Σέιχ Σου: Δεν θέλουμε πάρκο κύριοι, θέλουμε δάσος

Λέξεις: Αιμιλία Ροδοπούλου-Κύα Τζήμου

Μέσα στο θεάρεστο έργο της προηγούμενης κυβέρνησης ήταν και ο αποχαρακτηρισμός 55 εκατομμυρίων στρεμμάτων δάσους με τροπολογία, η πρόταση ψήφισης νομοσχεδίου για ξεπούλημα των αιγιαλών (ευτυχώς αποσύρθηκε ματά την πανελλήνια κατακραυγή και τη συλλογή πάνω από 100.000 υπογραφών), ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ…. Κι επειδή τίποτα δεν τους σταματούσε σ΄αυτήν την αχαλίνωτη διάθεση ξεπουλήματος των πάντων, η κυβέρνηση απτόητη παραμονές των εκλογών, που τους έστειλε στον πάγκο της αντιπολίτευσης επιχείρησε να «βγάλει στο σφυρί» και το περιαστικό μας δάσος, με συνοπτικές διαδικασίες. Στο νέο ρυθμιστικό της Θεσσαλονίκης, που κατατέθηκε στη Βουλή (φυσικά πάντα στο όνομα της ανάπτυξης… μα τι άπιστοι Θωμάδες είστε, δεν την νοιώθετε;), προβλεπόταν η μετατροπή του περιαστικού δάσους του Σέιχ Σου σε Περιφερειακό Πάρκο. Δυστυχώς δεν αλλάζει μόνο το όνομα σε περίπτωση που περάσει το ρυθμιστικό. Αυτό που θα γίνει είναι να ανοίξει ο δρόμος για καταπάτηση της δασικής γης και της εκμετάλλευσή της, αφού στο Πάρκο μεταξύ άλλων θα επιτρέπεται: Η δημιουργία οικισμών, η χωροθέτηση περιοχών ολοκληρωμένης τουριστικής ανάπτυξης, η δημιουργία λατομείων και διαφόρων άλλων ωραίων τέτοιων πραγμάτων που φυσικά σκοπό πάντα έχουν την ανάπτυξη. Τι δεν καταλαβαίνετε; Σε μια πόλη που στερείται πρασίνου, το περιαστικό της δάσος δεν είναι πολυτέλεια, αλλά ζωτικό όργανο με διπλό ρόλο “πνεύμονα” και «φράγματος» αντιπλημμυρικής προστασίας της πόλης. Άρα η μόνη φροντίδα που θα έπρεπε να απασχολεί την κρατική μηχανή αυτή τη στιγμή είναι η διατήρησή του και η προστασία του από κάθε καταπατητή αλλά και από τις πυρκαγιές που ξεσπούν κάθε χρόνο απειλώντας να το εξαφανίσουν. Εκείνο που θα έπρεπε να “καίει” λοιπόν την κυβέρνηση, τη στιγμή που η αντιπυρική περίοδος ξεκίνησε από την 1η Μαΐου, είναι οι ελλείψεις σε πυροσβεστικά και υδροφόρα οχήματα και χωματουργικά μηχανήματα κι όχι η αλλαγή χρήσης ενός δάσους. Ας ελπίσουμε ότι η παρούσα κυβέρνηση θα προστατεύσει πάση θυσία όλα τα ελληνικά δάση.

Το Σέιχ Σου σήμερα (της Αιμιλίας Ροδοπούλου)

Μετά από εκείνη την Κυριακή στις 6 Ιουλίου 1997, που στις 15:35 αναφέρθηκε στην Πυροσβεστική Υπηρεσία Θεσσαλονίκης το πρώτο τηλεφώνημα για την μεγάλη πυρκαγιά που έκαψε τελικά σε δύο ημέρες, τα 12.000 από τα 30.000 στρέμματα δάσους, το δάσος έχει ανακάμψει πια και χάρη στην ανθρώπινη δραστηριότητα (έργα και τεχνητη αβναδάσωση) και χάρη στην φυσική αναγέννηση που πετυχαίνει πάντα η μάνα φύση αν την αφήσουμε.

Έργα και επεμβάσεις για τεχνητή αναδάσωση

Ένα χρόνο αμέσως μετά την πυρκαγιά του 1997 έγιναν σημαντικές επεμβάσεις από τη Διεύθυνση Αναδασώσεων και το Δασαρχείο Θεσσαλονίκης για να προστατευτεί το έδαφος που φιλοξενούσε το δάσος από τη διάβρωση και η πόλη από πλημμύρες. Τα αντιπλημμυρικά έργα, όπως τοποθέτηση κορμοπλεγμάτων και κορμοδεμάτων, καθώς και η φύτευση περίπου 500.000 φυτών διαφόρων ειδών έδωσαν την πρώτη ελπίδα ότι το δάσος αρχίσει να ξαναζωντανεύει. Την επόμενη χρονιά, σύμφωνα με τη Διεύθυνση Αναδασώσεων, έγιναν περιποιήσεις, δηλαδή βοτάνισμα και σκάλισμα, σε λιγότερα από τα μισά φυτεμένα φυτά και φυτεύτηκαν επιπλέον 32.000 νέα. Ανάμεσα στα δέντρα που φυτεύτηκαν και τις δυο φορές ήταν πεύκη, χαλέπιος και τραχεία, ακακία, δρυς, δύο είδη κέδρου, κουτσουπιά και δύο είδη σφενδάμου. Φυτεύτηκαν θάμνοι, όπως σπάρτο, αγγελική και πικροδάφνη.

Το 2003 αναγνωρίστηκε η ανάγκη να γίνουν ολοκληρωμένες και στοχευμένες επεμβάσεις για τη διαχείριση του δάσους, και έτσι προέκυψε το έργο “Προστασία και Αναβάθμιση του Περιαστικού Δάσους Θεσσαλονίκης (Σέιχ Σου)”. Το έργο περιλαμβάνει 11 παρεμβάσεις που αναλύονται σε 15 υποέργα. Την υλοποίηση των επιμέρους έργων ανέλαβαν η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Θεσσαλονίκης και η Ειδική Υπηρεσία Δημοσίων Έργων Θεσσαλονίκης. Το έργο συντονίζει η Διεύθυνση Σχεδιασμού και Ανάπτυξης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Στόχοι του έργου είναι η αντιπλημμυρική προστασία, η προστασία και περιβαλλοντική αναβάθμιση του δάσους και η ευαισθητοποίηση των πολιτών. Η κ. Χαντζαρίδου, υπεύθυνη του υποέργου για την ευαισθητοποίηση των πολιτών που υλοποιείται από τον Οργανισμό Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης, μας πληροφορεί για τα θετικά αποτελέσματα του έργου ως τώρα.

“Τα αντιπλημμυρικά έργα που έγιναν είχαν σαν αποτέλεσμα τη ρύθμιση της ροής και την αναβάθμιση του Ελαιορέματος. Επίσης, το 2008 κατασκευάστηκαν 102 νέα φράγματα. Γίνεται πλέον εντατική παρακολούθηση του δάσους και έγκαιρη επέμβαση σε περίπτωση πυρκαγιάς, χάρη στα δασοτεχνικά και δασοκομικά έργα που υλοποιήθηκαν σε μεγάλο ποσοστό από το Δασαρχείο Θεσσαλονίκης. Τέτοια έργα είναι η βελτίωση και συντήρηση του δασικού οδικού δικτύου καθώς και καθαρισμοί και κλαδεύσεις για μείωση της καύσιμης ύλης.”

Στο θέμα της περιβαλλοντικής αναβάθμισης έχουν γίνει σπουδαίες ενέργειες. Κατόπιν της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης και μελέτης βιωσιμότητας του έργου που ολοκληρώθηκαν από τον Οργανισμό Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης, έγιναν συμπληρώσεις και βελτίωσης της βλάστησης. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη Διεύθυνση Αναδασώσεων, το 2008 έγιναν 223.600 φυτεύσεις κωνοφόρων και πλατύφυλλων και περιποιητικές εργασίες διάρκειας ενός έτους για τη συντήρησή τους. Παράλληλα, έγιναν επισκευές σε 10 ήδη υπάρχοντες χώρους αναψυχής και κατασκευάστηκαν 4 νέοι.

Τέλος, όσον αφορά τον τομέα της ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης των πολιτών, η κ. Χαντζαρίδου υπεύθυνη αυτού του υποέργου, μας ενημερώνει για τις μέχρι τώρα δράσεις που υλοποιήθηκαν από τον Οργανισμό Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης. “Δράσαμε κατόπιν εξειδικευμένου σχεδίου που εκπονήθηκε από τον Οργανισμό μας. Δημιουργήθηκε και διανεμήθηκε έντυπο και οπτικοακουστικό υλικό και οι ενέργειες δημοσιοποιήθηκαν σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα. Επίσης, οργανώθηκαν εκδηλώσεις, αθλητικοί αγώνες και ενημερωτικές συναντήσεις. Όλες οι δράσεις και το υλικό έχει αναρτηθεί και είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του έργου.”

Δε συνέβαλε μόνο η τεχνητή αναδάσωση. Όλη η παραπάνω ανθρώπινη δραστηριότητα, έβαλε γερές βάσεις ώστε να καταφέρει το δάσος να αναγεννηθεί σε πολύ μεγάλο ποσοστό με φυσικό τρόπο. Υπολογίζεται ότι το σημερινό αποτέλεσμα οφείλεται λιγότερο από 40% στους δασοκομικούς χειρισμούς (φυτεύσεις, αντιπλημμυρικά κτλ), και περισσότερο από 60% στη φυσική αναγέννηση. Άλλωστε, βασική αρχή για να είναι επιτυχημένη μία αναδάσωση είναι να γίνει σε μέρος το οποίο θα μπορούσε να αναγεννηθεί μόνο του με φυσικό τρόπο. Συν τοις άλλοις, μαζικές φυτεύσεις χωρίς επιπλέον έργα και χειρισμούς είναι μάταιο να γίνονται.

Η φυσική αναγέννηση είναι εμφανής σε πολλά σημεία. Περπατώντας μέσα στο δάσος, συναντά κανείς πολλά είδη τα οποία δε φυτεύτηκαν κατά τις διάφορες επεμβάσεις φύτευσης. Πολύ σημαντικό στοιχείο είναι τα νεαρά πεύκα τα οποία έχουν φυτρώσει από μόνα τους. Αυτό συμβαίνει, καθώς με την υψηλή θερμοκρασία της πυρκαγιάς ανοίγουν οι κώνοι των πεύκων και εκσφενδονίζονται προς διάφορες κατευθύνσεις οι σπόροι τους.

Επισκέψου το δάσος! Με προσοχή…

Είναι πολύ όμορφο να κοιτάς πίσω από την πόλη και να βλέπεις πράσινο τοπίο. Ακόμη πιο όμορφο είναι να ζεις το δάσος από κοντά και να απολαμβάνεις τα οφέλη που σου δίνει απλόχερα. Είναι τόσο κοντά στην πόλη, ώστε μπορεί να το επισκεφτεί ο καθένας. Υπάρχει εύκολη πρόσβαση με αυτοκίνητο σε πολλά σημεία, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι πρέπει να οδηγάει κανείς προσεκτικά, αργά και χωρίς να διαταράσσει την ησυχία του δάσους. Είναι πάρα πολλοί όσοι το επισκέπτονται για λόγους αναψυχής και άθλησης με ποδήλατο ή με τα πόδια. Το δίκτυο μονοπατιών και δασικών δρόμων οδηγούν τον επισκέπτη σε θέσεις θέας ή αναψυχής. Αποτελεί ιδανικό προορισμό τόσο για οικογένειες ή παρέες, όσο και για να βρει κάποιος προσωπική ηρεμία και ησυχία. Έτσι, τα παιδιά μπορούν σιγά σιγά να μαθαίνουν πώς είναι η ζωή στο δάσος, να αναγνωρίζουν βασικά είδη και να το προστατεύουν. Και αυτό ίσως είναι και το πιο σημαντικό: η προστασία και η αγάπη για αυτό το δώρο που έχουμε στην πόλη μας.

Μικρές πυρκαγιές ξεσπούν κατά καιρούς στο δάσος. Ιδίως τις καλοκαιρινές μέρες, επιλέγουν τυχαία μέρες με πολύ αέρα. Μάλλον κάποιοι δεν μπορούν να καταλάβουν ακόμη πόσο πολλοί χρειάζονται και οι ίδιοι το δάσος.

*Φωτογραφίες: Αιμιλία Ροδοπούλου