ΗΠΑ: Φυτοφάρμακα και ζιζανιοκτόνα θα απαγορεύεται να προειδοποιούν για εμφάνιση καρκίνου

Επί δεκαετίες ψέκαζε κάθε άνοιξη, καλοκαίρι και φθινόπωρο το χωράφι και τα παρτέρια του κήπου του με το συμπυκνωμένο ζιζανιοκτόνο Roundup διαλυμένο στο νερό, όπως έδειχνε η ετικέτα. Ποτέ δεν σκέφτηκε ότι αυτό θα μπορούσε να είναι μια λίαν επικίνδυνη ενασχόληση για την υγεία του. Διαγνώστηκε πριν από μερικά χρόνια με λέμφωμα non-Hodgkin στο τέταρτο στάδιο. Παλεύει σήμερα με τον καρκίνο και τις παρενέργειες της χημειοθεραπείας, έχοντας αναπτύξει νευροπάθεια στα χέρια και τα πόδια του, απολέσει τον έλεγχο των εντέρων του και τη σεξουαλική του λειτουργία, ενώ η όρασή του είναι μειωμένη. Αδυνατεί να λουστεί χωρίς βοήθεια από κάποιον.

Ο καρκινοπαθής Αμερικανός περί του οποίου ο λόγος μήνυσε πριν από μερικά χρόνια την παραγωγό τού Roundup, Monsanto, κατηγορώντας την αγροχημική εταιρεία ότι δεν τον ενημέρωσε έγκαιρα για τον κίνδυνο να πάθει καρκίνο από την έκθεση στη γλυφοσάτη, το βασικό συστατικό του ζιζανιοκτόνου. Δεν είναι ο μόνος. Στις ΗΠΑ πάνω από 160.000 ανάλογες αγωγές έχουν ασκηθεί εναντίον της Monsanto και της Bayer –που την εξαγόρασε το 2018. Οι αγωγές αυτές στη συντριπτική τους πλειονότητα μετά το 2015, όταν η Διεθνής Υπηρεσία Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) ταξινόμησε τη γλυφοσάτη ως πιθανώς καρκινογόνο ουσία για των άνθρωπο.

Αγωγές

Οι περισσότερες από τις αγωγές βασίστηκαν στο επιχείρημα ότι οι δύο εταιρείες δεν προειδοποίησαν τους πελάτες τους στην ετικέτα τού Roundup για τους κινδύνους καρκινογενέσεων.

Η Bayer, αντί να αποσύρει το ύποπτο ζιζανιοκτόνο, να ζητήσει συγγνώμη και να αποζημιώσει τους ασθενείς, ξεκίνησε έναν τεράστιο δικαστικό αγώνα προκειμένου να αποκρούσει τις κατηγορίες. Παρά την προσπάθειά της αναγκάστηκε ωστόσο να πληρώσει μέχρι σήμερα περίπου 11 δισ. δολάρια σε αποζημιώσεις και συμφωνίες διευθέτησής τους αρνούμενη την οιανδήποτε αδικοπραγία.

Το μέλλον ίσως αποδειχτεί «καλύτερο», καθώς η αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος (ΕΡΑ) φέρεται να «μαγειρεύει» έναν κανονισμό που θα μπορούσε να περιορίσει σημαντικά τις αγωγές. Η ΕΡΑ, σε αντίθεση με τον ΠΟΥ, δεν θεωρεί σήμερα ότι η γλυφοσάτη είναι πιθανώς καρκινογόνα για τον άνθρωπο. Τον περασμένο Αύγουστο 11 φιλικές προς τη βιομηχανία των φυτοφαρμάκων Πολιτείες των ΗΠΑ, οι οποίες ελέγχονται από τους Ρεπουμπλικανούς, υπέβαλαν μια αναφορά 436 σελίδων ζητώντας από την ΕΡΑ να τροποποιήσει τους κανόνες επισήμανσης σύμφωνα με τον Ομοσπονδιακό Νόμο Εντομοκτόνων, Τρωκτικοκτόνων και Μυκητοκτόνων ή FIFRA.

Η προτεινόμενη αλλαγή κανόνα θα απαγορεύει ρητά στις Πολιτείες να επισημαίνουν φυτοφάρμακα και ζιζανιοκτόνα με προειδοποιήσεις για καρκίνο, γενετικές ανωμαλίες και αναπαραγωγικές βλάβες, εάν αυτές οι ειδοποιήσεις έρχονται σε αντίθεση με τις αξιολογήσεις της EPA. Με άλλα λόγια, προϊόντα όπως το Roundup θα δικαιούνται να πωλούνται με ετικέτα ένδειξης… παρθένου (αφού η ΕΡΑ δεν το αξιολογεί ως καρκινογόνο) και κανείς δεν θα μπορεί να ζητήσει τα ρέστα από την Bayer στα δικαστήρια για τον καρκίνο που εισέπραξε.

Στόχος της εισήγησης των Πολιτειών είναι να ματαιωθούν μελλοντικές αγωγές, αφού τα κέρδη των εταιρειών και οι αποδόσεις των μεγαλομετόχων δείχνουν να είναι για τις κυβερνήσεις τους και τα κοινοβούλιά τους σημαντικότερα από την υγεία των ανθρώπων. Τον Ιανουάριο, σε μια κίνηση που είχε ξεκινήσει από την κυβέρνηση Μπάιντεν, η EPA έκανε ένα πρώτο βήμα αποδοχής των προτεινόμενων αλλαγών με δημόσιο σχόλιο υπέρ μιας διερεύνησής τους. Εάν η δεύτερη κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ είναι τόσο φιλική προς τη χημική βιομηχανία όσο ήταν στην πρώτη του θητεία, το αποτέλεσμα θα είναι αυτό που επιδιώκει η βιομηχανία φυτοφαρμάκων.

Η αναφορά στην EPA ακολουθεί την πορεία άλλων προσπαθειών τόσο σε πολιτειακό όσο και σε ομοσπονδιακό επίπεδο για την προστασία της Bayer από την αστική ευθύνη. Πέρσι τα νομοθετικά σώματα σε Φλόριντα, Αϊντάχο, Αϊόβα, Μιζούρι εισήγαγαν νομοσχέδια που καθιστούν τους παραγωγούς φυτοφαρμάκων απρόσβλητους από αγωγές αδυναμίας προειδοποίησης (εάν οι ετικέτες των προϊόντων τους ταιριάζουν με τις αξιολογήσεις της EPA). Παρόμοια γλώσσα εισήχθη από τους Ρεπουμπλικανούς της Βουλής και στη συζήτηση του προσχεδίου του αγροτικού νομοσχεδίου.

Οι σύμμαχοι της χημικής βιομηχανίας αναμένεται να διπλασιάσουν τις προσπάθειές τους φέτος. Οι υποστηρικτές αναμένουν ότι τουλάχιστον 21 Πολιτείες θα εισαγάγουν φέτος νομοθεσία για την ασυλία των φυτοφαρμάκων. Η Bayer χρηματοδότησε αυτή τη διαδικασία ξοδεύοντας σχεδόν 8,5 εκατομμύρια δολάρια για λόμπι στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση πέρσι. Αξίζει να σημειωθεί ότι ώς το 1991 η EPA στην αξιολόγησή της για τη γλυφοσάτη μιλούσε για «υποδηλωτικά στοιχεία» καρκινογόνου δυνατότητας της ουσίας. Αντικατέστησε μυστηριωδώς αυτή την ταξινόμηση σε «χωρίς στοιχεία».

Ανατροπή

Έκτοτε έγγραφα που κυκλοφόρησαν σε δίκη του Roundup έδειξαν ότι η Monsanto υπαγόρευε στην ΕΡΑ επιστημονικές εργασίες για την ασφάλεια της γλυφοσάτης και εργαζόταν ενεργά για τη δυσφήμηση επιστημόνων της ΙARC και δημοσιογράφων.

Το 2015 -την ίδια χρονιά που το αντικαρκινικό γραφείο του ΠΟΥ ταξινόμησε τη γλυφοσάτη ως πιθανή καρκινογόνο ουσία για τον άνθρωπο- η EPA χρησιμοποίησε έρευνα της ίδιας της Monsanto για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η γλυφοσάτη δεν προκαλούσε ενδοκρινικές διαταραχές.

Το 2016 με εσωτερική ανάλυση η EPA διαπίστωσε μια συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης στη γλυφοσάτη και αυξημένου κινδύνου λεμφώματος non-Ηodgkin σε τέσσερις επιδημιολογικές μελέτες. Η ανάλυση αυτή δεν δημοσιοποιήθηκε ποτέ. Αντιθέτως η ΕΡΑ άντλησε υλικό από μελέτες που υποστηρίζονται από τη βιομηχανία το 2016, για να συμπεράνει ότι η γλυφοσάτη «δεν είναι πιθανό να είναι καρκινογόνος για τον άνθρωπο».

Πηγή: Μπάμπης Μιχάλης / efsyn