Γιατί ασχολούμαστε με έναν ιό από τον οποίο μπορεί να έχουμε μολυνθεί μέχρι τα 5 μας χρόνια

Τα δύο επιβεβαιωμένα κρούσματα του HMPV στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στη Θεσσαλονίκη, οι εικόνες που κυκλοφόρησαν τις προηγούμενες ημέρες από το σύστημα υγείας στην Κίνα που δέχεται ιδιαίτερη επιβάρυνση, αλλά και οι αναφορές για κρούσματα του μεταπνευμονοϊού στην Ινδία, τη Μ. Βρετανία, τη Μαλαισία, το Καζακστάν, «ξύπνησαν» στο μυαλό όλων μνήμες των όσων περάσαμε πριν λίγα χρόνια με τον covid και τα lockdown και φυσικά μια ανησυχία -χωρίς ωστόσο να υπάρχει ιδιαίτερος λόγος- για το τι μας περιμένει.

Πώς όμως φτάσαμε να ασχολούμαστε με έναν ιό ο οποίος σύμφωνα με την επιστημονική βιβλιογραφία κυκλοφορεί ανάμεσα μας εδώ και τουλάχιστον 65 χρόνια και πρωτοπεριγράφηκε στην Ολλανδία το 2001;

Ο ένας λόγος φυσικά έχει να κάνει με τον… εντυπωσιακό όρο του μεταπνευμονοϊού, που για την πλειοψηφία του κόσμου είναι κάτι πρωτάκουστο, αλλά όχι βέβαια και για την ιατρική επιστημονική κοινότητα.

Ο δεύτερος λόγος σχετίζεται με την προέλευση του. Ο «κινεζικός HMPV» όπως κάποιοι λανθασμένα τον έχουν «βαφτίσει», βάζει ξανά στο επίκεντρο την Κίνα από την οποία ξεκίνησε ο κορονοϊός.

Και μέσα σε όλα ο ρόλος των μέσων ενημέρωσης και των social media, με το κοινό πάντως να φαίνεται να το έχει πάρει στην πλάκα και να είναι… ετοιμοπόλεμο να ανοίξει τα ντουλάπια του σπιτιού για να τσεκάρει τα αποθέματα σε μάσκες και αντισηπτικά που έχουν ξεμείνει από την εποχή της covid-19, αλλά και να θυμηθεί ποια sms στέλναμε για να βγούμε από το σπίτι για σωματική άσκηση ή βόλτα με… δανεικά σκυλιά.

Κυκλοφορεί εδώ και 65 χρόνια

Κάνοντας μια αναζήτηση σε αξιόπιστες ιατρικές ιστοσελίδες του εξωτερικού και μελέτες επιστημόνων διαβάζουμε μεταξύ άλλων:

«Ο HMPV, ο οποίος σχετίζεται στενά με τον υποτύπο C του μεταπνευμονοϊού των πτηνών, κυκλοφορεί για τουλάχιστον 65 χρόνια και σχεδόν κάθε παιδί θα μολυνθεί από τον HMPV στην ηλικία των 5 ετών. Ωστόσο, η ανοσία είναι ατελής και οι επαναμολύνσεις εμφανίζονται σε όλη την ενήλικη ζωή.

Τα συμπτώματα είναι παρόμοια με εκείνα άλλων ιογενών λοιμώξεων του αναπνευστικού, που κυμαίνονται από ήπια (βήχας, ρινόρροια και πυρετός) έως πιο σοβαρά (βρογχιολίτιδα και πνευμονία).

[…]

Παρόλο που έχουν γίνει πολλές πρόοδοι τα τελευταία 16 χρόνια από την ανακάλυψή του, δεν υπάρχουν ακόμη εγκεκριμένα από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ αντιιικά ή εμβόλια διαθέσιμα για τη θεραπεία του HMPV».

Ερευνητές στην Ολλανδία ανακάλυψαν τον ιό το 2001 όταν συνέλεξαν 28 δείγματα από παιδιά στην Ολλανδία που είχαν ανεξήγητες ασθένειες του αναπνευστικού.

Δεν εντοπίστηκαν αναγνωρισμένες ασθένειες στο αίμα τους, παρά το γεγονός ότι ορισμένά από αυτά είχαν σοβαρή ασθένεια και χρειάζονταν μηχανική αναπνοή.

Προτού εξεταστούν με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο, τα δείγματα αναπτύχθηκαν σε διάφορους τύπους κυττάρων από σκύλους, κοτόπουλα και πιθήκους.

Παρατήρησαν κάτι που φαινόταν να είναι δομικά παρόμοιο με τους ιούς της οικογένειας των paramyxoviridae, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για αναπνευστικές ασθένειες όπως ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός ή ο RSV, η ιλαρά και η παρωτίτιδα.

Μια λεπτομερής εξέταση του γονιδιώματος του ιού αποκάλυψε έναν στενό συγγενή με τη μορφή του μεταπνευμοϊού των πτηνών που μολύνει τα πτηνά. Στο νέο παθογόνο δόθηκε το όνομα ανθρώπινος μεταπνευμοϊός. Πιθανότατα είχε εξελιχθεί από πουλιά σε ανθρώπους κάποια στιγμή, σύμφωνα με τους επιστήμονες.

Ανατρέχοντας ωστόσο στο παρελθόν, θα δούμε ιατρικές αναφορές γύρω από τα εξουδετερωτικά αντισώματα κατά του HMPV από τη δεκαετία του 1950.

Δύο αναδρομικές καναδικές μελέτες ανίχνευσαν HMPV σε δείγματα που συλλέχθηκαν από ασθενείς με αναπνευστική νόσο μεταξύ 1993 και 2001 και μια αμερικανική μελέτη ανίχνευσε HMPV σε δείγματα από το 1976 έως το 2001.

Συλλογικά, αυτές οι μελέτες δείχνουν ότι o HMPV κυκλοφορεί απαρατήρητος για πολλές δεκαετίες.

«Τα παιδάκια μέχρι 5 ετών σχεδόν με βεβαιότητα έχουν κολλήσει μια φορά μεταπνευμονοϊό»

Ο καθηγητής πνευμονολογίας, Θεόδωρος Βασιλακόπουλος, εξήγησε σε δηλώσεις του:

«Δεν είναι ένας κινεζικός ιός. Είναι ένας ιός που υπάρχει σε όλο τον κόσμο. Πρωτοπεριγράφηκε στην Ολλανδία το 2001, αλλά οι ενδείξεις είναι ότι τον έχουμε κοντά μας εδώ και 60 χρόνια.

Είναι ένας ιός που κάνει κοινά κρυολογήματα. Ένας από τους ιούς που κάνουν συμπτώματα γριπώδους συνδρομής ή κρυολογήματος είναι αυτός ο ιός.

Με βάση τα επίσημα στοιχεία και στα ποσοστά που αυτά είναι αληθή, η περσινή εποχή στην Κίνα είχε μεγαλύτερο αριθμό κρουσμάτων συνολικά ιογενών λοιμώξεων από αυτά που υπάρχουν τώρα.

Αυτό που έγινε όμως τώρα είναι ότι το νούμερο ένα παθογόνο που αυτή τη στιγμή υπάρχει στην Κίνα και πιέζει το σύστημα είναι η κοινή γρίπη και μάλιστα στο βορρά εκεί που είναι το κρύο και εύκρατο το κλίμα.

Επειδή όμως είναι εντυπωσιακό το όνομα μεταπνευμονοϊός, δεν το ξέρει ο κόσμος και νομίζει ότι είναι ένας καινούργιος ιός.

Όμως τα παιδάκια μέχρι 5 ετών σχεδόν με βεβαιότητα έχουν κολλήσει μια φορά μεταπνευμονοϊό. Και επειδή κυκλοφορεί πολλά χρόνια ανάμεσα μας ο πληθυσμός έχει ανοσία.

Αυτοί που μας φοβίζουν για το ενδεχόμενο μιας πανδημίας είναι καινούργιοι ιοί, όπως ο κορονοϊός, ή ιοί που αλλάζουν πολύ ξαφνικά, όπως της γρίπης που αλλάζει λίγο λίγο κάθε χρόνο, αλλά μπορεί να αλλάξει πολύ ξαφνικά και είναι επικίνδυνος να κάνει κάτι.

Ένας ιός όπως ο μεταπνευμονοϊός, που αλλάζει πολύ σιγά με τα χρόνια και έχει εκτεθεί πολλές φορές το ανοσοποιητικό μας σε αυτόν τον ιό δεν είναι κάτι που πρέπει να μας ανησυχεί.

Δεν υπάρχει έξαρση του μεταπνευμονοϊού στην Κίνα. Υπάρχει έξαρση λοιμώξεων του αναπνευστικού σε όλες τις βόρειες χώρες.

Και τώρα αν πάτε σε ένα τμήμα επειγόντων περιστατικών στην Ελλάδα θα δείτε ότι υπάρχει αυξημένη προσέλευση με ιογενείς λοιμώξεις.

Δεν υπάρχει λόγος πανικού. Είναι φορτωμένο το σύστημα στην Κίνα, πολύς ο πληθυσμός και επειδή ξεκίνησε από εκεί ο κορονοϊός κυκλοφόρησαν κάποια βίντεο τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για να σπείρουν ξανά αμφιβολίες και πανικό.

Από όλη την παγκόσμια ιατρική βιβλιογραφία, από όλους τους ειδικούς που αναλύουν το θέμα δεν υπάρχει κάτι που να είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό.

Ο ιός αυτός έχει πάρα πολύ μικρή νοσηρότητα και θνησιμότητα. Κάνει συνήθως πολύ ήπιες λοιμώξεις. Οι μόνοι που μπορεί σπανίως, το τονίζω, να κινδυνεύσουν είναι πάρα πολύ μικρά παιδιά όπως κινδύνευαν κάθε χρόνο και ηλικιωμένοι με πολύ βαριά και σοβαρά προβλήματα υγείας.

Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι ακόμη και τώρα να εμβολιαστούμε για τον κορονοϊό και την γρίπη που είναι τα δύο παθογόνα που σκοτώνουν. 10-15 ημέρες θέλει για να πιάσει η ανοσία και το επιδημικό κύμα στην Ελλάδα θα τελειώσει τον Μάρτιο – Απρίλιο».

Κατανοητή η ανησυχία, αλλά…

Από την πλευρά του, ο καθηγητής επιδημιολογίας του ΕΚΠΑ, κ. Δημήτρης Παρασκευής, σε δηλώσεις του αναφέρει:

«Η επίσημη ανακοίνωση του ΠΟΥ δεν αναφέρει κάποια ανησυχία. Είναι περίοδος αυξημένης κυκλοφορίας αναπνευστικών λοιμώξεων που επικεντρώνεται κυρίως στη γρίπη -και αυτό ισχύει και για την Κίνα- και επίσης σε άλλα παθογόνα. Σε αυτά τα παθογόνα εντάσσεται και ο μεταπνευμονοϊός.

Δεν είναι ένας νέος ιός όπως ο covid που προκάλεσε την πανδημία το 2020. Πρόκειται για έναν ιό που υπάρχει και σε άλλες χώρες του πλανήτη. Και στην Ευρώπη, και στο Ηνωμένο Βασίλειο και στη χώρα μας, αλλά σε μικρά ποσοστά.

Τα μέχρι τώρα στοιχεία δεν αναδεικνύουν ότι ο ιός έχει αλλάξει χαρακτηριστικά και είναι πιο λοιμογόνος.

Τα στοιχεία από την Κίνα δεν δείχνουν κάτι περίεργο όσον αφορά τις νοσηλείες από τις λοιμώξεις του αναπνευστικού, αλλά ότι υπάρχει κορεσμός στο σύστημα υγείας.

[…]

Είναι κατανοητή η ανησυχία και η φοβία, είναι πρόσφατες οι μνήμες από την πανδημία. Η διαφορά είναι ότι στα τέλη του 2019 ήταν γνωστό ότι είχαμε περιστατικά λοιμώξεων άγνωστης αιτίας. Κάτι που είχε ανακοινωθεί από την Κίνα. Ξέραμε ότι ήταν κάτι άγνωστο, κάτι καινούργιο. Δεν υπάρχει προς το παρόν ένδειξη για κάτι παρόμοιο.

Τα συμπτώματα είναι παρόμοια με τις υπόλοιπες λοιμώξεις. Βήχας, καταρροή, κόπωση. Δεν είναι κάτι που διαφέρει. Συμπτώματα τύπου γρίπης. Δεν υπάρχει εμβόλιο για τον ιό. Δεν προκαλεί σοβαρή συμπτωματολογία, εκτός από τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμών, συμπεριλαμβανομένων και των παιδιών μικρής ηλικίας».

«Κάποιες μελέτες λένε ότι ο ιός κυκλοφορεί εδώ και 200 χρόνια»

Καθησυχαστικός εμφανίστηκε ο Γκίκας Μαγιορκίνης, Καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ.

«Κρούσματα έχουμε πάρα πολλά χρόνια. Τον ξέρουμε από το 2001, μπορεί όλοι μας να έχουμε μολυνθεί μέχρι τα 5 μας, όπως δείχνουν οι περισσότερες μελέτες. Ο ιός κυκλοφορεί από το 1950, κάποιες μελέτες λένε εδώ και 200 χρόνια. Δεν μπορώ να καταλάβω τι έχουν επιβεβαιώσει με το πρώτο κρούσμα. Είναι ένας ιός που κυκλοφορεί εδώ και δεκαετίες ανάμεσά μας.

Μιλάμε για έναν κοινό ιό που έχουμε όλοι αντισώματα έναντι αυτού του ιού.

Δεν σημαίνει ότι δεν είναι σημαντικός. Οι άνθρωποι που είναι ανασοκατεσταλμένοι μπορεί να το περάσουν πιο βαριά, όπως και όλους τους ιούς γενικά.

Για τον Sars-Cov2 ξέραμε στις 10 Ιανουαρίου 2020 ότι είναι ένας τελείως καινούργιος ιός που δεν είχαμε αντισώματα και στην Κίνα είχαν ήδη ξεκινήσει lockdown. Δεν έχει καμία σχέση αυτό που ζήσαμε με αυτό που αναφέρετε αυτή τη στιγμή.

Ήταν ένας ιός που ήταν συγγενής με έναν ιό που είχε κυκλοφορήσει το 2002, 2003 και προκαλούσε βαριές πνευμονίες.

Έχει αλληλοεπικάλυψη με τα συμπτώματα του κρυολογήματος, δηλαδή μπούκωμα, συνάχι, πονόλαιμος και μπορεί να κάνει και πυρετό.

Τα πιο βαριά είναι ότι θα πάει πιο κάτω στον πνεύμονα και θα κάνει βρογχίτιδα, βρογχιολίτιδα.

Είναι η δεύτερη αιτία νοσηλείας από αναπνευστικά σε παιδιά, το ξέρουμε εδώ και 20 χρόνια.

Στους άνω των 65 είναι ένας σημαντικός λόγος που μπορεί να μπουν σε ΜΕΘ.

Δεν είμαι όμως κάτι διαφορετικό που ζούμε εδώ και πολλά χρόνια. Η γρίπη είναι πιο βαριά από τον μεταπνευμονοϊό.

Είναι ένας από τους δεκάδες ιούς του αναπνευστικού συστήματος ο οποίος μπορεί κάποιες περιόδους να έχει τη μερίδα του λέοντος.

Δεν έχουμε κάποια ανησυχία. Όπως και για άλλους ιούς δεν έχουμε θεραπεία ή εμβόλιο καθώς δεν έχει θεωρηθεί σημαντικός έως σήμερα για να αναπτυχθεί κάτι τέτοιο.

Η γρίπη είναι σε άνοδο. Περιμένουμε την κορύφωσή της μέχρι τέλη Ιανουαρίου, μέσα Φεβρουαρίου. Αυτή μας ανησυχεί, γιατί αυτή θα δημιουργήσει πίεση στο σύστημα υγείας. Το είδαμε στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ. Εμείς πάντα ακολουθούμε έναν μήνα μετά την Ευρώπη. Ο εμβολιασμός δεν πήγε τόσο καλά φέτος. Οι μεγάλοι σε ηλικία να πάνε ακόμη και τώρα να κάνουν το εμβόλιο. Κυριαρχεί η γρίπη τύπου Α αυτήν την περίοδο».