Covid-19: Πόσο έχουν αλλάξει τα συμπτώματα από όταν την πρωτογνωρίσαμε μέχρι και σήμερα

Η νέα αύξηση των κρουσμάτων, μετά την νέα μετάλλαξη JN.1 που έχει εμφανιστεί και εξαπλώνεται, δείχνει πόσο έχουν αλλάξει τα συμπτώματα της νόσου από όταν την πρωτογνωρίσαμε μέχρι και σήμερα.

Πράγματι, η αρχική συμπτωματολογία που γνωρίσαμε τον ιό άλλαξε σημαντικά μέσα στα χρόνια. Η νέα αυτή μετάλλαξη έχει πολλά από τα ήδη γνωστά συμπτώματα: πονόλαιμο, κόπωση, πονοκέφαλο και βήχα ενώ ορισμένοι κλινικοί αναφέρουν ότι ανάμεσα στα πιο συνηθισμένα πρώτα σημάδια που κρούουν το καμπανάκι για μόλυνση από την JN.1 είναι η διάρροια ή ο πονοκέφαλος.

Η έλλειψη της μυρωδιάς είναι πιο σπάνιο σύμπτωμα, όπως και σε όλες τις παραλλαγές της Όμικρον, όπου ανήκει και η JN.1.

Η συζήτηση γύρω από τη JN.1 – Τι λένε οι ειδικοί

Η νέα μετάλλαξη, που εμφανίστηκε τον Σεπτέμβριο στη Γαλλία, αποτελεί τον Ιανουάριο του 2024 το 60% των νέων μολύνσεων, σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νόσων (CDC) των Ηνωμένων Πολιτειών. Ταυτόχρονα, τα δεδομένα από το CDC και τον Οργανισμό Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου δείχνουν ότι οι εισαγωγές στο νοσοκομείο και οι θάνατοι από Covid-19 είναι σημαντικά χαμηλότεροι σε σχέση με τον περσινό Ιανουάριο. Γιατροί δηλώνουν ότι είναι σχεδόν αδύνατο να διακρίνουν τα συμπτώματα του Covid-19 από τη γρίπη χωρίς μοριακό τεστ.

“Όταν ήρθε πρώτη φορά ο Covid, χαρακτηρίστηκε από αυτά τα πολύ παράξενα, ασαφή συμπτώματα – από σύγχυση, αίσθηση εξάντλησης και απώλεια της γεύσης και της μυρωδιάς”, λέει ο Ziad Tukmachi, γενικός ιατρός στο Chartfield Surgery στο νοτιοδυτικό Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο. “Τώρα νομίζω ότι έχει μεταλλαχθεί σε περισσότερα παρόμοια συμπτώματα με τη γρίπη, όπου είναι πολύ δύσκολο κλινικά να διακρίνεις ανάμεσα στις δύο.” Παρόλο που αυτό μπορεί να υπονοεί ότι ο ιός εξελίσσεται για να γίνει σταδιακά λιγότερο παθογόνος, οι επιδημιολόγοι πιστεύουν ότι η πραγματικότητα της κατάστασης είναι πιο αποσαφηνισμένη. “Ο ιός δεν είναι απαραίτητα λιγότερο παθογόνος”, λέει ο Greg Towers, καθηγητής μοριακής ιολογίας στο University College London στο Ηνωμένο Βασίλειο. “Αντίθετα, μολύνει πληθυσμό που είναι λιγότερο πιθανό να αρρωστήσει, επειδή έχουν ήδη έρθει σε επαφή με τον Sars-CoV-2 και είναι καλύτεροι στον έλεγχο της ανοσιακής τους αντίδρασης εναντίον του.”

Ο Towers λέει ότι το σημαντικότερο που μάθαμε κατά τη διάρκεια της πανδημίας είναι ότι τα συμπτώματα που εμφανίζονται στους ασθενείς εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την προηγούμενη ανοσολογική κατάσταση. Τα πρώτα δύο χρόνια του Covid-19, οι αντιδράσεις ενός ασθενούς στον ιό κυριολεκτικά καθορίζονταν από την κατάσταση της ανοσίας του, μαζί με την προηγούμενη έκθεσή του σε άλλες μεταλλάξεις του κορωνοϊού.

Τώρα, το 2024, αυτό καθορίζεται από ένα πολύ πιο πολύπλοκο μείγμα παραγόντων, συμπεριλαμβανομένου του αριθμού των φορών που έχει ήδη μολυνθεί ο άνθρωπος από τον ιό, το αν έχει εμβολιαστεί και πότε και το αν η ανοσία που προκαλείται από τον εμβολιασμό του ενδέχεται να εξασθενεί.

Ως αποτέλεσμα, ο Denis Nash, επιδημιολόγος στο City University of New York στις ΗΠΑ, λέει ότι οι άνθρωποι που βιώνουν τον Covid-19 για πρώτη φορά έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο, ειδικά αν έχει περάσει αρκετός χρόνος από τον τελευταίο τους εμβόλιο.

“Υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που κατά κάποιον τρόπο κατάφεραν να παραμείνουν εντελώς ανέπαφοι με το Covid”, λέει ο Nash. “Αν δεν έχουν εμβολιαστεί ή έχουν λάβει λίγες δόσεις εμβολίου, κινδυνεύουν περισσότερο από σοβαρά και μακροχρόνια συμπτώματα.”

Παρόλα αυτά, ο Sars-CoV-2 εξακολουθεί να εξελίσσεται συνεχώς, κάτι που μετατρέπει τον τρόπο που προσπαθεί να εισβάλλει στο ανθρώπινο σώμα. Για παράδειγμα, η παραλλαγή JN.1 έχει αυξημένη ικανότητα να “διαπερνά” το ανοσοποιητικό σύστημα σε σύγκριση με άλλες υποπαραλλαγές της Όμικρον. Αλλά αυτό επίσης αλλάζει τον τρόπο που επηρεάζει το ανθρώπινο σώμα.

Το 2023, ερευνητές στο Ιατρικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Virginia Commonwealth ανέφεραν ότι οι άνθρωποι που μολύνονταν με υποπαραλλαγές που σχετίζονται με την Όμικρον έχουν μόνο 6-7% πιθανότητα να χάσουν την αίσθηση της μυρωδιάς ή της γεύσης, σε σύγκριση με τις μολύνσεις από τον ιό στα πρώιμα στάδια της πανδημίας της Covid-19.

Αντ’ αυτού, ορισμένοι κλινικοί όπως ο David Strain, επίκουρος καθηγητής καρδιομεταβολικής υγείας στο Πανεπιστήμιο του Exeter στο Ηνωμένο Βασίλειο, είπαν στο BBC ότι οι ασθενείς του είναι πιο πιθανό να παρουσιάσουν είτε διάρροια είτε πονοκέφαλο μετά τη μόλυνση από τις παραλλαγές JN.1 ή EG.5.

“Υπήρξε μια τεράστια μεταβολή στoν ιικό τροπισμό, που σημαίνει μεταβολή στο ποια κύτταρα μολύνονται”, λέει ο Towers. “Και αυτό ελέγχεται από τη συνέπεια της πρωτεϊνικής ακίδας. Σχεδόν όλοι στον κόσμο έχουν μολυνθεί ή εμβολιαστεί, οπότε ο ιός υφίσταται τεράστια πίεση να αποφύγει αυτές τις ανοσιακές αντιδράσεις για να συνεχίσει να μεταδίδεται, επομένως η πρωτεΐνη ακίδας έχει εξελιχθεί πολύ. Αυτό οδηγεί στο να μολύνει διάφορα κύτταρα για να εισέλθει, γι’ αυτό και οι άνθρωποι δεν χάνουν πλέον τη μυρωδιά ή τη γεύση τους.”

Οι ερευνητές προσπαθούν ακόμη να καταλάβουν εάν ορισμένες πιο διακριτικές, εσωτερικές συνέπειες της μόλυνσης από τον Sars-CoV-2 διαφέρουν μεταξύ των παραλλαγών του ιού ή εάν οι διαφορές οφείλονται περισσότερο στη μείωση της προηγούμενης προστασίας που παρέχεται από το εμβόλιο. Ένα από τα συνεχιζόμενα ανησυχητικά ζητήματα παραμένει η ικανότητα του ιού να προκαλεί ζημιές σε αιμοφόρα αγγεία και εσωτερικά όργανα μέσω της δημιουργίας μικρών θρόμβων, με το νεφρό – ένα όργανο που αποτελείται από περίπου ένα εκατομμύριο μικρά αιμοφόρα αγγεία που ονομάζονται τριχοειδή – να φαίνεται ιδιαίτερα ευάλωτο βάσει των ασθενών που έχει δει ο Strain.

“Αυτά είναι απλώς παρατηρήσεις, αλλά βλέπουμε περισσότερες μικροαγγειακές επιπλοκές και μια ξαφνική αλλαγή στη λειτουργία του νεφρού με τη νέα παραλλαγή JN.1 που φαίνεται να είναι χειρότερη από τις τελευταίες δύο παραλλαγές”, λέει ο Strain. “Ωστόσο, είναι δύσκολο να πούμε εάν είναι η παραλλαγή ή το γεγονός ότι έχουν περάσει 18 μήνες έως δύο χρόνια από τότε που πολλοί άνθρωποι έλαβαν το τελευταίο τους εμβόλιο.”

Με ορισμένα νέα στοιχεία που υποδεικνύουν ότι οι μικροθρόμβοι ίσως αποτελούν αίτιο μακροχρόνιου Covid – μια μελέτη τον Αύγουστο του 2023 υπέδειξε ακόμη και ότι θα μπορούσαν να συμβάλλουν στα προβλήματα γνωστικής λειτουργίας που βιώνουν πολλοί ασθενείς με μακροχρόνιο Covid. Οι ερευνητές ανησυχούν ότι μπορεί να δούμε μια ακόμα αύξηση των χρόνιων περιπτώσεων. Ωστόσο, πάλι κρίνεται δύσκολο να διακριθεί εάν αυτό είναι μια συνέπεια της νέας παραλλαγής ή της μείωσης της ανοσίας του πληθυσμού.

“Οι μελέτες από την περίοδο Μαρτίου-Καλοκαιριού 2020 δείχνουν ότι ο κίνδυνος μακροχρόνιας Covid από οποιαδήποτε περίπτωση ήταν περίπου 10%”, λέει ο Danny Altmann, καθηγητής ανοσολογίας στο Imperial College London. “Τώρα έχουμε πολύ περισσότερες μολύνσεις, και ο κίνδυνος μακροχρόνιας Covid φαίνεται να έχει μειωθεί, όχι λόγω μιας πιο ήπιας παραλλαγής, αλλά λόγω ενός βαθμού προστασίας που έχει αναπτυχθεί από τις δόσεις του εμβολίου. Ένα άρθρο στο BMJ για ένα εθνικό συγκρότημα στη Σουηδία δείχνει ότι η προστασία αυξάνεται με κάθε επιπλέον δόση.”

Όλα αυτά υποδεικνύουν την συνεχή σημασία για όλες τις ηλικιακές ομάδες να παραμένουν ενήμερες για την αναγκαιότητα των εμβολίων. Ενώ οι πολιτικές ηγεσίες είναι στραμμένες εδώ και καιρό στο να προχωρήσουμε από τον Covid, ο Strain λέει ότι είναι ζωτικό να συνεχίσουμε την παρακολούθηση, καθώς διάφορες παραλλαγές συνεχίζουν να μας μολύνουν.

“Τα συμπτώματα φαίνεται να αλλάζουν από τη μια παραλλαγή στην άλλη”, λέει. “Έχουμε ζήσει περιόδους όπου το πρώτο σύμπτωμα είναι ο πονοκέφαλος και άλλες όπου είναι περισσότερο γαστρεντερικό. Όλοι θέλουμε να επιστρέψουμε στη ζωή όπως πριν, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι ο Covid δεν πάει πουθενά.”

Τι συνέβη με το “Covid Toe”

Στους πρώτους μήνες της πανδημίας του Covid-19, άρχισαν να εμφανίζονται αναφορές για ένα ασυνήθιστο και “συγχιστικό” σύμπτωμα της νόσου – ασθενείς ανέπτυσσαν επίπονη και επίμονη φαγούρα στα πόδια και τα χέρια τους. Αυτά τα πρηξίματα και κοκκινίλες του δέρματος που μοιάζουν με χιονίστρες έγιναν ευρέως γνωστά ως «Covid toe».

Οι γιατροί και οι επιστήμονες βρισκόταν σε απορία για το πώς μια αναπνευστική λοίμωξη προκαλεί ένα τόσο παράξενο σύμπτωμα στα άκρα του σώματος;

Οι εξετάσεις σε δείγματα που προήλθαν από ανθρώπους με “Covid toe” απέτυχαν να εντοπίσουν τον ιό που ευθύνεται για την Covid-19, τον Sars-CoV-2, στα σημάδια, υπονοώντας ότι ο ίδιος ο ιός δεν είναι άμεσα υπεύθυνος. Αντ’ αυτού, έχουν προταθεί αρκετές υποθέσεις, συμπεριλαμβανομένης της ιδέας ότι μπορεί να είναι αποτέλεσμα υπερβολικής αντίδρασης από μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος που παράγει μια πρωτεΐνη που ονομάζεται interferon IFN-1, η οποία βοηθά το ανοσοποιητικό σύστημα να επιτείνει τα κύτταρα που έχουν μολυνθεί από ιούς.

Άλλοι έχουν υποθέσει ότι μπορεί να μην είναι κάτι συγκεκριμένο για το Covid-19, αλλά αντίθετα μια αντίδραση που συμβαίνει σε ανθρώπους που είναι ευαίσθητοι στους κνησμούς ούτως ή άλλως.

Μια άλλη θεωρία ήταν ότι τα lockdown οδήγησαν τους περισσότερους ανθρώπους να μην φορούν επαρκή υποδήματα στα σπίτια τους και να περνούν πολύ χρόνο καθιστοί.

Όσο ο ιός εξελίσσεται και άρθηκαν τα lockdowns, έτσι και οι εμφανίσεις αυτών των δερματικών προβλημάτων φαίνεται να μειώνονται. Έρευνα από επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο King College του Λονδίνου, που μελέτησαν τα αναφερόμενα συμπτώματα περισσότερων από 348.000 ανθρώπων που κατέγραφαν τα συμπτώματά τους για τη Covid μέσω μιας κινητής εφαρμογής, έχει αποκαλύψει ότι το “Covid toe” και σχετικά προβλήματα του δέρματος έχουν μειωθεί στα πιο πρόσφατα κύματα του ιού Sars-CoV-2.

Αναφέρθηκαν από 11% των ανθρώπων κατά το κύμα που προκλήθηκε από την παραλλαγή Όμικρον, σε σύγκριση με το 17% στο κύμα της παραλλαγής Δέλτα, όπου τα συμπτώματα επίσης διήρκεσαν περισσότερο.

Πηγή: bbc.com

Φωτογραφίες: Pexels.com