Η νέα «επιδημία» του καρκίνου στους νέους κάτω των 50

Στον απόηχο της ανακοίνωσης της 42χρονης Κέιτ Μίντλετον για την μάχη που δίνει με τον καρκίνο, έρευνες δείχνουν ότι ολοένα και περισσότεροι είναι οι νέοι κάτω των 50, που νοσούν με καρκίνο τα τελευταία χρόνια, σε σχέση με παλαιότερα.

Η μυστηριώδης επιδημία της πρώιμης ανάπτυξης καρκίνου σε ενήλικες κάτω των 50 ετών, αποτελεί μία νέα πραγματικότητα. Είναι πλέον μέρος μιας αυξανόμενης “τάσης” και ξεφουσκώνει τον μύθο ότι ο καρκίνος αποτελεί νόσο των γηραιότερων.

Τα στοιχεία 

Σύμφωνα με μελέτη του 2023 στο περιοδικό BMJ Oncology. Η παγκόσμια επίπτωση του πρώιμου καρκίνου αυξήθηκε κατά 79,1% και οι θάνατοι από καρκίνο πρώιμης έναρξης αυξήθηκαν κατά 27,7% από το 1990 έως το 2019. Μοντέλα που βασίζονται σε παγκόσμια δεδομένα προβλέπουν ότι ο αριθμός των περιπτώσεων πρώιμης έναρξης καρκίνου, αυξήθηκε ταχύτερα περίπου κατά 30%, μεταξύ 2019 και 2030. Μια γυναίκα στις ΗΠΑ έχει περίπου μία στις 17 πιθανότητες να διαγνωστεί πριν κλείσει τα 50, ενώ ένας άνδρας έχει περίπου μία στις 29 πιθανότητες, λέει η ACS. (Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να διαγνωστούν σε μεγάλο βαθμό επειδή ο καρκίνος του μαστού είναι τόσο κοινός.)

Σύμφωνα με το βρετανικό Ερευνητικό Κέντρο Καρκίνου, το ποσοστό επίπτωσης μεταξύ των νεότερων Βρετανών (ηλικίας μεταξύ 25-49 ετών) είναι τώρα 162,4 περιπτώσεις ανά 100.000 άτομα κάθε χρόνο. Αυτό είναι 22% υψηλότερο από το αντίστοιχο ποσοστό της δεκαετίας του ’90. Συγκριτικά, τα ποσοστά για τους άνω των 75 ετών, που αντιπροσωπεύουν περίπου τις μισές περιπτώσεις καρκίνου στο Ηνωμένο Βασίλειο, αυξήθηκαν μόνο κατά 9% την ίδια περίοδο. Τα κρούσματα μεταξύ των κάτω των 50 ετών εξακολουθούν να είναι, στατιστικά μιλώντας, σπάνια, και αντιπροσωπεύουν μόνο μία στις 10 περιπτώσεις της νόσου στη Βρετανία.

Σε δημοσίευμα της Daily Mail υπάρχει χάρτης που αποτυπώνει τι συμβαίνει σε όλο τον κόσμο με τον καρκίνο σε άτομα ηλικίας κάτω των 50 ετών, όπου στην Ελλάδα ανιχνεύονται 61,9 περιπτώσεις καρκίνου ανά 100.000 άτομα κάτω των 50 ετών. Ο καρκίνος του μαστού, του προστάτη, του πνεύμονα και του εντέρου αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία των νέων διαγνώσεων καρκίνου.

Οι έρευνες

Παρά τις πολυετείς έρευνες για τον καρκίνο, οι ειδικοί δεν μπορούν να απαντήσουν με ακρίβεια στο τι ακριβώς κρύβεται πίσω από αυτό το φαινόμενο, ωστόσο οι προσπάθειες να κατανοηθεί το πρόβλημα συνεχίζονται. Μέρος της απάντησης μπορεί να βρίσκεται στη διατροφή και τον τρόπο ζωής που άρχισαν να επικρατούν τον περασμένα αιώνα.

Συγκεκριμένα, οι υποκείμενοι γενετικοί κίνδυνοι του πληθυσμού δεν έχουν αλλάξει τις τελευταίες δεκαετίες, ενισχύοντας την υπόθεση ότι το περιβάλλον και ο τρόπος ζωής έχουν μεγαλύτερο ρόλο σε αυτούς τους καρκίνους από ότι έχουν τα γονίδιά μας. Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, τα ποτά με ζάχαρη, το κόκκινο κρέας, το κάπνισμα και το αλκοόλ, οι αλλαγές στον ύπνο, η παχυσαρκία και η σωματική αδράνεια μπορεί να είναι οι κρυφοί “ένοχοι”. Αυτοί οι παράγοντες μόνοι αλλά και σε συνδυασμό, είναι ικανοί να αλλάξουν τις εσωτερικές διεργασίες του σώματος, διαταράσσοντας το μεταβολισμό και αυξάνοντας τη φλεγμονή.

Περαιτέρω ερευνητικές προσπάθειες βρίσκονται σε εξέλιξη για να εξετάσουν εάν οι αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου , τα τρισεκατομμύρια μικρόβια που κατοικούν μέσα μας, αυξάνουν την ευπάθεια του σώματός μας στον καρκίνο. Αυτή η κοινότητα μικροβίων συμβάλλει καθοριστικά στην υγεία, επηρεάζοντας την πέψη και το ανοσοποιητικό σύστημα. Η κακή διατροφή, η υπερβολική χρήση αντιβιοτικών και ορισμένα φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν αναταραχή σε αυτό το μικροβίωμα, το οποίο θα μπορούσε στη συνέχεια να παίξει ρόλο στη διευκόλυνση του καρκίνου.

Ο ογκολόγος, Κώστας Κώτσης, μιλάει στην Parallaxi για τους πολλούς παράγοντες που κρύβονται πίσω από την αύξηση του πρώιμου καρκίνου σε νεαρές ηλικίες:

“Είναι ένα θέμα πολυπαραγοντικό, δεν είναι τόσο απλό να βγάλει κανείς συμπεράσματα. Παρατηρούμε ότι έχει κατεβεί σε ηλικίες ο αριθμός των ανθρώπων που εμφανίζουν καρκίνο, αλλά θεωρώ ότι έχει να κάνει με την προσπάθεια προσαρμογής στο νέο περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί. Δεν ξέρω κατά πόσο φταίει η διατροφική αλυσίδα, που έχουμε πλέον εμπλακεί με συνθετική χημεία και υβριδοποίηση. Όταν ξεκινούσαν αυτά κανείς δεν μπορούσε να πει κατά πόσο, η συχνή κατανάλωση αυτών των προϊόντων, θα μπορούσε μακροπρόθεσμα να οδηγήσει στην αύξηση του καρκίνου. Σε αυτό το σημείο είναι δύσκολο να πούμε κάτι με σιγουριά, γιατί οι μελέτες για τα επόμενα 20 χρόνια βρίσκονται σε εξέλιξη.

Οι άνθρωποι μέχρι πριν από έναν αιώνα, όταν ακόμα τρώγαμε τροφές όπως τις διαμόρφωσε ο πλανήτης στο περιβάλλον, δεν είχαμε τέτοια επιβάρυνση. Από τη στιγμή που έχουμε περάσει στη νέα εποχή, η προσπάθεια να προσαρμοστούν οι αμυντικοί μας μηχανισμοί δεν είναι υπόθεση 100 ετών, αλλά χιλιάδων ετών. Ήρθαμε να προσαρμοστούμε σε ένα νέο περιβάλλον που διαμορφώσαμε εμείς οι ίδιοι μετά από χιλιάδες έτη προσαρμογής, σε όλα μας τα κύτταρα, στο πεπτικό μας σύστημα, στα πεπτικά μας ένζημα και γενικότερα στους μηχανισμούς επιδιόρθωσης και άμυνας του οργανισμού. Το χρονικό διάστημα αυτό, δεν είναι παραπάνω από έναν αιώνα, το λιγότερο 60 χρόνια. Αυτός ο χρόνος είναι μια απειροελάχιστη χρονική στιγμή, στην προσπάθεια που θέλει ένας οργανισμός να προσαρμοστεί σε νέα δεδομένα. Για αυτό, αυτή τη στιγμή, θα έλεγα, ότι το περιβάλλον θα είναι πιο “εχθρικό” απέναντι σε αυτούς τους μηχανισμούς άμυνας του οργανισμού και κάποιες στιγμές το σύστημα του ανθρώπινου οργανισμού θα “κρασάρει”. 

Είναι και άλλοι παράγοντες που συμπεριλαμβάνονται στην υπόθεση, όπως η ταχύτητα με την οποία βγάζουμε διαγνώσεις, με καινούργια μηχανήματα και τεχνολογίες.  Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από την ταχύτητα, οπότε πιθανόν κάποια πράγματα που θα μας διέφευγαν στο παρελθόν, πλέον είναι στο προσκήνιο”. 

*Με πληροφορίες από CNN,  Time, Daily Mail