Καθιστική δουλειά: Οι νέες «επιδημίες» κρύβονται εδώ

Στην μετά-covid περίοδο και στην εποχή που τα ψηφιακά μέσα, ο υπολογιστής και το κινητό καλύπτουν το 80% της ζωής μας, οι νέες “επιδημίες” σχετίζονται με το σώμα, την ψυχολογία και τα μάτια.

Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι υποφέρουν από προβλήματα στην μέση, στην όραση, από άγχος και ψυχικές διαταραχές. Οι περισσότερες θέσεις εργασίας προσφέρουν το remote type, ενώ μέσα στο 8ωρο που είναι το τυπικό ωράριο, βρίσκονται σε καθιστικές θέσεις, χωρίς σχεδόν καθόλου κίνηση του σώματος.

Η παρατεταμένη καθιστική εργασία, είναι πλέον ρουτίνα για πολλούς και δυστυχώς σχετίζεται με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία, ιδίως στα μάτια και τη σπονδυλική στήλη.

Η επιδημία της ψηφιακή οφθαλμική καταπόνησης

Η ψηφιακή οφθαλμική καταπόνηση (Digital Eye Strain) έχει γίνει θέμα εκτενούς έρευνας τα τελευταία χρόνια, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι περνούν χρόνο μπροστά σε οθόνες. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Optometry έδειξε ότι το 50-90% των ατόμων που χρησιμοποιούν υπολογιστές καθημερινά βιώνουν συμπτώματα ψηφιακής οφθαλμικής καταπόνησης.

Άλλη έρευνα στο Ophthalmic and Physiological Optics ανέφερε ότι η μειωμένη συχνότητα στο ανοιγοκλείσιμο των ματιών κατά τη διάρκεια της χρήσης οθόνης συμβάλλει στην ξηρότητα των ματιών, με τους χρήστες να ανοιγοκλείνουν 5-7 φορές το λεπτό τα μάτια τους αντί για 15-20. Αυτό οδηγεί σε ανεπαρκή υγρασία και ερεθισμό.

Επιπλέον, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο American Journal of Ophthalmology ανέφερε ότι οι μακροχρόνιες επιδράσεις της έκθεσης σε μπλε φως μπορεί να σχετίζονται με την πρόωρη γήρανση των ματιών, προκαλώντας ανησυχίες σχετικά με τη μακροχρόνια υγεία της όρασης.

Η κακή στάση σώματος κατά τη διάρκεια της εργασίας έχει επίσης ερευνηθεί. Σύμφωνα με το British Journal of Sports Medicine, η κακή εργονομία μπορεί να οδηγήσει σε μυοσκελετικά προβλήματα, εντείνοντας τα συμπτώματα της ψηφιακής οφθαλμικής καταπόνησης.

Ο Γιάννης απέκτησε πρόβλημα με την όραση του στα 30.

“Εργάζομαι στον τομέα των ψηφιακών μέσων τα τελευταία 6 χρόνια, αποτέλεσμα αυτού να βρίσκομαι πάνω από το laptop αρκετές ώρες, δεν είχα ποτέ πρόβλημα με τα μάτια μου, δεν χρειαζόταν να φορέσω γυαλιά, όμως, φέτος ύστερα από μία κουραστική ημέρα και περίπου 12 ώρες σε οθόνη (κινητό και λάπτοπ), παρατήρησα πως άρχισαν να θολώνουν τα μάτια μου σαν να έχει “μπει” μέσα άμμος, έτσουζαν και ήταν κατακόκκινα.

Ήθελα να ελπίζω πως είναι από την κούραση. Έπεσα για ύπνο και την επόμενη μέρα αισθανόμουν τα μάτια μου να καίνε, ήταν ακόμη πιο ξηρά από την περασμένη μέρα. Πήγα στον οφθαλμίατρο και χαρακτηριστικά, μου είπε, πως 2/3 σήμερα επισκέπτονται το γραφείο του λόγω ψηφιακή οφθαλμική καταπόνησης. Έτυχε να μου βρει στην εξέταση αστιγματισμό και υπερμετρωπία σε αυξημένους αριθμούς κιόλας. Για πρώτη φορά στα 30, έβαλα γυαλιά.

Αν αυτά τα ξεχάσω και είμαι για ώρα μπροστά σε υπολογιστή, με πιάνει κατευθείαν πονοκέφαλος και θολούρα στα μάτια. Με αυτήν μου την εμπειρία, συνειδητοποίησα πως οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα μπορεί, να έχουν κάποια οφθαλμική πάθηση λόγω εργασίας μπροστά σε οθόνη και να μην το γνωρίζουν, οπότε καλό θα ήταν να κάνουμε τακτικά εξετάσεις γιατί δεν γνωρίζουμε τους κινδύνους.”

Η “επιδημία” των προβλημάτων στην μέση

Η καθιστική εργασία έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία της σπονδυλικής στήλης, ειδικά στη μέση. Οι σύγχρονοι εργαζόμενοι περνούν πολλές ώρες καθισμένοι, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει ποικιλία προβλημάτων που σχετίζονται με τη σπονδυλική στήλη.

Αρχικά, η κακή στάση σώματος είναι συχνά η κύρια αιτία πόνου στη μέση. Οι εργαζόμενοι που κάθονται σε καρέκλες χωρίς επαρκή υποστήριξη για την πλάτη τους είναι επιρρεπείς σε μυϊκή κόπωση και σπασμούς. Έρευνα που δημοσιεύθηκε στο American Journal of Industrial Medicine έδειξε ότι οι άνθρωποι που περνούν περισσότερες από 6 ώρες καθημερινά καθισμένοι αναφέρουν 30% υψηλότερο κίνδυνο για χρόνιο πόνο στη μέση.

Η υπερφόρτωση της σπονδυλικής στήλης μπορεί να προκαλέσει εκφυλιστικές αλλαγές στους δίσκους και τα σπονδυλικά σώματα. Οι δίσκοι της σπονδυλικής στήλης λειτουργούν ως αμορτισέρ και η συνεχής πίεση μπορεί να οδηγήσει σε δισκοπάθεια. Μια μελέτη του British Medical Journal επιβεβαίωσε ότι οι καθιστικές συνήθειες σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για δισκοπάθεια, καθώς και για άλλες παθήσεις που επηρεάζουν τη σπονδυλική στήλη.

Ο πόνος στη μέση μπορεί επίσης να σχετίζεται με τη μειωμένη κινητικότητα. Οι μύες της πλάτης και του κορμού αδυνατούν να διατηρήσουν τη σωστή στήριξη της σπονδυλικής στήλης όταν δεν χρησιμοποιούνται επαρκώς. Η έλλειψη κίνησης μπορεί να οδηγήσει σε μυϊκή ατροφία και σε σφιξίματα που ενδέχεται να επιδεινώσουν την κατάσταση. Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Physical Therapy Science, οι καθιστικές συμπεριφορές έχουν συνδεθεί με την αδυναμία των μυών της πλάτης, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιες παθήσεις και πόνο.

Αξιοσημείωτο είναι ότι ο πόνος στη μέση δεν επηρεάζει μόνο την σωματική υγεία, αλλά και την ψυχολογική ευημερία. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που υποφέρουν από χρόνιο πόνο στη μέση συχνά παρουσιάζουν υψηλότερα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης. Η έρευνα του European Spine Journal υποδεικνύει ότι οι άνθρωποι με προβλήματα στη μέση έχουν σημαντικά αυξημένα επίπεδα ψυχολογικών προβλημάτων.

Η Βαλεντίνα εργάζεται επίσης στον τομέα των ψηφιακών μέσων.

“Δυστυχώς, όσο ξεκούραστη κι αν φαίνεται η καθιστική εργασία από τον υπολογιστή, άλλο τόσο δύσκολη είναι για το σώμα… Σπαταλώντας αμέτρητες -κυριολεκτικά- ώρες στον υπολογιστή, σταδιακά άρχισε να πονάει ο αυχένας μου και οι πόνοι να επεκτείνονται στην πλάτη, τη μέση και το ισχίο του δεξιού ποδιού. Στην αρχή είναι η αλήθεια ότι δεν αντιλαμβανόμουν από πού προέρχονται οι πόνοι, πέραν του αυχένα, που είναι προφανές από πού προέρχεται ο πόνος! Σταδιακά, όσο άρχισα να παρατηρώ τις συνήθειες και τον τρόπο που στεκόμουν στον υπολογιστή, είδα από πού πηγάζουν οι πόνοι. Όσο ξεκούραστη φαίνεται η δουλειά από τον υπολογιστή, άλλο τόσο επίπονη είναι, και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι θέλει ιδιαίτερη φροντίδα το σώμα μας!”

Ο Γιάννης είναι επίσης ιδιωτικός υπάλληλος.

“Από όταν ξεκίνησα δουλειά γραφείου ως πρακτικάριος αρχικά το 2018, η καθιστική εργασία στο γραφείο έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μου λόγω του επαγγέλματος μου (υπάλληλος γραφείου), αλλά έχει φέρει και αρκετά προβλήματα στη μέση μου κατά διαστήματα. Οι πολλές ώρες που περνάω μπροστά στον υπολογιστή, χωρίς να έχω τη δυνατότητα να σηκώνομαι συχνά ή να χρησιμοποιώ σωστή στήριξη, έχουν οδηγήσει σε ενοχλήσεις που για να λυθούν  επισκέπτομαι φυσικοθεραπευτήριο σε τακτική βάση. Είναι ένα θέμα που συχνά παραμελείται, αλλά η αλήθεια είναι ότι οι επιπτώσεις της καθιστικής ζωής γίνονται ολοένα και πιο εμφανείς, συμπεριλαμβανομένου του γεγονότος ότι το κινητό και οι υπόλοιπες συσκευές έχουν γίνει προέκταση των χεριών μας.

Για το συμβάν αυτό έχουν βγει και στο τικ τοκ διάφορα βίντεο με τη λανθασμένη στάση σώματος που λέγεται “corporate shrimp”, που παρομοιάζει αυτή τη στάση σώματος ως το σώμα μιας γαρίδας, που είναι έτσι σκυφτό.

Αν και οι φυσικοθεραπείες με βοηθούν να ανακουφίσω αυτές τις ενοχλήσεις, η όλη διαδικασία  μου έχει ανοίξει τα μάτια στο πόσο σημαντικό είναι να φροντίζουμε την υγεία μας, ειδικά όταν η καθημερινότητά μας απαιτεί πολλές ώρες καθιστικής εργασίας.

Τέλος, ως εργαζόμενος σε καθιστική δουλειά θα πρότεινα να κάνουμε κάνα μικρό διάλειμμα όπως το να πηγαίνουμε να πάρουμε έναν καφέ στα όρθια, βγαίνοντας από το χώρο εργασίας μας για να “πάρουμε” και καθαρό αέρα.”

Η “επιδημία” της τενοντίτιδας

Η τενοντίτιδα είναι μια συχνή πάθηση που σχετίζεται με τη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών και την καθιστική εργασία. Ουσιαστικά, πρόκειται για φλεγμονή των τενόντων, που είναι οι συνδετικοί ιστοί που ενώνουν τους μύες με τα οστά. Η κατάσταση αυτή προκαλεί πόνο, οίδημα και περιορισμένη κίνηση, και είναι συχνά αποτέλεσμα επαναλαμβανόμενων κινήσεων ή κακής στάσης.

Η τενοντίτιδα του καρπού είναι μία από τις πιο κοινές μορφές που παρατηρούνται στους εργαζόμενους γραφείου. Μελέτες έχουν δείξει ότι η συνεχής χρήση του πληκτρολογίου και του ποντικιού για πολλές ώρες μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή των τενόντων στην περιοχή του καρπού. Έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Journal of Occupational Rehabilitation αναφέρει ότι το 30% των εργαζομένων γραφείου αναφέρει συμπτώματα που σχετίζονται με τη τενοντίτιδα του καρπού.

Ανάλογα, η τενοντίτιδα του αγκώνα, γνωστή και ως «αγκώνας του τενίστα», προκαλείται συχνά από επαναλαμβανόμενες κινήσεις, όπως το γράψιμο ή η χρήση του ποντικιού. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο British Journal of Sports Medicine επιβεβαίωσε ότι η κακή εργονομία στον χώρο εργασίας συμβάλλει στη δημιουργία αυτών των προβλημάτων. Οι εργαζόμενοι που δεν χρησιμοποιούν σωστά τη στάση τους είναι πιο πιθανό να υποφέρουν από φλεγμονές στους τένοντες.

Η επιβάρυνση στους τένοντες μπορεί επίσης να προκληθεί από τη στατική θέση που κρατούν οι μύες και οι αρθρώσεις κατά τη διάρκεια της καθιστικής εργασίας. Όταν οι μύες είναι σε ένταση χωρίς διάλειμμα, οι τένοντες υποβάλλονται σε υπερφόρτωση. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο American Journal of Physical Medicine & Rehabilitation, οι άνθρωποι που εργάζονται σε καθιστική θέση χωρίς τακτικά διαλείμματα είναι πιο επιρρεπείς σε μυοσκελετικά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένης της τενοντίτιδας.

Ο πόνος που σχετίζεται με την τενοντίτιδα μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής. Οι άνθρωποι που υποφέρουν από αυτήν τη πάθηση μπορεί να έχουν περιορισμένη ικανότητα να εκτελούν καθημερινές δραστηριότητες, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει την εργασία τους και την ψυχική τους ευημερία. Μελέτη στο Archives of Physical Medicine and Rehabilitation έδειξε ότι η τενοντίτιδα έχει συσχετιστεί με αυξημένα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης, λόγω του πόνου και της περιορισμένης κινητικότητας.

Η Μαριάννα εργάζεται ως ιδιωτικός υπάλληλος.

“Εργάζομαι από το σπίτι στον υπολογιστή περίπου 8-9 ώρες την ημέρα. Έχω τενοντίτιδα από τον δεύτερο χρόνο που έπιασα αυτή την δουλειά. Θυμάμαι χαρακτηριστικά μέχρι να πάω σε ορθοπεδικό, δεν μπορούσα να κλείσω τα δάχτυλα μου, υπέφερα από πόνο. Αισθανόμουν, λες και τριβόντουσαν τα κόκαλα μου μεταξύ τους. Ο καρπός μου ήταν πρησμένος και μου ήταν αδύνατο να δουλέψω τόσες ώρες με το ποντίκι και το πληκτρολόγιο μου.

Έβαζα πάγο καθημερινά και προσπαθούσα μόνη να κάνω ασκήσεις αλλά η κατάσταση μου δεν βελτιώνονταν. Πήγα στον ορθοπεδικό μου και μου είπε πως έχω τενοντίτιδα, μου έγραψε 10 μέρες αναρρωτική και μου πρότεινε φυσικοθεραπείες και το κλασικό γάντι με το σίδερο το οποίο στις αρχές με πονούσε ακόμη παραπάνω.

Πήρα όντως δέκα μέρες αναρρωτική, και έκανα τις φυσικοθεραπείες μου. Όταν επέστρεψα στην δουλειά ύστερα από λίγο καιρό, άρχισαν να με πιάνουν οι πόνοι πάλι στον δεξί μου καρπό. Ο γιατρός μου μου είπε πως χρειάζομαι εγχείρηση αν και δεν υπόσχεται πως το πρόβλημα θα ξεπεραστεί.

Έτσι, υπάρχουν μέρες που το χέρι μου είναι καλά και άλλες που με κάνει να υποφέρω και πρήζεται. Σύμμαχος μου είναι το γάντι και ο πάγος. Πλέον οι περισσότεροι φίλοι μου έχουν θέματα με τενοντίτιδες ή πόνους στη μέση οπότε μάλλον είναι η επιδημία της εποχής. Τώρα, προσπαθώ να κάνω τακτά διαλείμματα ανάμεσα στο 8ωρο μου, για να μην το κουράζω τόσο πολύ.

Θέλω επίσης να πω πως εμείς που κάνουμε καθιστικές δουλειές, δύσκολα θα βρούμε την όρεξη μετά το 8ωρο να κουνηθούμε από τον καναπέ πράγμα πολύ κακό για το σώμα μας.”