Ανέστρεψαν τη… γηρασμένη όραση με θεραπεία που βασίζεται σε λιπαρά οξέα

Οι αλλαγές – επί το χείρον – στην όραση αποτελούν κοινό σημάδι της γήρανσης. Το γνωρίζουν όλοι από τα… ήντα και επάνω όταν ξεκινούν να μην μπορούν να διαβάσουν καλά ιδιαιτέρως τη νύχτα ή όταν πρέπει να φθάσουν το βιβλίο, την εφημερίδα ή το κινητό τους ένα μέτρο μακριά για να καταφέρουν να δουν ένα κείμενο…

Πρόληψη της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας Τώρα όμως ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Ιρβάιν (UC Irvine) εφήρμοσαν μια θεραπεία που πολεμά τη «γήρανση» της όρασης και η οποία εκτιμάται ότι μπορεί να δράσει προληπτικά ενάντια σε νόσους όπως η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.

Δυνατή η αναστροφή της πτώσης της όρασης «Δείξαμε ότι η αναστροφή της πτώσης της όρασης που οφείλεται στην ηλικία είναι δυνατή» ανέφερε η Ντορότα Σκοβρόνσκα-Κράβτσικ, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Φυσιολογίας και Βιοφυσικής καθώς και στο Τμήμα Οφθαλμολογίας και Οπτικών Επιστημών του UC Irvine, κύρια συγγραφέας της σχετικής μελέτης που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Science Translational Medicine». Σημειώνεται ότι στη μελέτη συνεργάστηκαν επίσης ερευνητές της Πολωνικής Ακαδημίας Επιστημών και του Πανεπιστημίου Ιατρικής και Υγείας στο Πότσδαμ της Γερμανίας.

Το ένζυμο-«κλειδί» για την παραγωγή λιπαρών οξέων Η νέα αυτή μελέτη έρχεται ως συνέχεια προηγούμενης έρευνας της ομάδας η οποία είχε δείξει πως ένα ένζυμο (ELOVL2 -Elongation of Very Long Chain Fatty Acids Protein 2), το οποίο αποτελεί γνωστό βιοδείκτη της γήρανσης, παίζει σημαντικό ρόλο στην όραση. «Είχαμε δείξει ότι όταν αυτό το ένζυμο δεν είναι ενεργό εμφανίζεται πτώση της όρασης» ανέφερε η δρ Σκοβρόνσκα-Κράβτσικ και προσέθεσε ότι η ενίσχυση της έκφρασης του γονιδίου ELOVL2 σε γηρασμένα ποντίκια οδήγησε σε αύξηση των επιπέδων του ω-3 λιπαρού οξέος που ονομάζεται δοκοσαεξανοϊκό οξύ (DHA) στα μάτια βελτιώνοντας την όραση. Στη νέα μελέτη τους οι ερευνητές αναζήτησαν τρόπους ώστε να παρακάμψουν το ένζυμο ELOVL2.

Καθώς μεγαλώνουμε οι αλλαγές στον μεταβολισμό των λιπιδίων οδηγούν σε μείωση των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων μακράς αλύσου στον αμφιβληστροειδή χιτώνα των ματιών, γεγονός που επιδρά αρνητικά στην όραση και μπορεί να οδηγήσει σε ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Το ELOVL2 αποτελεί ένα ένζυμο-«κλειδί» για την παραγωγή πολυακόρεστων λιπαρών οξέων, συμπεριλαμβανομένου του DHA.

Καθώς μεγαλώνουμε, τα πολυακόριστα λίπαρά οξέα μακριάς αλυσίδας μειώνονται στα μάτια (Kamil Saitov / CC BY 4.0) Καθώς μεγαλώνουμε, τα πολυακόριστα λίπαρά οξέα μακριάς αλυσίδας μειώνονται στον αμφιβληστροειδή (Kamil Saitov / CC BY 4.0)

Λιπιδο-θεραπεία για… μάτια αετού Οπως προέκυψε από τη νέα μελέτη, η έγχυση σε ηλικιωμένα ποντίκια πολυακόρεστων λιπαρών οξέων μακράς αλύσου οδήγησε σε βελτίωση της όρασής τους. Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα ευρήματα αυτά αποτελούν μια πρώτη ένδειξη σχετικά με το ότι η έγχυση των λιπιδίων μπορεί να αποτελέσει θεραπεία για τη μείωση της όρασης στα ηλικιωμένα άτομα.

Μόνο το DHA δεν φθάνει «Ηταν επίσης σημαντικό το γεγονός ότι δεν παρατηρήσαμε την ίδια θετική επίδραση μετά από έγχυση μόνο του DHA» σημείωσε η καθηγήτρια. Σημειώνεται ότι και άλλοι επιστήμονες έχουν αμφισβητήσει την ικανότητα του DHA να επιβραδύνει την εξέλιξη της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. «Η έρευνά μας επιβεβαιώνει ότι το DHA από μόνο του δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικό. Είδαμε ωστόσο ότι άλλα λιπαρά οξέα βελτιώνουν την όραση σε ηλικιωμένα ποντίκια ενώ παρατηρήσαμε σε μοριακό επίπεδο αναστροφή των χαρακτηριστικών της γήρανσης» υπογράμμισε η δρ Σκοβρόνσκα-Κράβτσικ.

Προς στοχευμένες προληπτικές στρατηγικές Επιπλέον, οι ερευνητές εντόπισαν γενετικές παραλλαγές του ενζύμου ELOVL2 οι οποίες συνδέονται με ταχύτερη εξέλιξη της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. «Εχουμε πλέον γενετική σύνδεση του ενζύμου με τη γήρανση και έτσι πιθανότατα θα μπορούμε στο μέλλον να εντοπίζουμε τα άτομα υψηλού κινδύνου για μείωση της όρασης». Αυτό πρακτικά αναμένεται να μεταφραστεί όχι μόνο σε θεραπείες αλλά και σε στοχευμένες προληπτικές στρατηγικές για την προστασία της όρασης.

Τοπ γονίδιο για αντιγηραντικές θεραπείες Σύμφωνα με την επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, όλα αυτά τα ευρήματα αποδεικνύουν τη μεγάλη σημασία του ενζύμου ELOVL2 ενάντια στη γήρανση, όχι μόνο των ματιών αλλά ολόκληρου του οργανισμού. «Είμαι πεπεισμένη ότι είναι ένα από τα τοπ γονίδια τα οποία πρέπει να στοχεύσουμε με αντιγηραντικές θεραπείες».

Θεραπεία λιπιδίων και για ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος Τα λιπαρά οξέα ίσως όμως αποτελούν γενικότερο αντιγηραντικό θεραπευτικό «κλειδί». Κινούμενη προς αυτή την κατεύθυνση η δρ Σκοβρόνσκα-Κράβτσικ συνεργάζεται με συναδέλφους της του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο (UC San Diego) προκειμένου να διερευνήσουν τον ρόλο του μεταβολισμού των λιπιδίων στη γήρανση του ανοσοποιητικού συστήματος. Μελέτη τους έδειξε ότι η έλλειψη του ενζύμου ELOVL2 προκαλεί επιταχυνόμενη γήρανση των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος, γεγονός που μαρτυρεί ότι η συστηματική λήψη λιπιδίων θα μπορούσε πιθανώς να πολεμήσει τη γήρανση του ανοσοποιητικού. Η μελέτη αυτή μαρτυρεί επίσης ότι ο μεταβολισμός των λιπιδίων ίσως παίζει ρόλο και στην εμφάνιση αιματολογικών καρκίνων.

«Η πρώτη μελέτη μας διερεύνησε μια πιθανή θεραπεία για την απώλεια της όρασης, ωστόσο οι πληροφορίες που έχουμε πλέον συλλέξει σχετικά με τη γήρανση και του ανοσοποιητικού συστήματος, δείχνουν ότι μια θεραπεία λιπιδίων θα μπορεί πιθανότατα να ενισχύσει και το ανοσοποιητικό σύστημα» κατέληξε η καθηγήτρια.

Πηγή: Το Βήμα