείπει πολύ. Οι µυρωδιές, τα φαγητά της Ελλάδας… πολλές φορές το Λονδίνο σε κουράζει, όπως κάθε µεγάλη πόλη. Αλλά είναι και αυτό το συνεχές τρέξιµο. Κάποια στιγµή θες την ηρεµία σε ένα βουνό στην Ελλάδα, δίπλα στο τζάκι ή απλώς να κολυµπάς στην θάλασσα. Αυτή η ελευθερία. Οπότε επιστρέφω πολλές φορές εδώ.

Μήπως, όµως, εδώ θα είχες ίσως περισσότερες ευκολίες, µε την έννοια ότι κατάγεσαι από µια γνωστή οικογένεια, έχεις ένα κύκλο φίλων και γνωστών που θα σε στήριζαν. Εκεί είσαι µεταξύ αγνώστων.

Όταν πρωτοµετακόµισα στην Αγγλία, διαπίστωσα ότι δεν ήξερα κανέναν. ∆εν υπήρχε κανείς εκεί. Ούτε φίλος φίλου, να πω κάτι. Αλλά από την άλλη σου δίνει µια µεγάλη ικανοποίηση να ξέρεις ότι τα κατάφερες µόνος σου. Αλλά δεν ένιωσα ποτέ µόνη, µε την έννοια…ναι, παλεύω µόνη µου, αλλά είµαι περιτριγυρισµένη, πέρα από την οικογένειά µου, από ανθρώπους που µε εµπνέουν και από κάτι µεγαλύτερο που νιώθω ότι µε στηρίζει.

Το ότι αναγκάζεσαι να τα κάνεις όλα µόνη σου είναι φαντάζοµαι λίγο κοπιαστικό, έτσι δεν είναι; Πηγαινοερχόσουν στην Αθήνα, έβρισκες τους µουσικούς… Αυτό δεν είναι λίγο ψυχοφθόρο;

Το δηµιουργικό, όχι. Το business, ναι. Το να βρω τη µουσική µ’αρέσει, όπως και να έχω και τη γενική επίβλεψη του έργου µου, αλλά το κοµµάτι της οργάνωσης είναι σίγουρα δύσκολο. Στο κάτω κάτω, όµως, αν θέλεις να κάνεις µια παραγωγή ανεξάρτητη και να είσαι και πιο ελεύθερος καλλιτεχνικά, πρέπει να τρέξεις για κάποια πράγµατα µόνος σου. Αλλά από την άλλη έκανα αυτό που ήθελα, όπως τον ήθελα το δίσκο, µε όποιους µουσικούς ήθελα. ∆εν είχα κάποιον πάνω από το κεφάλι µου να µου λέει κάν’το έτσι, κάν’το αλλιώς. Και δυστυχώς µε τις δισκογραφικές αυτή τη στιγµή είναι λίγο δύσκολα τα πράγµατα. Και µακάρι να πειστούν οι κατάλληλοι άνθρωποι και στο εξωτερικό, γιατί προφανώς έχουνε κάποια δύναµη. Θα ήθελα να επικοινωνώ µε κάποιους ανθρώπους και φυσικά να αναλάβουν και ένα µέρος της οργάνωσης κι αυτό λίγο θα µε βοηθήσει.

Θα έβγαζες το δίσκο σου στο ίντερνετ;

Νοµίζω είναι σηµαντικό να χρησιµοποιούν όλοι οι καλλιτέχνες το διαδίκτυο. Είναι και ένα πολύ δηµοκρατικό µέσο να δείξει κανείς και να διαφηµίσει τη δουλειά του. Όταν µάλιστα, όπως εγώ, κάνει ανεξάρτητα την παραγωγή και δεν έχει marketing budget. Πολλές φορές κάνω πράγµατα, όπως να βάλω ένα τραγούδι ή φωτογραφίες για τους funs, κάτι που δεν έχει βγει αλλού. Τώρα φτιάχνουµε ένα ντοκιµαντέρ και σκεφτόµαστε να βάλουµε και κάποια κοµµάτια για τους φαν, να δούνε κάποια previews ή κάποια τραγούδια. Θα δούµε. Για τους Radiohead, ας πούµε, ήταν πιο εύκολο, γιατί ήταν ήδη γνωστοί. Στη µουσική βιοµηχανία κανείς δεν ξέρει τι µπορεί να συµβεί και γι’ αυτό οι δισκογραφικές βρίσκονται τώρα σε µια φοβερή κρίση. Και αντί να «πάνε» µε αυτό που συµβαίνει, νοµίζω του αντιστέκονται λίγο. Έχουν πεισµώσει και έχουν γίνει χειρότεροι. Βασίζονται σε πιο ασφαλείς και σίγουρες επιλογές. Έχω φίλους στο Λονδίνο που είναι φοβερά ταλέντα και κανείς τους δεν έχει συµβόλαιο. Και λέω, είναι δυνατόν; ∆εν ρισκάρουν τίποτα. Και έτοιµους δίσκους τους πάνε και δεν τους θέλουν. Και έχω ένα κρυφό όνειρο, αν όλα πάνε καλά και έχω το σωστό team, θα ήθελα στη δική µου εταιρία να φιλοξενήσω όλα αυτά τα ταλέντα. Εγώ τους βλέπω και τους ακούω και ξέρω ποιοι είναι. Αλλά δεν προλαβαίνω να µανατζάρω τον εαυτό µου. Πρόσφατα γνωρίσαµε δύο καταπληκτικούς µάνατζερ, οπότε ελπίζω να έχω αυτή τη βοήθεια και αυτό το team γύρω µου.

Θα δεχόσουν επικριτικά σχόλια για τη δουλειά σου σε κάποιο blog ή θα σε ενοχλούσε;

Όχι, δεν θα µε ενοχλούσε. Νοµίζω ότι είναι πολύ υγιές να υπάρχει διάλογος. Αρκεί να είναι κάτι που το έχει σκεφτεί ο άλλος και όχι κάτι επιπόλαιο ή από ζήλια. Αν είναι κάτι που το ένιωσαν έτσι, γιατί να µη γίνει µια συζήτηση. Και πολλές φορές έχω δει στο ίντερνετ κάποια blogs στα οποία συζητάνε. Και έχει ενδιαφέρον.

Πώς πήγε ο δίσκος από πωλήσεις στην Αγγλία;

Πήγε πολύ καλά, ειδικά αν σκεφτείς πως δεν κάναµε καθόλου µάρκετινγκ. ∆ηλαδή απλά έγινε ο δίσκος και ο κόσµος τον έµαθε µε τη συναυλία που κάναµε και λίγο promotion. Κυρίως, επειδή τόσα χρόνια κάνω µια προεργασία µε τα live, ήρθαν κάποιοι και µε είδαν από στόµα σε στόµα. Ερχόντουσαν στις συναυλίες, λέγανε µε τη σειρά τους στους φίλους του να έρθουν να µε δουν στην τάδε πόλη και έτσι κάπως έγινε. Λίγο ραδιόφωνο, λίγα πράγµατα, δηλαδή πολύ σιγά-σιγά και organically, που λέµε στην Αγγλία.

Γράφτηκαν εξαιρετικά σχόλια για τη δουλειά σου κι αυτό είναι άθλος για έναν καινούριο καλλιτέχνη. Πιστεύεις, όµως, ότι αυτά είναι πράγµατα τα οποία µπορεί λίγο να σε κάνουν να επαναπαυτείς; Είναι πράγµατα στα οποία µπορείς να πατήσεις και να συνεχίσεις; Ή απλά τα έχεις σε µια άκρη του µυαλού σου και λες προχωράω;

Φυσικά χαίροµαι πολύ όταν αρέσει αυτό που κάνω και σε άλλους, αλλά νοµίζω ότι πρέπει πρώτα να µου αρέσει εµένα και να είµαι εγώ ευχαριστηµένη µε αυτό που έχω κάνει. Και νοµίζω ότι επειδή αλλάζουµε διαρκώς, πολύ πιθανό κάποια στιγµή να ακούσω κάτι και να ήθελα να το κάνω διαφορετικά. Πολλοί καλλιτέχνες δυσκολεύονται να κάνουν τον πρώτο τους δίσκο. Έχω πολλούς φίλους οι οποίοι δεν µπορούν να κάνουν αυτό το πρώτο βήµα. Και ξέρεις νοµίζω ότι είναι αυτό, λες σε ένα µήνα θα είναι καλύτερο, σε τρεις µήνες θα είναι καλύτερο. ∆εν θα είναι κάτι καλύτερο, αλλά διαφορετικό. Αλλά αυτό θα είναι συνέχεια διαφορετικό. Κάποια στιγµή πρέπει να πεις, λοιπόν τώρα θα είµαι γενναία, θα τα καταγράψω. Σαν µια φωτογραφία της στιγµής, τι ένιωθες, πώς ήσουνα, και µετά από ένα χρόνο φυσικά θα ήταν διαφορετικό. Αν έκανα το δίσκο τώρα, θα ήταν ένας εντελώς διαφορετικός δίσκος.

Υπάρχει µια παγίδα στους πρωτοεµφανιζόµενους: ότι στην δεύτερη ευκαιρία οι κριτικοί και όλοι είναι έτοιµοι να τους πυροβολήσουν. Σε αγχώνει αυτό για το επόµενο βήµα; Και το επόµενο βήµα θα είναι κάτι παρόµοιο ή κάτι τελείως διαφορετικό;

Είµαι στην φάση που πειραµατίζοµαι. Γράφω πολύ. Απ’ ότι φαίνεται γράφω λίγο διαφορετικά τώρα. Πάει κάπου αλλού. Θα δούµε πού. Θέλω να γράψω αρκετά πριν διαλέξω, να έχω αρκετά κοµµάτια. Έχω ήδη 15 καινούρια τραγούδια. Και συνεχίζω να γράφω, πολλά µόνη µου, πολλά µε καινούριους συνεργάτες, κάποια µε παλιούς. Σίγουρα θέλω να κάνω κάτι διαφορετικό. Μ’ αρέσει πάντα να εξελίσσοµαι και να προχωράω. Το αν θα είναι καλύτερο ή χειρότερο στα µάτια των άλλων, δεν ξέρω, αλλά εγώ έχω αυτήν την ανάγκη να κάνω κάτι διαφορετικό. Απλά δεν ξέρω ακόµα τι θα είναι αυτό. Επίσης, το άλλο που ανακαλύπτω όσο παίζω και προχωράω, είναι ότι αφήνοµαι πιο ελεύθερη και στη φωνή µου. ∆εν φοβάµαι τόσο πολύ να σπάσει, να φανεί κάτι λίγο πιο ακατέργαστο.

Τελευταία ερώτηση. Πώς ορίζεις στη ζωή σου την ευτυχία;

∆ύσκολο. Είναι το να µπορώ να είµαι παρούσα την κάθε στιγµή. Να τη ζω σε όλη της τη διάσταση. Γιατί έτσι κερδίζεις τον χρόνο. Νοµίζω ότι πολλές φορές µπλέκουµε στη µάχη για την επιβίωση και τρέχουµε και ξεχνάµε να ευχαριστηθούµε τα µικρά πράγµατα στη ζωή. Και το ότι αναπνέουµε αυτή τη στιγµή. Και νοµίζω ότι αυτή είναι η αληθινή ευτυχία. Και νιώθω κατά κάποιο τρόπο πολύ τυχερή που την ώρα που γράφω ένα τραγούδι ή τραγουδάω, είµαι και ζω εκείνη τη στιγµή. Από την άλλη είναι πολύ σηµαντικό να επικοινωνώ µε τους ανθρώπους ως δηµιουργός, αλλά και σε προσωπικό επίπεδο να δίνω. Μου ‘πε κάποιος φίλος κάτι πολύ όµορφο: ό,τι θέλεις στη ζωή να σου έρθει, κάντο για κάποιον άλλον και θα σου έρθει αµέσως. Και είναι από τα πιο σοφά πράγµατα που έχω ακούσει ποτέ.