Η μακρά σκιά των μύθων για την covid-19

Όπως σε πολλές χώρες, έτσι και στο Μαρόκο, η παραπληροφόρηση γύρω από θέματα που αφορούσαν την πανδημία της covid-19, κυκλοφόρησε ευρέως και προέρχονταν κατά βάση από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Τον Απρίλιο του 2020 Γάλλοι γιατροί πρότειναν να δοκιμαστεί το εμβόλιο κατά της φυματίωσης σε Αφρικανούς για να δουν εάν θα είναι αποτελεσματικά κατά της covid-19.

Οι δύο γιατροί κατηγορήθηκαν για ρατσισμό, με τους Αφρικανούς να αντιδρούν και να λένε ότι δεν είμαστε «πειραματόζωα σε εργαστήριο». Διασημότητες της χώρας και ποδοσφαιρικοί θρύλοι όπως οι Ντρογκμπά και Ετό έσπευσαν να καταδικάσουν τις δηλώσεις των γιατρών.

Δικηγόροι στο Μαρόκο μηνύουν τώρα τους γιατρούς για διακρίσεις. Λένε ότι τα σχόλια που έκαναν μπορεί να έθεταν σε κίνδυνο τη ζωή των Αφρικανών και να τους απέτρεπαν εν τέλει από το να εμβολιαστούν κατά της covid-19.

Η διστακτικότητα απέναντι στον εμβολιασμό σε πολλά μέρη της Αφρικής είναι περίπλοκη και σε ορισμένες περιπτώσεις συνδέεται με ένα ανήθικο ιστορικά υπόβαθρο όσον αφορά την ιατρική έρευνα στην περιοχή. Υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι η παραπληροφόρηση διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην απόφαση των Αφρικανών στο να εμβολιαστούν ή όχι.

Μια μελέτη του 2021 από το CDC της Αφρικής διαπίστωσε ότι το 45% των ερωτηθέντων σε 15 αφρικανικές χώρες πίστευαν τις φήμες ότι οι Αφρικανοί χρησιμοποιούνταν ως ινδικά χοιρίδια σε δοκιμές εμβολίων.

Η έρευνα διαπίστωσε επίσης ότι το 42% πίστευε λανθασμένες φήμες ότι φτωχοί άνθρωποι χρησιμοποιήθηκαν για να δοκιμαστούν σε αυτούς τα εμβόλια.

Το ένα τρίτο πίστευε εσφαλμένα ότι παιδιά στην Αφρική πέθαναν εξαιτίας των εμβολίων.

Ο ένας εκ των γιατρών που είχε κάνει αρχικά τη δήλωση, προχώρησε σε αναδίπλωση λέγοντας ότι ποτέ δεν απέτρεψε κανέναν Αφρικανό, ούτε άλλον άνθρωπο στον πλανήτη, να μην κάνει το εμβόλιο για την covid-19. Μάλιστα, πρόσθεσε ότι και σε δυτικές χώρες διεξάγονται μελέτες για να διαπιστωθεί εάν το εμβόλιο της φυματίωσης μπορούσε να είναι αποτελεσματικό και κατά του κορονοϊού. «Απλώς ένιωσα ότι δεν πρέπει να αποκλείσουμε την αφρικανική ήπειρο από τα πιθανά οφέλη».

Στα τέλη Ιανουαρίου 2023, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δήλωσε ότι συνέχισε να θεωρεί την πανδημία Covid-19 ως έκτακτη ανάγκη καθώς νέες παραλλαγές συνεχίζουν να εμφανίζονται και να προκαλούν νέα κύματα ασθενειών. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η διστακτικότητα απέναντι στα εμβόλια, ιδιαίτερα σε χώρες της Αφρικής, μπορεί να παρατείνει την πανδημία, αφού μη εμβολιασμένα άτομα είναι πιθανό να επωάσουν νέες παραλλαγές της covid-19.

Ο δισταγμός στον εμβολιασμό θεωρείται πρόβλημα σε πολλές χώρες, όπου σύνθετοι λόγοι επηρεάζουν τους ανθρώπους στις αποφάσεις τους.

Στη Γαλλία για παράδειγμα, υπάρχει ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά διστακτικότητας απέναντι στα εμβόλια, που έχει να κάνει με τη γενικότερη δυσπιστία απέναντι στις πολιτικές υγείας της κυβέρνησης, το γεγονός ότι ήθελαν να υπάρχει μεγαλύτερη πληροφόρηση για τις τυχόν παρενέργειες, αλλά και σκάνδαλα που συνοδεύτηκαν με άλλα προγράμματα εμβολιασμού.

Στην αφρικανική ήπειρο, πολιτικοί, ινφλουένσερς, ακόμα και δημοσιογράφοι, διέδωσαν δυτικές συνωμοσίες και αμφιβολίες γύρω από τα εμβόλια της covid-19. Στην Τανζανία ο πρόεδρος της χώρας υποβάθμισε αρχικά την πανδημία, αρνούμενος να επιβάλει περιορισμούς. Ισχυρίστηκε επίσης χωρίς στοιχεία ότι τα εμβόλια μπορεί να αποτελούν μέρος μιας ξένης συνωμοσίας για την κλοπή του πλούτου της Αφρικής. Πολλοί πολίτες της χώρας συνέχισαν να πιστεύουν στα λεγόμενά του, ακόμα και μετά τον θάνατό του, που δεν αποκλείεται να οφείλεται στην covid-19.

Όπως και στη Δύση, έτσι και στην Αφρική, οι ψευδείς ειδήσεις για την covid-19 είναι ανεξέλεγκτες. Μια έρευνα διαπίστωσε ότι οι μισοί από τους Νοτιοαφρικανούς πίστευαν εσφαλμένα ότι ο κορονοϊός σχετίζεται με την τεχνολογία 5G, η οποία πιστεύεται ότι προήλθε από ισχυρισμούς Βέλγου γιατρού, που όμως καταρρίφθηκαν ευρέως. Αυτή είναι η ίδια θεωρία συνωμοσίας που οδήγησε σε εμπρηστικές επιθέσεις σε ιστούς κινητών τηλεφώνων στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι στην πρωτεύουσα της Αιθιοπίας που ενημερώνονταν περισσότερο από τα social media, είχαν 3,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να είναι διστακτικοί απέναντι στα εμβόλια, από ότι εκείνοι που ενημερώνονταν από τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης.

Στην Κένυα, δύο στους τρεις σε έρευνα του CDC, απάντησαν ότι είχαν διαβάσει ειδήσεις για την covid-19 που ήταν αναληθής.

Στο Μαρόκο, ένα βίντεο με μια γυναίκα που εμφάνισε μια σπάνια αντίδραση στο εμβόλιο, δημιούργησε φόβο. Ψεύτικες φήμες άρχισαν να κατακλύζουν το YouTube στη χώρα, με τις περισσότερες από αυτές να προέρχονται από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

75% των Μαροκινών παραδέχτηκαν ότι έχουν εκτεθεί σε παραπληροφόρηση γύρω από θέματα για την πανδημία. Ωστόσο, ακόμα και έτσι δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι κάποια πράγματα ήταν απλώς φήμες.

Τον Μάρτιο του 2020, μόλις εβδομάδες αφότου το Μαρόκο κατέγραψε τα πρώτα κρούσματα covid, η αστυνομία συνέλαβε δώδεκα άτομα για διάδοση ψευδών ειδήσεων, συμπεριλαμβανομένης μιας 48χρονης που δημοσίευσε ένα βίντεο στο YouTube δηλώνοντας ότι η covid-19 δεν υπάρχει. Ο πρωθυπουργός της χώρας προειδοποίησε ότι κινδύνευαν να προκαλέσουν πανικό.

Μέχρι το 2021, περίπου 30-50 βίντεο την ημέρα περιείχαν αμφίβολους ή ψευδείς ισχυρισμούς, με τις εκτιμήσεις να λένε ότι το 99% προέρχονταν από το εξωτερικό.

«Η δυσπιστία για τα εμβόλια που αναπτύχθηκαν στις δυτικές χώρες δεν είναι καινούργια στην Αφρική. Έχει τις ρίζες της στην ιστορία των ανήθικων δυτικών ιατρικών πρακτικών στην ήπειρο», σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα.

Τη δεκαετία του 1990, για παράδειγμα, 11 παιδιά πέθαναν στη Νιγηρία, ενώ άλλα υπέστησαν απώλεια ακοής, τύφλωση και εγκεφαλική βλάβη αφού ο αμερικανικός φαρμακευτικός κολοσσός Pfizer τους χορήγησε πειραματικά αντιβιοτικά κατά της μηνιγγίτιδας. Η Pfizer υποστήριζε για χρόνια ότι ήταν η μηνιγγίτιδα και όχι το φάρμακο, που προκάλεσε τους θανάτους και τις αναπηρίες. Το 2011, η εταιρεία κατέβαλε αποζημίωση σε τέσσερις οικογένειες ως μέρος εξωδικαστικού συμβιβασμού.

Σε ένα άλλο παράδειγμα από το 1994, οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο δοκίμασαν φάρμακα για τον HIV σε 17.000 γυναίκες στη Ζιμπάμπουε για να δουν εάν μπορούσαν να αποτρέψουν την εξάπλωση του ιού στα παιδιά τους, αλλά οι δοκιμές αργότερα θεωρήθηκαν ότι ήταν ανήθικες. Οι μισές από τις γυναίκες τέθηκαν σε μια ομάδα ελέγχου όπου έλαβαν εικονικό φάρμακο, κάτι που δεν συνέβη σε δοκιμές στις ΗΠΑ, που σημαίνει ότι “εκατοντάδες βρέφη” προσβλήθηκαν άσκοπα από τον ιό HIV από τις μητέρες τους, σύμφωνα με μια αξιολόγηση της δοκιμής που δημοσιεύθηκε τρία χρόνια. αργότερα.

Πολλοί Αφρικανοί φοβήθηκαν στις υπόνοιες ότι υπάρχουν επιστήμονες που θέλουν να δοκιμάσουν τα εμβόλια πρώτα στους Αφρικανούς και αν είναι αποτελεσματικά να ακολουθήσει η διαδικασία στους Ευρωπαίους.

Η κυβέρνηση του Μαρόκο λέει ότι πλέον τα δύο τρίτα στη χώρα είναι πλήρως εμβολιασμένα. Η αφρικανική ήπειρος βέβαια έχει ακόμα δρόμο να διανύσει για να επιτύχει να είναι πλήρως εμβολιασμένο το 70% των ανθρώπων σε κάθε χώρα.

Η παραπληροφόρηση γύρω από τα εμβόλια έχει προκαλέσει μεγάλη διστακτικότητα ιδιαίτερα σε ευάλωτες ομάδες, όπως για παράδειγμα σε έγκυες γυναίκες.

Οι δικηγόροι στο Μαρόκο σημειώνουν ότι δεν είναι στόχος τους να στείλουν φυλακή ή να επιβληθεί υψηλό πρόστιμο στους δύο γιατρούς από τη Γαλλία που δημιούργησαν όλο αυτόν τον πανικό με τη δήλωσή τους, αλλά να τους κάνουν να κατανοήσουν ότι αυτό που είπαν ότι ήταν προσβλητικό για τον αφρικανικό πληθυσμό. Να αποδείξουν ότι θεωρούν τους Αφρικανούς ίσους με όλους τους υπόλοιπους ανθρώπους στον πλανήτη και όχι να τους αντιμετωπίζουν σαν πειραματόζωα.

ΠΗΓΗ: BBC