Μπήκαμε στο εντυπωσιακό Μέγαρο που βλέπεις από τρεις διαφορετικούς δρόμους
Το επιβλητικό Μέγαρο Γκατένιο Φλωρεντίν.
Λέξεις: Κική Μουστακίδου | Εικόνες: Σοφία Λαμπρινοπούλου
Στην πρόσφατη παρουσίαση της ψηφιακής εφαρμογής του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης, η οποία μας ξεναγεί γρήγορα και εύκολα σε 125 εβραιόκτητα εμπορικά κτίρια της πόλης, ακούστηκε μια φράση που αξίζει να θυμηθούμε: «πρέπει επιτέλους να μάθουμε να περπατάμε με το βλέμμα μας ψηλά». Με αυτή την προτροπή – συμβουλή το βλέμμα μας αιχμαλωτίστηκε από τη σπάνια ομορφιά του Μεγάρου Γκατένιο Φλωρεντίν, ενός κτιρίου που δεσπόζει επιβλητικό στην οδό Αγίου Μηνά 18 και είναι ορατό επίσης από την Τσιμισκή και την Βενιζέλου λόγω των τριών συνολικά προσόψεών του. Πρόκειται για ένα από τα πιο αξιόλογα εκλεκτικιστικά κτίρια του εμπορικού κέντρου.
Το κτίριο χτίστηκε το 1925 στο οικόπεδο με αριθμό 127/4 της πυρίκαυστης ζώνης. Τα σχέδια της οικοδομής υλοποιήθηκαν από τον μηχανικό Ι. Πλεϋμπέρ ενώ ιδιοκτήτες του οικοπέδου ήταν ο Μωύς Α. Γκατένιο και ο Ιακώβ Φλωρεντίν. Ο πρώτος ήταν έμπορος κοσμημάτων και ρολογιών, μέλος της ομόρρυθμης εταιρίας «Μ. Γκατένιο & Σία», αποτελούμενης από τον ίδιο, τον αδερφό του Αλβέρτο και τον Σεμτώβ Δ. Σαλτιέλ.
Ο δεύτερος ιδιοκτήτης μπορεί να ταυτιστεί με δύο πρόσωπα. Ο Ιακώβ Φλωρεντίν του Ισαάκ ήταν Έλληνας υπήκοος, έμπορος υφασμάτων που άνοιξε κατάστημα στην οδό Βεροίας 9 πριν από το 1919. Το 1921 συνεταιρίσθηκε με άλλον έμπορο, και η επιχείρηση πήρε την επωνυμία «Λαζάρ Χασσίδ και Σία». Άλλος πιθανός συνιδιοκτήτης ήταν ο Ιακώβ Φλωρεντίν του Ιωσήφ, έμπορος δερμάτων για υπόδηση. Ήταν μέλος της εταιρίας «Ιακώβ Ιωσήφ Φλωρεντίν & Σία» μαζί με τον Σολομώντα Σαμπετάι Σαδή.
Το κτίριο αποτελείται από υπόγειο, ισόγειο με δέκα καταστήματα και μεσοπάτωμα και τρεις ορόφους γραφείων. Χαρακτηρίζεται από τις γωνιαίες διαμορφώσεις των όψεων που καταλήγουν σε πυργίσκους με την τυπική τραπεζοειδή στέγαση, καλυμμένη με ειδικές φολίδες.
Διαθέτει πλούσια διακόσμηση στα εξωτερικά του στοιχεία, που βασίστηκαν σε επιδράσεις του γαλλικού ροκοκό, τεχνοτροπίας που διαδέχθηκε το μπαρόκ και αναπτύχθηκε στις αρχές του 18ου αιώνα κυρίως στη Γαλλία. Πλούσια είναι η διακόσμηση και στο εσωτερικό του.
Η κάτοψή του είναι ορθογώνια και οργανώνεται γύρω από ένα κεντρικό χώρο, τη «μεγάλη αίθουσα», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην τεχνική έκθεση του Πλεϋμπέρ. Ο χώρος αυτός στον τελευταίο όροφο καλύπτεται με μεταλλική υπερυψωμένη τετράρριχτη στέγη.
Η εξέχουσα θέση του κτιρίου στον ιστό της πόλης τονίζεται με τους δύο πύργους στις γωνίες του οικοπέδου (Τσιμισκή – Βενιζέλου και Βενιζέλου – Αγίου Μηνά), οι οποίοι στεγάζονται με πρισματικές στέγες. Η καθεμία από τις όψεις στις οδούς Τσιμισκή και Αγίου Μηνά φέρουν αξονική προεξοχή (έρκερ), η οποία καλύπτεται με στέγη, ανάλογη αυτής των πύργων.
Στο ισόγειό του στεγάστηκε το 1931 το πρώτο καφεκοπτείο του Λουμίδη στην πόλη της Θεσσαλονίκης, όπου παρέμεινε μέχρι αρκετές δεκαετίες αργότερα. Από παλιές φωτογραφίες, που διατηρούνται στο πέρασμα του χρόνου ως σημαντικό αρχειακό υλικό, είναι ενδεικτική και η παρουσία της Εθνικής Τράπεζας στο κτίριο, ενώ στους επάνω ορόφους λειτούργησαν κατά καιρούς λογιστικά γραφεία, εμποροραφεία και βιοτεχνίες γυναικείων ειδών ένδυσης.
Σήμερα στο ισόγειο στεγάζεται αλυσίδα fast food ενώ στους ορόφους του κτιρίου διατηρούν τα γραφεία τους δικηγόροι, ασφαλιστές, πραγματογνώμονες, γραφίστες/designer και ένα τηλεφωνικό κέντρο τεχνολογικής εταιρείας.
Την επόμενη φορά που οι γρήγοροι ρυθμοί της καθημερινότητας θα σου επιβάλλουν να προχωρήσεις βιαστικά έξω από το Μέγαρο Γκατένιο Φλωρεντίν, κάνε την επιλογή να μην το προσπεράσεις. Ύψωσε το βλέμμα και χάρισέ του μερικά δευτερόλεπτα από τον χρόνο σου. Η ομορφιά του, ιδωμένη και από τις τρεις όψεις του, από τρεις διαφορετικούς δρόμους, θα χαρίσει έναν διαφορετικό τόνο στη μέρα σου. Μια ανάπαυλα αρχιτεκτονικής υπεροχής.
*Πηγές: Νεώτερα Μνημεία της Θεσσαλονίκης (Θεσσαλονίκη 1985 – 1986) & salonikajewisharchitecture.com (περισσότερα για την εφαρμογή του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης ΕΔΩ)
