Αρμένικο Κοιμητήριο: Το μνημείο και η πρόσφατη καταστροφή που υπέστη
Τα έτη 1887-1888 η Αρμενική κοινότητα κατόρθωσε να αποκτήσει το δικό της ιδιόκτητο κοιμητήριο στην περιοχή των Χριστιανικών κοιμητηρίων της Ευαγγελίστριας.
Τα 4 νεκροταφεία της οδού Ελένης Ζωγράφου
Ανηφορίζοντας την οδό Ελένης Ζωγράφου, συναντάς 4 νεκροταφεία. Δεξιά πρώτο και μεγαλύτερο είναι τα Κοιμητήρια της Ευαγγελίστριας που σταμάτησαν να δέχονται ταφές ακόμη και σε οικογενειακούς τάφους από το 1980 (από το 1973 είχαν απαγορευθεί οι ταφές εκτός αυτών που κατείχαν οικογενειακούς τάφους).
Προσπερνώντας το, συνεχίζεις πάνω στην οδό Ελένης Ζωγράφου παράλληλα με τον περίβολό του και συναντάς το αρχαίο ανατολικό νεκροταφείο, σφραγισμένο σε οποιαδήποτε προσπέλαση και αφημένο στην άγρια φύση.
Στα αριστερά συναντάς το Ευαγγελικό Νεκροταφείο των Διαμαρτυρόμενων-Προτεστάντων και μεσοτοιχία το Αρμένικο. Όλη αυτή η έκταση εκτός των ανατολικών τειχών της πόλης είχε διεκδικηθεί και παραχωρηθεί στην Φιλόπτωχο Αδελφότητα Ανδρών με σύμβαση που υπογράφηκε το 1875 με σκοπό τη δημιουργία χριστιανικών κοιμητηρίων. Οι τουρκικές αρχές υπέγραψαν τη σύμβαση αλλά λίγο αργότερα παραχώρησαν κομμάτια αυτής της έκτασης στους Προτεστάντες και Αρμένιους για τη δημιουργία κοιμητηρίων και στο Ορφανοτροφείο Ισλαχανέ. Την δεκαετία του 30 παρά τις αντιρρήσεις της Φιλοπτώχου που είχε ιδρύσει με δικά της κεφάλαια το Νεκροταφείο της Ευαγγελίστριας, αυτό εκχωρήθηκε στον Δήμο Θεσσαλονίκης.
Το Αρμένικο Νεκροταφείο
Ήταν το 1885, με το διορισμό από το Αρμενικό Αποστολικό Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης, του πρώτου εφημέριου της Αρμενικής κοινότητας της Θεσσαλονίκης, του Μικαέλ Χοβανεσιάν, ξεκίνησαν οι τακτικές καταγραφές των γεννήσεων και των θανάτων των μελών της.
Τα έτη 1887-1888 η Αρμενική κοινότητα κατόρθωσε να αποκτήσει το δικό της ιδιόκτητο κοιμητήριο στην περιοχή των Χριστιανικών κοιμητηρίων της Ευαγγελίστριας. Οι Αρμένιοι της Θεσσαλονίκης εξακολουθούν να θάβονται εκεί, ενώ οι εκταφές γίνονται στα 3 χρόνια και τα οστά μεταφέρονται σε τμήμα εντοίχισμένων κιβωτών.
Η μεγάλη νεροποντή του Σεπτέμβρη
Στις αρχές του Σεπτέμβρη του 2015 μια μεγάλη νεροποντή που πλημμύρισε την πόλη, δημιούργησε χείμαρο που κατέβηκε από την Άνω Πόλη εισχώρησε στο χώρο του Νεκροταφείου αφού δεν υπήρχαν φρεάτια για να εκτονωθεί η ροή των υδάτων και το νερό έφτασε το ένα σχεδόν μέτρο καλύπτοντας τους τάφους. Λόγω της πίεσης των υδάτων η μεσοτοιχία με το προτεσταντικό νεκροταφείο κατέρρευσε και τα νερά εισχώρησαν ανεξέλεγκτα παντού καταστρέφοντας παλιούς τάφους και τοιχία.
Η καταστροφή ήταν μεγάλη και έκτοτε η Αρμένικη Κοινότητα, όπως μας πληροφόρησε ο Πρόεδρος της κ. Κονταξιάν αιτήθηκε στην Εφορεία Μνημείων για την έγκριση με σκοπό την αποκατάσταση των ζημιών, αφού το νεκροταφείο είναι χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο μνημείο. Μέχρι πριν 2 μήνες καμιά συνάντηση δεν είχε γίνει και τάφοι και τοιχία παρέμεναν στο όριο των δυο νεκροταφείων σαν ένας σωρός υλικών. Τελικά η συνάντηση Εφορείας και Αρμένικης Κοινότητας έγινε πριν ένα μήνα περίπου και σύντομα θα ξεκινήσουν οι εργασίες αποκατάστασης.
