Τα κτίρια του Αριγκόνι που ρημάζουν στο Ντεπό κάντε τα ένα σπουδαίο Hub

Εικόνες: Δημήτρης Τσίπας

Αν ζεις ή περπατάς στη Β. Όλγας, στην περιοχή του Ντεπό η καρδιά σου ματώνει από την εγκατάλειψη μιας σπάνιας αστικής κληρονομιάς που ανήκει στο δήμο Θεσσαλονίκης και αδιαφορεί ΠΑΝΤΕΛΩΣ εδώ και δεκαετίες για την τύχη τους.

Η Κύα Τζήμου είχε αφηγηθεί στην parallaxi την ιστορία τους εξαιρετικά:

Στη συμβολή των οδών Βας. Όλγας και Δελφών, λίγο μετά τη Βίλα Μπιάνκα, ένας ψηλός μαντρότοιχος περιβάλει το Σταθμό Οχημάτων της Αστυνομίας. Στην πλευρά που βλέπει στη Βασ. Όλγας δυό πολύ όμορφα κτίρια σε εγκατάλειψη, μαρτυρούν την προηγούμενη χρήση του Σταθμού. Σ΄αυτόν άλλωστε οφείλει και το όνομά της η περιοχή: Ντεπώ. Στα γαλλικά η λέξη σημαίνει αποθήκες και εκεί στις αρχές του πρηγούμενου αιώνα ήταν οι εγκαταστάσεις της Εταιρείας Τροχιοδρόμων και Ηλεκτροφωτισμού, κοινώς οι Σταύλοι (αρχικά), οι αποθήκες και τα γραφεία του Τραμ.

Τα κτίρια είναι σε σχέδια του αρχιτέκτονα της Συνοικίας των Εξοχών, Πιερό Αριγκόνι (Βίλα Μπιάνκα, Ιπποκράτειο κ.ά.) Το Τραμ εγκαινιάστηκε επίσημα, ως ιππήλατο καταρχάς, το Μάιο του 1893, (ηλεκτροκίνητο σταδιακά από το 1908) στο εξοχικό κέντρο «Κήπος του Αλέξανδρου» (σήμερα εκεί βρίσκεται η εκκλησία της Ανάληψης).

Τα κτίρια του Ντεπώ παραχωρήθηκαν λίγο αργότερα στην Αστυνομία και καμιά ενέργεια δεν γίνεται για την αποκατάστασή τους αλλά και του περιβάλλοντα χώρου. Η απόφαση του 1994 που τα χαρακτηρίζει ως διατηρητέα, αναφέρει: «Χαρακτηρίζουμε ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία, τα κτίρια της ” Εταιρείας Τροχιοδρόμων και Ηλεκτροφωτισμού ” στο Ντεπώ Θεσσαλονίκης, ιδιοκτησίας του Δημοσίου, διότι πρόκειται για σημαντικά κτίρια νεώτερης αστικής υποδομής, έργο του αρχιτέκτονα Ρ.Αrigoni, τα οποία αποτελούν ιστορικό σημείο αναφοράς και σημαντική μαρτυρία για την πολεοδομική ανάπτυξη της πόλης της Θεσσαλονίκης προς τα ανατολικά. Επίσης ορίζεται ζώνη προστασίας τα όρια του οικοπέδου (ΑΒΓΔ στο συνημμένο τοπογραφικό διάγραμμα) για την προβολή και ανάδειξη των διατηρητέων κτιρίων”.

Η παρακμή αυτής της σπουδαίας αστικής κληρονομιάς ξεκινά το 1952, με την ίδρυση του καταραμένου ΟΑΣΘ, οπότε και ξηλώθηκε αρχικά το 1954 η γραμμή της Β. Όλγας και σταμάτησε το 1957 η λειτουργία του τραμ ως ανταγωνιστικό μέσο. Σήμερα για όποιον μένει στη γειτονιά ή για όποιον διασχίζει τη Β. Όλγας ή τη Σοφούλη η εικόνα είναι μια εικόνα παρακμής. Μια παρακμή που κρατά χρόνια για αυτή την απίστευτη αστική κληρονομιά που ανήκει στο δήμο Θεσσαλονίκης και θα μπορούσε να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης για όλη την ανατολική Θεσσαλονίκη.

Τον τελευταίο καιρό συνομιλώντας με νέους ανθρώπους που έχουν συστήσει ή εργάζονται σε εταιρίες υψηλής τεχνολογίας, λογισμικού και υπηρεσιών που αφορούν το διαδίκτυο αντιλαμβάνομαι πως λόγω της ανάπτυξης του κλάδου η ανάγκη για χώρους εργασίας μεγαλώνει διαρκώς. Στριμωγμένοι σε καταστήματα που έκλεισαν και μετά νοικιάστηκαν σαν γραφεία, σε παλιές αποθήκες στο Φοίνικα, ακόμα και σε διαμερίσματα, ψάχνουν να βρουν χώρους συνολικής εγκατάστασης και δημιουργίας κυψελών συνεργασίας. Σε μια τέτοια περίπτωση λοιπόν αν κανείς εκεί στο δήμο Θεσσαλονίκης είναι έξυπνος και έχει λίγο μυαλό κάνει αυτό που έκανε ο δήμος του Πειραιά με τα πρώην κτίρια του Παπαστράτου. Τα αξιοποιεί για επαγγέλματα του μέλλοντος. Στον Πειραιά στα πρώην βιομηχανικά κτίρια του Παπαστράτου δημιουργούνται hub που θα εργάζονται έως και 10000 άνθρωποι εταιριών υψηλής τεχνολογίας.

Φανταστείτε τη μεταμόρφωση μιας ολόκληρης γειτονιάς αν ο δήμος επισκεύαζε αυτά τα κτίρια με ένα πρόγραμμα από τα δεκάδες που υπάρχουν, ή ακόμα και με δωρεά ενός ιδρύματος και καλούσε να τα νοικιάσουν αυτές οι εταιρίες οι οποίες θα συνυπήρχαν εδώ. Χιλιάδες νέοι άνθρωποι καθημερινά να εργαζόταν εδώ, να κυκλοφορούσαν εδώ, να έκαναν το διάλειμμα τους εδώ, να γευμάτιζαν και να έπιναν τον καφέ τους και κυρίως να παρήγαγαν σε ένα πνεύμα συνεργασίας.

Προφανώς αυτή η σκέψη δεν είναι και πυρηνική φυσική. Είναι κάτι που έχει εφαρμοστεί σε δεκάδες μέρη του κόσμου και ετοιμάζεται να εφαρμοστεί στον Πειραιά. Πριν τα ιστορικά κτίρια κατεδαφιστούν εντελώς μήπως ξυπνήσει η διοίκηση του δήμου και εφαρμόσει ένα σχέδιο σωτηρίας και ουσιαστικής αξιοποίησης για το οποίο θα μιλούν οι ιστορικοί του μέλλοντος και τα εύσημα του θα τα πάρει εκείνη;