Η Βίλα Αλλατίνι αλλάζει πρόσωπο και ανοίγει στο κοινό
Σε χώρο πολιτισμού, ανοιχτό για το κοινό, μετατρέπεται η βίλα Αλλατίνι
Εικόνες: Σοφία Λαμπρινοπούλου
Ένα κτίριο-σύμβολο του πολυπολιτισμικού παρελθόντος της Θεσσαλονίκης, η βίλα Αλλατίνι, όπου για λίγες μέρες ακόμη θα στεγάζει την έδρα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, ανοίγει για τον κόσμο και αλλάζει φυσιογνωμία.
Τα παραπάνω δήλωσε, μιλώντας στο ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού-Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων «Πρακτορείο 104,9 FΜ», ο αντιπεριφερειάρχης Τουρισμού και Πολιτισμού Αλέξανδρος Θάνος, ερωτηθείς για το πώς πρόκειται να αξιοποιηθεί το κτίριο της βίλας Αλλατίνι, τώρα που οι υπηρεσίες μετεγκαθίστανται σταδιακά στο νέο κτίριο της Περιφέρειας στη δυτική Θεσσαλονίκη. «Υπάρχει η σκέψη να δημιουργηθεί εκεί ένα κέντρο πολιτισμού και να μεταφερθεί στο ίδιο κτίριο ο Οργανισμός Τουρισμού Θεσσαλονίκης», σημείωσε ο κ. Θάνος.
«Πρόκειται για δύο φορείς που εκφράζουν τον πολιτισμό και την εξωστρέφεια», πρόσθεσε, ενώ τόνισε ότι οι εξωτερικοί χώροι θα αξιοποιηθούν για πολιτιστικές εκδηλώσεις. «Ο εξωτερικός χώρος θα γίνει ένα είδος πολυχώρου, ενώ θέλουμε να αλλάξει, τόσο η φυσιογνωμία του, όσο και η εικόνα του και να ενταχθεί στον αστικό ιστό», σημείωσε ο κ. Θάνος, τονίζοντας ότι το συγκεκριμένο κτίριο εκφράζει τη διαχρονικότητα, την ιστορικότητα και την πολυπολιτισμικότητα της πόλης».
Η ιστορία της βίλας Αλλατίνι
Χτίστηκε πριν το 1888 σε σχέδια του Ιταλού Βιταλιάνο Ποζέλι, ως εξοχική κατοικία του Ιταλοεβραίου Καρόλου Αλλατίνη, γιου του γιατρού Μωυσή Αλλατίνι (1800-1882). Ο ίδιος διάσημος αρχιτέκτονας της εποχής σχεδίασε και τους Μύλους της οικογένειας Αλλατίνι, που εγκαινιάστηκαν το 1890. Ο παππούς Λάζαρος Αλλατίνι ίδρυσε το 1796 τον εμπορικό οίκο Αλλατίνι – Μοδιάνο, συνεργασία που κράτησε ως το 1868. Οι τρεις γενιές Αλλατίνι κυριάρχησαν στο εμπόριο κατά τη διάρκεια ενός αιώνα χάρις στις άριστες εμπορικές σχέσεις που ανέπτυξαν με τις μεγάλες εμπορικές πόλεις της Ευρώπης. Τα μέλη της ασχολήθηκαν με τους μύλους (δημητριακά και άλευρα), την κεραμοποιεία, τις τράπεζες, τις ασφαλιστικές εταιρείες, τη ζυθοποιία, το καπνεμπόριο.
Εκεί έζησε η Νοεμί Αλλατίνι, εγγονή του Λάζαρο Αλλατίνι ο οποίος είχε φτάσει στην πόλη από το Λιβόρνο της Ιταλίας στα τέλη του 18ου αιώνα. Από τον γάμο της Νοεμί με τον Αντόλφ Μπλοχ, γεννήθηκαν ο Ντάριο και ο Μαρσέλ, το 1882 και 1892 αντίστοιχα, ενώ ο Μαρσέλ αποτέλεσε την απαρχή της οικονομικής «αυτοκρατορίας» Ντασώ. Ο ίδιος, άλλωστε, άλλαξε το όνομά του κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, από Μπλοχ σε Ντασώ, χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο που του απέδιδε ο αδελφός του, Ντάριο. Αργότερα, τα ηνία του κολοσσιαίου βιομηχανικού ομίλου ανέλαβε ο γιός του Μαρσέλ Ντασώ, Σέρζ, που σήμερα είναι 87 ετών.
Στη βίλα Αλλατίνι άλλωστε, γίνονταν οι πρώτες δεξιώσεις που αποτελούσαν τα πιο σημαντικά κοσμικά γεγονότα της Θεσσαλονίκης. Σύμφωνα με τις αναφορές του δημοσιογράφου Πάουλ Λίνταου, ο ίδιος είχε βρεθεί σε μια από τις δεξιώσεις αυτές. Ήταν ένα από τα πιο ξακουστά πάρτι της πόλης. Σε όλο τον κήπο της βίλας Αλλατίνη ήταν κρεμασμένα φαναράκια, ενώ κάθε επισκέπτη υποδέχονταν ένας υπηρέτης που φρόντιζε τα πάντα για τον καλεσμένο, από το πού θα καθήσει, μέχρι τι θα του σερβίρει. Υπάρχει πλήθος αναφορών για τα πολυτελή ενδύματα των μελών της οικογένειας και των προσκεκλημένων, ενώ εντύπωση προκαλούσαν τα πολυτελή χαλιά στον χώρο υποδοχής του κτιρίου, τα πολύχρωμα βιτρό και τα στοιχεία της διακόσμησης. Όλα τα παραπάνω συνέβαιναν την περίοδο της οθωμανικής κατοχής.
Η οικογένεια εγκατέλειψε τη Θεσσαλονίκη, το 1909, λίγο πριν ξεσπάσει ο ιταλοτουρκικός πόλεμος που έπληξε ιδιαίτερα τις επιχειρήσεις της. Αμέσως μετά, η βίλα κατοικήθηκε από τον σουλτάνο Αβδούλ Χαμίτ, ο οποίος έζησε εκεί μαζί με την οικογένειά του και το χαρέμι του σε κατ’ οίκον, όμως περιορισμό που του επιβλήθηκε μετά την επικράτηση του κινήματος των Νεότουρκων.
Μετά το 1912, η βίλα Αλλατίνη, που διατήρησε το ιταλικής καταγωγής όνομα, εξελληνισμένο όμως ως προς την κατάληξη, φιλοξένησε το στρατιωτικό νοσοκομείο – και το 1926, το νεοϊδρυθέν τότε Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, με 15 καθηγητές και 40 φοιτητές.
Όταν το Πανεπιστήμιο μεταστεγάστηκε στο σημερινό campus, ένα χρόνο μετά στη βίλλα εγκαταστάθηκε μια μονάδα υγειονομικού και στον πόλεμο χρησιμοποιήθηκε ως μονάδα στρατιωτικού Νοσοκομείου. Το 1937 έγιναν επισκευές και προστέθηκαν 2 πτέρυγες εκατέρωθεν του κεντρικού κτιρίου. Από το 1948, μετά την επισκευή λόγω των βλαβών που υπέστη στα χρόνια του πολέμου, αξιοποιήθηκε ως παράρτημα του στρατιωτικού νοσοκομείου 424. Δυστυχώς από τον πλούσιο εσωτερικό διάκοσμο της βίλλας δεν διασώθηκε τίποτα και ο ζωγραφικός διάκοσμος των οροφών καταστράφηκε μετά τον σεισμό του 1978 και τις επεμβάσεις που έγιναν για την αποκατάσταση των βλαβών. Δείγματα του διακόσμου σώζονται μόνο σε 2 αίθουσες του 2ου ορόφου. Το 1977 κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο.
Από το 1978 οπότε και μεταβιβάστηκε στο ελληνικό υπουργείο Εσωτερικώνκαι για 31 χρόνια στέγασε τη Νομαρχία Θεσσαλονίκης. Από το 2010 στεγάζει την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, η οποία μεταφέρεται πλέον σε καινούργιο κτίριο στη Δυτική είσοδο της πόλης.
Πηγή: ΑΠΕ, Νεότερα μνημεία της Θεσσαλονίκης
Δείτε τις λεπτομέρειες από τον υπέροχο κήπο που περιβάλλει τη βίλλα: Ο κήπος της Περιφέρειας
